درگیری لفظی ضرغامی و روحانی؛ سوءتفاهم یا "خصومتی دیرین"؟
۱۳۹۷ بهمن ۱۰, چهارشنبه
به گزارش پایگاه خبری جماران در روز چهارشنبه ۱۰ بهمن (۳۰ ژانویه) عزت‌الله ضرغامی، عضو شورای عالی فضای مجازی و رئیس پیشین صدا و سیمای جمهوری اسلامی، در پی مجادله لفظی با حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، "از سوی دفتر یکی از مقامات عالی‌رتبه نظام" از ادامه حضور در جلسات این شورا و نیز شورای عالی انقلاب فرهنگی "منع" شده است.
این سایت خبری نوشت: «خبرنگار جماران در حاشیه مراسم تجدید میثاق اعضای هیات دولت با آرمان‌های امام مطلع شد، در پی مشاجره اخیر عزت‌الله ضرغامی با رییس جمهور در جلسه اخیر شورایعالی انقلاب فرهنگی، وی از سوی دفتر یکی از مقامات عالی‌رتبه نظام از ادامه حضور در جلسات شورایعالی انقلاب فرهنگی و شورایعالی فضای مجازی منع شد.»
در صورت صحت این خبر، بعید به نظر می‌رسد که این فرمان بتواند از نهادهای جز دفتر رهبر جمهوری اسلامی صادر شود.
سایت رجانیوز اما دقایقی پیش دستور منع ادامه حضور ضرغامی در جلسات شورای عالی فضای مجازی از سوی دفتر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی را تکذیب کرد و نوشت: «پیگیری‌های رجانیوز نشان می‌دهد که این خبر کذب بوده و صحت ندارد و چنین منعی از سوی دفتر رهبر انقلاب صورت نگرفته است.»
پیش‌تر از چندین منبع خبر رسیده بود که اعتراض ضرغامی در جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی به اظهارات روحانی درباره فیلترینگ باعث مجادله‌ای لفظی بین آنان شده و رئیس جمهوری ایران جلسه را به نشانه اعتراض ترک کرده است.
حسن روحانی اول بهمن‌ماه گذشته انتقادهای شدیدی را متوجه فیلترینگ اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و "برخورد" با زنان در موضوع حجاب در ایران کرده بود. او از جمله با اشاره به اینکه "اگر فیلتر کردید با فیلترشکن‌ها چه می‌کنید؟" و "در این یک سالی که تلگرام فیلتر شد، همه ضرر کردیم"، گفته بود: «اشکال کار این است که فکر کردیم این دستگاه تحت فرمان ما است که دستور می‌دهیم فیلتر، و فیلتر می‌شود؟ خب، فیلتر شد چه کار می‌کنید؟ با فیلترشکن چه کار می‌کنید؟ با فیلترشکن بعدی چه‌کار می‌کنید؟ روزانه فیلترشکن آمد چه کار می‌کنید؟»
سخنان روحانی با انتقادهای تندی، به‌خصوص از سوی اصولگرایان و شماری از مراجع تقلید شیعه مانند ناصر مکارم شیرازی، حسین نوری همدانی و جعفر سبحانی، مواجه شد. برخی فعالان رسانه‌ای و نیروهای مستقل نیز روحانی را به عنوان "مقام مسئول" مورد انتقاد قرار داده و شخص او را پاسخگوی فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی دانستند.
روایت‌ها
عزت‌الله ضرغامی خود در گفت‌وگو با روزنامه شرق حاضر به شرح درگیری لفظی خود با رئیس جمهوری ایران نشده و گفته است: «قرار شده است که کسی از بحث و جزئیات درون جلسه، چیزی به بیرون از جلسه منتقل نکند. من هم چیزی نمی‌گویم. سایرین می‌توانند روایت‌های خود را از جلسه نقل کنند.»
