حضور شبه‌نظامیان خارجی در خاک ایران؛ اعتراض‌ها و نگرانی‌ها
۱۳۹۸ فروردین ۳۰, جمعه
با گذشت پنج روز از ورود نیروهای شبه‌نظامی خارجی از عراق، افغانستان و پاکستان به مناطق سیل‌زده ایران در استان‌های خوزستان و لرستان، انتقاد از حضور آنان در این مناطق افزایش یافته است. از جمله دو نماینده مجلس شورای اسلامی دیروز پنجشنبه ۲۹ فروردین (۱۸ آوریل) به نحوه ورود این نیروها به ایران اعتراض کرده‌اند.
حضور شبه‌نظامیان خارجی در مناطق سیل‌زده ایران به‌خصوص در شبکه‌های اجتماعی با واکنش‌های وسیعی روبه‌رو شده و اعتراض‌هایی را به همراه داشته است. شماری از فعالان سیاسی و مدنی و منتقدان حضور شبه‌نظامیان خارجی در ایران معتقدند، هدف از اعزام این نیروها به کشور مقابله با اعتراض‌های احتمالی مردمی است که به خاطر "ناکارآمدی و سوءمدیریت" مسئولان در حال افزایش است.
دو نماینده مجلس شورای اسلامی در اعتراض به نحوه ورود این نیروها به ایران گفته‌اند، حضور نیروهای نظامی خارجی در کشور تنها می‌تواند با مجوز دولت و مجلس توجیه‌پذیر باشد.
عبدالکریم حسین‌زاده، نماینده نقده در مجلس شورای اسلامی، در توییتر نوشته است: «آیا ارتش و سپاه به اندازه کافی نیرو نداشت؟ آیا فراخوان مردمی دادیم و کسی نیامد که حشدالشعبی و فاطمیون وارد مناطق سیل‌زده شدند؟ گیرم که نیاز بود، چرا بدون اطلاع و مجوز دولت و مجلس؟».
این نماینده اصلاح‌طلب مجلس همچنین نحوه ورود و حضور نیروهای شبه‌نظامی خارجی در ایران را نقض قانون اساسی جمهوری اسلامی دانسته و افزوده است: «در هر صورت اصول ١٢۵ و ١۴۶ رعایت نشده و هم وحدت ملی و هم قانون اساسی با یک اقدام نادیده گرفته شدند.»
حضور شبه‌نظامیان عراق، افغانستان، پاکستان و حزبالله لبنان در ایران
روزنامه کیهان پیش‌تر از ورود "مدافعان حرم" از کشورهای عراق، پاکستان و افغانستان به خوزستان در روز یکشنبه گذشته برای "کمک به سیل‌زدگان" این استان خبر داده بود. این روزنامه حکومتی نوشته بود، در کنار شبه‌نظامیان شیعه عراقی موسوم به "حشد الشعبی" که وارد خوزستان شده‌اند، "جمعی از رزمنده‌های افغانستانی تیپ فاطمیون، زینبیون از پاکستان و طلاب این دو کشور در ایران" نیز برای کمک به امدادرسانی نیروهای ایرانی به مناطق سیل‌زده خوزستان آمده‌اند.
سپس گزارش‌های دیگری نیز در مورد ورود نیروهای حشد الشعبی و "جنبش النجباء" عراق و نیز برخی دیگر از نیروهای شبه‌نظامی خارجی به مناطق سیل‌زده ایران از جمله خوزستان و لرستان منتشر شد. خبرگزاری تسنیم نیز سه‌شنبه گذشته به نقل از یکی از مقام‌های ارشد حزبالله لبنان از "حضور قابل توجه" جوانان لبنانی در مناطق سیل‌زده ایران خبر داده بود. این خبرگزاری منتسب به سپاه پاسداران به نقل از نماینده حزبالله لبنان در شهر قم نوشته بود: «حسن نصرالله از ما خواستند که از جوانان لبنانی برای حضور در مناطق سیل‌زده ایران دعوت کنیم... هم‌اکنون تعداد قابل‌توجهی از جوانان لبنانی در مناطق سیل‌زده حضور دارند و برخی دیگر از جوانان در حال عزیمت به مناطق سیل‌زده ایران هستند.»
