عملیات انتحاری چابهار؛ چرا خشونت پایانی ندارد
۱۳۹۷ آذر ۱۶, جمعه
عملیات انتحاری روز پنجشنبه، ۱۵ آذر (۶ دسامبر) توسط گروه انصار الفرقان، انجام گرفت. "انصار الفرقان" پس از دستگیری عبدالمالک ریگی، رهبر گروه جندالله و پراکندگی در میان اعضای جندالله تشکیل شده است. نام این گروه در ابتدا انصار ایران بوده و از اتحاد با حزبی به نام فرقان گروه انصارالفرقان تاسیس شده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
به گفته عبدالستار دوشوکی، از "مرکز مطالعات بلوچ" در لندن بعد از فروپاشی جندالله این گروه بیشترین فعالیت‌ها را در منطقه سیستان و بلوچستان داشته و عملیات چابهار نخستین اقدام انتحاری این گروه است. دوشوکی در گفت‌وگو با دویچه وله همچنین گفت: «برخلاف گروه جندالله که عملیات خود را از خاک پاکستان انجام می‌داد، گروه انصار الفرقان در داخل ایران فعالیت می‌کند.»
به گفته این کارشناس که در امور بلوچ تحقیق می‌کند: "گروه انصار الفرقان مثل بقیه گروههای سلفی و بنیادگرا که در استان سیستان و بلوچستان تشکیل شدند"، از ادبیات و شیوه‌های گروههای بنیادگرا در منطقه استفاده می‌کند. او در ادامه توضیح داد: «پرچمشان شبیه آنها مشکی است با نوشته‌های سفید مذهبی. ادعا میکنند که برای احقاق حقوق اهل سنت و برای مردم بلوچ مبارزه میکنند. ولی اکثر علمای اهل سنت بلوچ از جمله مولوی عبدالحمید، عملیات آنها را محکوم میکنند.»
ادامه فعالیت انصارالفرقان به رغم ضربات سپاه
دوشوکی در ادامه گفتوگوی خود با دویچه وله تاکید کرد که سپاه پاسداران یک سری موفقیت‌هایی در مبارزه با انصار الفرقان داشته است. از جمله این که توانست خانه تیمی این گروه را کشف و سه تن از اعضای آن را به قتل برساند و پنج تن دیگر را دستگیرکند. بلافاصله بعد از دستگیری اعضای انصارالفرقان سپاه و نیروهای امنیتی عملیاتی را در قرارگاه‌هایی که در کوه‌های قصر قند بود انجام دادند و رهبر انصارالفرقان را کشتند.
اما این کارشناس تاکید می‌کند که باوجود ضربات سپاه پاسداران و نیروهای امنیتی، اعضای گروه انصارالفرقان در منطقه حضور دارند و این گروه رفتاری مخفیانه هم در پیش گرفته و نام رهبرجدید خود را اعلام نکرده است.
اهمیت استراتژیک بندر چابهار و عملیات انتحاری
اهمیت سوق‌الجیشی چابهار موقعیت سیستان و بلوچستان را بالابرده است.
این بندر هند را به افغانستان و دیگر کشورهای آسیای میانه متصل می‌کند و عملا می‌تواند پاکستان را از معادلات مربوط به حمل و نقل کالاهای هند به افغانستان و دیگر کشورهای آسیای میانه حذف کند.
بعد از عملیات انتحاری چابهار رقابت منطقهای هند و پاکستان و کشیده شدن آن به خاک ایران هم مطرح شده است. دوشوکی می‌گوید که نباید به این موضوع بیش از حد اهمیت داد.
دوشوکی تاکید می‌کند: «در پاکستان گروههای بلوچ با توسعه گوادر مخالفند. دو هفته پیش هم نیروهای "ارتش آزادیبخش بلوچستان" به کنسولگری چین در کراچی حمله کردند. در صورتی که گروههای مسلح بلوچ در استان سیستان و بلوچستان هندی‌ها و خارجی‌ها را مورد هدف قرار نداده‌اند تا نشان دهند که با توسعه چابهار مخالفند.»
دوشوکی در ادامه سخنان خود به پیامدهای حمله انتحاری هم اشاره کرد و گفت که در سیستان و بلوچستان فعالیت‌های مدنی به شدت سرکوب شدند. به همین دلیل تنها صدای مذهبی است که به گوش می‌رسد و دستگیری‌های گسترده انجام نخواهد گرفت. بعد از گروگانگیری اخیر مرزبانان هم چنین اتقافی نیافتاده است.
راه چاره برای پایان خشونتها در سیستان و بلوچستان
دوشوکی در پایان صحبت خود با "دویچه وله" به دو ریشه اصلی ناامنی در استان سیستان و بلوچستان اشاره کرد و گفت: «یکی ریشه داخلی است که در استان سیستان و بلوچستان حکومت جمهوری اسلامی ایران به مردم بلوچ و اهل سنت ظلم می‌کند و این بستری فراهم می‌آورد برای فعالیت گروه‌هایی مانند انصارالفرقان. اما باید تاکید کرد که فراهم شدن بستر ظلم نمی‌تواند توجیه‌گر کشتار و عملیات انتحاری باشد ولی برای یارگیری گروههای سلفی و بنیادگرا از بین جوانان بستری فراهم کرده است.»
دوشوکی از "مرکز مطالعات بلوچ" به عامل بیرونی و منطقهای بروز خشونتها در استان سیستان و بلوچستان هم اشاره می‌کند. او می‌گوید جمهوری اسلامی با بسیاری از کشورهای منطقه از جمله عراق، سوریه، یمن، لبنان، پاکستان و افغانستان مشکل دارد. مقامات افغانستان گله میکنند که ایران به طالبان کمک می‌کند. رسانههای پاکستان هم می‌گویند که ایران از بلوچ‌های جداییطلب حمایت می‌کند.
به نظر این کارشناس اگرچه جمهوری اسلامی عامل خارجی را علت اصلی بروز ناامنی‌ها در استان سیستان و بلوچستان می‌داند ولی عامل درونی مهم‌تر است که نارضایتی گسترده را بهوجود آورده است.
آقای دوشکی نتیجه می‌گیرد که تاکنون صدها نفر از افراد جندالله، جیش‌العدل و انصارالفرقان دستگیر، زندانی و شکنجه و اعدام شدند. اما این گروه‌ها از بین نرفتند و می‌توانند باز هم صدها تن از جوانان بلوچ را جذب کنند.
او تاکید کرد: «خشونت بازتولیدی جز خشونت ندارد و دود این آتش در وهله اول به چشم مردم بلوچ می‌رود. سیستان و بلوچستان امنیتی می‌شود و جمهوری اسلامی می‌تواند پروژه‌های امنیتی و نظامی خود را توجیه کند. در تحلیل نهایی این گونه عملیات انتحاری شاید بتواند حس انتقامجویی را در برخی از بلوچ‌ها ارضا کند اما از نظر سیاسی این عملیات به ضرر مردم بلوچ و منافع اهل سنت در استان سیستان و بلوچستان است.»