یکی از این راویان محمد ایمانی، عضو شورای سردبیری روزنامه حکومتی کیهان است. ایمانی دوشنبه گذشته در کانال تلگرامی خود نوشته بود: «آقای ضرغامی در جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی خطاب به روحانی گفته این حرف‌ها چی بود که شما درباره حجاب و فضای مجازی و فیلترینگ در وزارت ارتباطات گفتید؛ بعضی از این سخنان غیرواقعی و برخی دیگر معارض ارزش‌های اسلامی و انقلابی است. انتقاد ضرغامی، به غرور روحانی برخورده و از موضع بالا با خشم و عصبانیت گفته؛ من نباید به شما پاسخ بدهم، پاشو برو بیرون! ضرغامی هم پاسخ داده که شما نمی‌توانید اعضای شورا را بیرون کنید. پس از آن، روحانی که انتظار قاطعیت و صراحت از ضرغامی را نداشته، از جلسه بیرون رفته و به انتقاد ضرغامی که اعتراض برخی دیگر از اعضا هم بوده، پاسخ نداده است.»
همچنین علی نادری، سردبیر اسبق رجانیوز، سایتی که منتسب به نزدیکی به مصباح یزدی است، در اینستاگرام مدعی شده است که: «روحانی به ضرغامی میگه به شما ربطی نداره من چی گفتم. ضرغامی هم میگه به خودت و همه کس و کارت ربط نداره، به من ربط داره. شما باید این‌جا توضیح بدید چرا این حرف‌ها را زدی.»
روایت نادری هم از جدال لفظی رئیس جمهوری و رئیس سابق صدا و سیمای جمهوری اسلامی، مانند روایت ایمانی است، با این تفاوت که به نوشته او «روحانی میگه تا ضرغامی تو جلسه باشه من شرکت نمیکنم».
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
در این میان اما عبدالله گنجی، مدیر مسئول روزنامه جوان منتسب به سپاه پاسداران، از نوع برخورد ضرغامی با حسن روحانی انتقاد کرد و در کانال تلگرام خود نوشت: «شان حقوقی رئیس جمهور (هر کس که باشد) از ملت و نظام است. نباید در جمع زیر دست یا زمانی که مدیر جلسه است چشم در چشم یا انگشت در چشم و دو به دو تا مرز شکستن او پیش رفت، اشتباه است. نگوییم این روحانی با اون مواضع حقش هست. شان حقوقی ارجح است. ادبیات فاخر و کوتاه آمدن طرف مقابل معقول‌تر است.»
احمد مازنی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس و عضو حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران، در پاسخ به این پرسش که آیا ضرغامی در پی اعتراض به روحانی در جلسه شورای عالی فضای مجازی، از ادامه حضور در جلسههای این شورا منع شده است، گفت: «من راجع به این موضوع صحبت کرده‌ام، سوءتفاهماتی است که ان‌شاالله حل می‌شود.»
"خصومتی" دیرین
روزنامه شرق در شماره امروز خود از سابقه طولانی "خصومت" ضرغامی با روحانی خبر داده و ریشه آن را به سال ۹۲ برگردانده است؛ زمانی که رئیس وقت صدا و سیمای جمهوری اسلامی می‌خواسته مجری مصاحبه‌ای به مناسبت "گزارش صدروزه روحانی" را خود انتخاب کند که البته در نهایت "مجبور به کوتاه آمدن" شده است.
این روزنامه اصلاح‌طلب همچنین اتخاذ مواضعی از سوی ضرغامی علیه روحانی را، از جمله مبنی بر اینکه "او موافق حصر بوده یا تلگرام با دستور او فیلتر شده"، از "نشانه‌های دیگر اختلاف" میان آنان می‌داند. شرق همچنین نوشته است: «رئیس پیشین صدا و سیما حتی گفته است که خودش را رقیب روحانی می‌داند؛ شاید از آنجا که نتوانسته از لیست جبهه پایداری در انتخابات ۹۶ به‌عنوان گزینه نهایی وارد کارزار انتخابات شود و با روحانی رقابت کند.»