همچنین روزنامه کیهان نوشته بود که "مدافعان حرم" از عراق، افغانستان و پاکستان به دعوت قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس، بازوی برون‌مرزی سپاه پاسداران، به ایران آمده‌اند.
"نقض" قانون اساسی جمهوری اسلامی
بهرام پارسایی، نماینده شیراز در مجلس نیز با انتشار پیامی توییتری ضمن تأکید بر "حرمت" مرزهای ایران، "عبور نیروی نظامی خارجی از آن حتی برای امدادرسانی" را غیرقابل قبول دانسته و چنین اقدامی را نقض قانون اساسی جمهوری اسلامی توصیف کرده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
به گفته سخنگوی فراکسیون امید مجلس چنانچه این نیروها «با ماهیت نظامی در کشور مستقر شوند نقض اصل۱۴۶ ق.اساسی است و اگر بخواهند در قالب همکاری دو کشور عمل کنند، طبق اصل۱۲۵ ق.اساسی، بايد توافقنامه آن بعد از تصویب مجلس، با امضاى رئیس‌جمهور اجرا گردد.»
شهاب‌الدین بی‌مقدار، نماینده تبریز در مجلس و از دیگر اعضای فراکسیون امید، چهارشنبه گذشته در مورد "کمک" حشدالشعبی در مناطق سیل‌زده خوزستان ابراز تردید کرده و گفته بود: «حشدالشعبی آمده کمکی کند اما اکنون شایعاتی پخش شده که چقدر می‌توانند کمک کنند؟ بالاخره اگر به نیروهای داخلی پول می‌دادند خیلی بهتر بود چون آنها فقط چند کامیون بار آوردند. اگر دوستان عزیز ما در عراق کمک خود را به سپاه و هلال احمر بدهند بهتر است چون واقعا در فضای مجازی شایعاتی پخش شده که به نفع کشور نیست ضمن اینکه به لحاظ امنیتی هم ممکن است این رفت و آمدها در صورتی که بدون نظارت باشد، نگرانی‌هایی را ایجاد کند.»
علیرضا رحیمی، دیگر عضو فراکسیون امید مجلس نیز سه‌شنبه گذشته خواستار ارائه گزارش وزیر کشور و توضیح وزیر خارجه ایران درباره حضور نیروهای خارجی در مناطق سیل‌زده شده بود. رحیمی با اشاره به ورود حشدالشعبی "به عنوان یک نیروی شبه‌نظامی" به ایران گفته بود: «برای مجلس شورای اسلامی هنوز مشخص نیست که کنترل حضور این نیروها صورت گرفته است یا خیر و اگر موضوع در گزارش وزیر کشور به صورت شفاف مطرح نشود نسبت به طرح سوال اقدام خواهد شد.»
اجازه ورود "از طریق حاکمیت"
این در حالی است که حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، تأکید کرده است که «کسی حق ندارد ورود نیروهای حشد الشعبی و سایر گروه‌های امدادی به داخل کشور را زیر سؤال ببرد». فلاحت‌پیشه در گفت‌وگو با خبرگزاری رسا، درباره "حواشی ایجادشده در خصوص ورود نیروهای حشدالشعبی به داخل کشور"، گفته بود: «بسیاری از نیروهای منطقه‌ای در جنگ با گروه‌های تروریستی حضور فعال داشته‌اند و امروز نیز شاهد هستیم که بخشی از همین نیروها برای کمک به مناطق سیل‌زده وارد کشور ما شده‌اند.»
فلاحت‌پیشه گفته بود: «نیروهای داوطلبی که از کشورهای دیگر وارد کشور شده‌اند، ذیل اصول و حقوق صیانتی وزارت کشور ورود داشته‌اند و هیچ دغدغه و نگرانی در این خصوص وجود ندارند. باید توجه داشت که اجازه ورود به این نیروها نیز از طریق حاکمیت صادر شده و یک گروه یا نهاد این افراد را دعوت نکرده است.»
محمدجواد جمالی نوبندگانی، عضو هیأت رئیسه کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز با بیان اینکه ورود حشدالشعبی به کشور "با اجازه دولت ایران" صورت گرفته، علت حضور آنان در خاک ایران را "کمک به مناطق سیل‌زده" عنوان کرده بود.
نوبندگانی افزود: «حشدالشعبی با پیشنهاد خود به دولت ایران اقدام به کمک به مناطق سیل‌زده کرد و در این مسیر درخواستی از جمهوری اسلامی صورت نگرفته بود. همچنین آنها نیز بدون اجازه دولت وارد کشور نشدند.»
فرمانده حشدالشعبی در جلسه ستاد مدیریت بحران
ابومهدی المهندس، از فرماندهان ارشد حشدالشعبی، دوشنبه گذشته با اشاره به اینکه "با تعدادی از نیروهای حشدالشعبی به خوزستان آمده‌ایم" اعلام کرده بود که نیروهای این گروه شبه‌نظامی عراق در خوزستان مستقر شده‌اند. المهندس علت حضور این نیروها در خاک ایران را کمک به سیل‌زدگان عنوان کرده بود.
دیروز پنجشنبه نیز تصویری از قاسم سلیمانی منتشر شد که فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران جمهوری اسلامی را در کنار ابومهدی المهندس در جلسه ستاد مدیریت بحران استان خوزستان نشان می‌داد. این در حالی است که حوزه فعالیت و مسئولیت فرمانده نیروی قدس به عنوان بازوی برون‌مرزی سپاه پاسداران، در خارج از مرزهای ایران است.
پایگاه خبری "رویداد۲۴" روز چهارشنبه ۲۸ فروردین ۹۸ با اشاره به خبر روزنامه کیهان مبنی بر حضور حشدالشعبی در ایران با دعوت قاسم سلیمانی، نوشت: «در پی خبر کیهان، این سوال مطرح شد که اولا مقام سردار قاسم سلیمانی برای دعوت حضور یک نیروی شبه‌نظامی در ایران چیست؟ دوم اینکه آیا توان ایران برای مقابله با بحران به حدی بوده که حتما باید از یک نیروی شبه‌نظامی خارجی استفاده می‌شد؟».
نگرانی‌ها از استقرار شبه‌نظامیان خارجی در ایران
برخی مقام‌های ایران پیش‌تر با اظهارات خود به نگرانی در مورد استفاده از نیروهای خارجی تحت نفوذ جمهوری اسلامی برای برخورد با اعتراض‌های احتمالی داخلی دامن زده یودند. موسی غضنفرآبادی، رئیس دادگاه‌های انقلاب اسلامی تهران، اواسط اسفندماه گذشته در اظهاراتی جنجالی گفته بود: «اگر ما انقلاب را یاری نکنیم، حشدالشعبی عراقی، فاطمیون افغانی، زینبیون پاکستانی و حوثی‌های یمنی خواهند آمد و انقلاب را یاری خواهند کرد.»
اظهاراتی از این دست و هشدارها و تهدیدهای متعدد مقام‌های دولتی و انتظامی جمهوری اسلامی در مورد "برخورد قاطع با اخلالگران" در مناطق سیل‌زده باعث شد که ورود نیروهای شبه‌نظامی خارجی به ایران که هدف از آن کمک به آسیب‌دیدگان سیل اخیر عنوان شده است، با انتقادهای شدیدی مواجه شود.
به گزارش ایرنا: «گروهی در کانال‌های تلگرامی نوشتند که در مراسم استقبال از نیروهای حشدالشعبی هیچ مقام اجرایی و مسوول کنسولی حضور نداشته و این به معنای نادیده انگاشتن دولت از سوی فرماندهان سپاه بوده است. از دیگر ادعاهای که مطرح شده این بود که حضور نیروهای بسیج مردمی عراق در خاک ایران با هدف عادی‌سازی این اقدام صورت گرفته تا در موقع لزوم از ظرفیت آنها حتی برای سرکوب اعتراضات استفاده شود!».
شاهزاده رضا پهلوی، آخرین ولیعهد ایران نیز یکشنبه گذشته علت ورود شبه‌نظامیان شیعه عراقی به ایران را در راستای "سرکوب" معترضان ارزیابی کرد و نوشت که حکومت ایران سیل اخیر "فرصت" یافته تا به گفته او "راه را برای ورود شبه‌نظامیان تروریست تحت فرمانش به خاک میهن‌مان باز کند."