ضرغامی در مصاحبه‌ای مفصل با روزنامه آرمان در روز ۱۵ اردیبهشت‌ماه گذشته گفته بود: «نکته جالب درباره آقای روحانی این است که هنگامی که با ایشان صحبت می‌کنید و برای ایشان دو ساعت استدلال می‌کنید، هنگامی که جلسه تمام می‌شود انگار که با این بشقاب صحبت کرده‌اید و هیچ تغییری در رویکرد ایشان مشاهده نمی‌کنید. این وضعیت حتی در چهره ایشان نیز وجود ندارد و چهره ایشان به شکلی نیست که انسان علاقه به ادامه دادن داشته باشد.»
او پیش‌تر نیز در ۱۶ بهمن‌ماه سال ۹۶ در مصاحبه‌ای با روزنامه شرق ضمن بیان همین مضمون، گفته بود: «من مصلحت نمی‌بینم برخی کنتراست‌های رفتاری آقای روحانی را بگویم. خوب نیست؛ شاید زمانی بگویم. ایشان عمدتا بعد از ریاست‌جمهوری متفاوت شد.»
عزت‌الله ضرغامی در ماجرای انتخاب دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز مدعی شده بود که وحید حقانیان، معاون امور ویژه دفتر رهبر جمهوری اسلامی، با اعضای این شورا تماس گرفته تا به گزینه پیشنهادی حسن روحانی رأی بدهند. محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا، در واکنش به این اظهارات به کنایه نوشته بود: «دبیر جدید شورای انقلاب فرهنگی را نمی‌شناسم. اما این‌طور که برادر ضرغامی علیه او خیز برداشته، آدم یاد جمله پشت کامیونی "الحسود لایسود" می‌افتد. لابد او برای کرسی دبیری شورای انقلاب فرهنگی کت و شلوار دوخته و ناگهان دیده به درد نمی‌خورد. کت و شلوار را نگه دار سردار؛ انتخابات ۱۴۰۰ نزدیک است!» به گزارش شرق، علی جنتی، وزیر ارشاد دولت اول روحانی نیز پیش‌تر مدعی نارضایتی ضرغامی از "حضور فردی با گرایش سیاسی متفاوت در سمت دبیری شورا" شده بود.
واکنش‌های گسترده
انتشار خبر درگیری لفظی رئیس پیشین صدا و سیمای جمهوری اسلامی با روحانی موجی از واکنش‌ها را در شبکه‌های اجتماعی به همراه داشت. در این میان، بسیاری از اصولگرایان به دفاع از ضرغامی پرداختند. از جمله حمید رسایی در توییتی با هشتگ "ضرغامی دمت گرم" نوشت: «در جلسه شورای فضای مجازی آ. روحانی به سئوال منطقی آ. ضرغامی پاسخ که نداده هیچ، با باد دماغ به این عضو شورا گفته پاشو ازجلسه برو بیرون! ضرغامی بیرون نرفته، روحانی جلسه را ترک کرده، گفته دیگه شرکت نمیکنم! آقا ما ۴۰ سال قبل انقلاب کردیم تا کسی برامون ادای شاه را در نیاره.»
توحید عزیزی، فعال رسانه‌ای اصولگرا هم نوشت: «اگر از ۶ سال قبل، هر وقت روحانی زیاده‌گویی و خبط‌‌گویی می‌کرد، آزادمردی به پا می‌خاست و از شیخ در مورد سخنان نسنجیده‌اش توضیح می‌خواست، وضع امروز مردم و مملکت، چنین نبود.»
برخی هم اعتراض ضرغامی به روحانی را با انتخابات آینده ریاست جمهوری مرتبط دانسته‌اند. علی کرمی، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی، در توییتر نوشته است: «ضرغامی تلاش می‌کند با تندروی و درگیر شدن با روحانی و تکیه بر سابقه‌اش در سپاه و صدا و سیما خود را به عنوان لیدر و نامزد انتخاباتی آتی بر اصولگرایان و طیف‌های مختلف مخالف روحانی‌لاریجانی تحمیل کند. بازسازی تجربه عملیاتی احمدی‌نژاد در دهه هشتاد.»