این چهره سرشناس مخالف جمهوری اسلامی ضمن تأکید بر اینکه "ایران جای نظامی و شبه‌نظامی و ارتش بیگانه نیست"، افزود: «مزدوران حشدالشعبی به ایران آورده شدند فقط به منظور سرکوب ایرانیان؛ سرکوب مردمان مصیبت‌زده و بی‌خانمان خوزستان و لرستان؛ در جایی که ارتش ایران تجهیزات و ماشین‌آلات و نیروی متخصص کافی برای خدمت و کمک‌رسانی به هم‌وطنان‌مان را دارد.»
در این میان چهار حزب و سازمان جمهوری‌خواه نیز حضور شبه‌نظامیان خارجی در ایران را محکوم کرده و خواستار خروج این نیروها از خاک این کشور شده‌اند. اتحاد جمهوری‌خواهان ایران، جبهه ملی ایران (سازمان‌های خارج از کشور)، همبستگی جمهوری‌خواهان ایران و حزب چپ ایران (فداییان خلق) در بیانیه خود هدف از حضور شبه‌نظامیان حشد الشعبی، جنبش النحباء و لشکر فاطمیون در ایران را "سیاسی" ارزیابی کرده و از جمله نوشته‌اند: «در شرایطی که جمهوری اسلامی امکان مشارکت موثر و داوطلبانه‌مردم ایران، شخصیت‌های ورزشی و فرهنگی و نیروهای جامعه مدنی را محدود ساخته و حتی برخی از امدادگران را به دلایل واهی بازداشت کرده و در مسیر خدمت‌رسانی جامعه‌محور برخی از گروه‌های خیریه و امدادی سنگ‌اندازی می‌کند، چه جای دعوت از گروه‌هایی است که نه تجربه و نه قابلیت خاصی در کمک‌رسانی دارند!».
مخالفت با حضور نیروهای شبه‌نظامی خارجی در ایران تنها به منتقدان داخلی محدود نمی‌شود. مقتدی صدر، از رهبران سرشناس شیعیان عراق نیز یکشنبه گذشته با انتقاد از حشدالشعبی گفته بود که عراقی‌ها در اولویت امدادرسانی قرار دارند و «کمک‌ها باید در وهله اول به مردم آسیب‌دیده عراق تعلق بگیرد بعد به کشورهای دیگر.»
در رابطه با ورود شبه‌نظامیان خارجی به ایران و استقرار آنان در خاک این کشور از گروه‌های مختلفی نام برده می‌شود. حشد الشعبی یا "بسیج مردمی عراق" از شبه‌نظامیان تحت نفوذ جمهوری اسلامی در عراق هستند. لشکرهای "فاطمیون و زینبیون" نیز به ترتیب جنگجویانی از افغانستان و پاکستان هستند که سپاه پاسداران در سال‌های گذشته برای اعزام به سوریه آموزش داده و تجهیز کرده است. "جنبش النجباء" نیز یکی از گروه‌های شبه‌نظامی زیرمجموعه حشدالشعبی عراق است. سازمان اسلام‌گرای حزبالله لبنان نیز از گروه‌های تندرو شیعه و متحد منطقه‌ای جمهوری اسلامی است که پس از انقلاب بهمن ۵۷ متأثر از اسلام سیاسی روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، شکل گرفت.
آمریکا هفته گذشته قصد خود مبنی بر قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست تروریستی خود را اجرایی کرد. وزارت خزانه‌داری ایالات متحده اما پیش از آن لشکرهای فاطمیون و زینبیون در سوریه را تحریم کرده بود. مهرماه گذشته نیز واشنگتن حزبالله لبنان را در فهرست "سازمان‌های تبهکار بین‌المللی" قرار داد. شاخه نظامی حزبالله نیز در لیست تروریستی آمریکا قرار دارد. حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله لبنان زمانی حدود دو سال پیش گفته بود: «نان، آب، اسلحه، پول و همه چیز ما از ایران می‌آید.»
آمریکا همچنین به دولت عراق فشار می‌آورد تا مانع از مجهز شدن حشد الشعبی به سلاح‌های مدرن شود. قاسم سلیمانی تیرماه سال ۱۳۹۶ گفته بود که جمهوری اسلامی "کلید در انبارهای تسلیحات" ایران را در اختیار فرمانده حشد الشعبی قرار داده است.