داود حشمتی، روزنامه‌نگار نیز همین مضمون را به گونه‌ای دیگر بیان کرده و در توییتر نوشته است: «کمتر از یک ماه پیش ضرغامی علیه وحید حقانی نیز یک حمله دیگر را طراحی کرد. او می‌خواهد احمدی‌نژاد ۱۴۰۰ باشد. ضرغامی می‌خواهد با زبانی برنده در انتخابات برنده باشد. اما خیال باطل است.»
کاربر دیگری هم به نام "مهدی بیک" در دفاع از روحانی توییت کرده است که ضرغامی: «هر شب خواب پوشيدن ردای ریاست جمهوری رو می‌بينه و چون هیچ افتخاری نداره، توهم برِش داشته كه ديواری كوتاهتر از منتخب مردم نيست؛ می‌خواد توجه تندروها رو جلب كنه؛ خبر نداره كه مردم بيشتر ازش متنفر ميشن.»
برخی نیز از زاویه‌ای دیگر به مجادله لفظی ضرغامی و روحانی پرداخته‌اند و این حادثه را فرصتی برای یادآوری وضعیت سرکوب‌ها در جامعه به رئیس جمهوری ایران قرار داده‌اند. از جمله مجتبی واحدی، تحلیلگر سیاسی مقیم آمریکا و مشاور پیشین مهدی کروبی، در توییتر نوشته است: «روحانی هم مثل رهبر و سایر سران نظام، نه به خدا اعتقاد دارد نه به آخرت. اما امیدوارم پس از تحقیر توسط عزت‌اله ضرغامی، ایمان آورده باشد به "دست بالای دست بسیار است". آقای روحانی! این آه صدها بخشی و قلیان از ظلم وزارت اطلاعات است که در جلسه شورایعالی فضای مجازی دامن تو را می‌گیرد.»
عزت‌الله ضرغامی که روابط نزدیکی با محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری سابق ایران دارد، ۱۸ آبان‌ماه سال ۱۳۹۳ با حکم علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، به عضویت شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی فضای مجازی منصوب شد. شورای عالی فضای مجازی نیز خود روز ۱۷ اسفندماه ۱۳۹۰ به فرمان خامنه‌ای تشکیل شده بود. در فرمان رهبر جمهوری اسلامی "برنامه‌ریزی و هماهنگی مستمر به منظور صیانت از آسیب‌های ناشی از شبکه جهانی اینترنت" و ایجاد "نقطه کانونی متمرکزی برای سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری و هماهنگی در فضای مجازی کشور" از جمله اهداف تشکیل شورای عالی فضای مجازی عنوان شده بودند. بخش بزرگی از اعضای این شورا یا از منصوبان مستقیم رهبر جمهوری اسلامی هستند یا تنها با تأیید او می‌توانند منصوب شوند.
علاوه بر رؤسای سه قوه، وزیر ارتباطات، اطلاعات و دفاع، فرمانده کل سپاه پاسداران، فرمانده ناجا، دادستان کل کشور، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و رئیس صدا و سیمای جمهوری اسلامی، از جمله اعضای حقوقی شورای عالی فضای مجازی هستند.
اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در ایران با فیلترینگ گسترده‌ای روبه‌رو هستند. سازمان‌های غیردولتی بین‌المللی نیز حکومت ایران را یکی از "دشمنان اینترنت" می‌خوانند. پس از اعتراضات سراسری دی‌ماه ۹۶ فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی وارد دور جدیدی شد که از جمله به مسدود شدن تلگرام انجامید. در هفته‌های اخیر نیز گزارش‌های ضد و نقیضی از تصمیم شورای عالی فضای مجازی مبنی بر فیلترینگ اینستاگرام در ایران منتشر شده بود که توسط برخی مقام‌های دولتی و نمایندگان مجلس تکذیب شد.