آغاز "اقدامات جدید" جمهوری اسلامی در قبال برجام

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، ضمن تأکید بر حمایت کامل این اتحادیه از توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی موسوم به برجام، اعلام کرد که اتحادیه اروپا برای جلوگیری از گسترش تنش‌ها با ایران تلاش خواهد کرد.

به گزارش رویترز، خانم موگرینی امروز دوشنبه ۲۳ اردیبهشت (۱۳ ماه مه) پیش از آغاز نشست وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا بر سر یافتن راه حلی برای نجات برجام گفت: «ما همچنان در حد امکان با تمام ابزارها و اراده سیاسی‌مان به حمایت از برجام ادامه خواهیم داد.»

جمهوری اسلامی چهارشنبه گذشته، هم‌زمان با سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، رسما اعلام کرد که از همان تاریخ (۱۸ اردیبهشت‌ماه) تعهدات خود در قبال برجام را کاهش داده و "برخی اقدامات خود" در این توافق را متوقف خواهد کرد.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حالی خواستار جلوگیری از گسترش تنش با جمهوری اسلامی شده که سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گفته است، چنانچه در موضوع برجام "گشایشی" ایجاد نشود، جمهوری اسلامی به "جایگاه قبلی هم بسنده" نکرده و "حتما جلوتر از آن" خواهد رفت.

بهروز کمالوندی روز گذشته در گفت‌وگویی تفصیلی با شبکه العالم ضمن تشریح "اقدامات جدید ایران در قبال برجام" پس از "یک صبر استراتژیک یک ساله" گفت: «ما یک توافقی را داشتیم که این توافق یک معادله‌ای است که دو طرف داشت، یک طرف آن محدودیت‌های جمهوری اسلامی ایران و یک طرف هم اقداماتی که طرف مقابل باید انجام بدهد که عمدتاً در راستای رفع تحریم‌ها است.»

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در ادامه با اشاره به اینکه "طرف مقابل تعهدات خودش را انجام نداده است" گفت که جمهوری اسلامی اینک وارد اقداماتی شده است که "فعلا در چارچوب خود برجام صورت می‌گیرد و نقض برجام نیست بلکه استفاده از ظرفیت‌های برجام است."

کمالوندی سپس مدعی شد که بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام این حق را به جمهوری اسلامی داده است تا در صورت بازگشت "بعضی از تحریم‌ها" بتواند "کلا یا بخشی از تعهدات خودش را انجام ندهد."

انجام اقدامات "در شرایط جدید"

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در رابطه با "اقدامات جدید" جمهوری اسلامی همان مضمون بیانیه شورای عالی امنیت ملی ایران در چهارشنبه گذشته را تکرار کرد. در این بیانیه از جمله آمده بود که جمهوری اسلامی "در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایت محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ذخایر آب سنگین نمی‌داند."

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

بر اساس توافق برجام، جمهوری اسلامی ایران تنها مجاز است که تا ٣٠٠ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا خلوص ۳.۶۷ درصد و تا ١٣٠ تن آب سنگین را در داخل کشور نگهداری کند. طبق این توافق، تولید مازاد بر این مقدار باید از ایران خارج شود.

به گفته بهروز کمالوندی، اینک دیگر این "محدودیت" برداشته شده و سازمان انرژی اتمی ایران "در حال انجام اقدامات خود در شرایط جدید" است.

بند ۲۶ برجام به خودداری کشورهای طرف توافق با ایران از بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای پرداخته است. طبق این بند، بر اساس متن فارسی توافق هسته‌ای منتشرشده توسط وزارت خارجه جمهوری اسلامی، "اتحادیه اروپا فارغ از فرآیند حل و فصل اختلافات پیش‌بینی شده در این برجام، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌هایی که طبق این برجام لغو شده خودداری می‌کند و هیچ تحریم جدیدی وضع نخواهد کرد" و ایالات متحده نیز "با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام این برجام و پیشگیری از تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست ۲ به عمل خواهد آورد."

بر اساس بند ۲۶ برجام، ایران" تحمیل تحریم‌های جدید مرتبط با هسته‌ای را به منزله مبنایی برای توقف کلی یا جزیی اجرای تعهدات خود وفق این برجام، تلقی خواهد کرد."

در بند ۳۶ سند برجام نیز آمده است: «چنانچه ایران معتقد باشد که هر یک یا کلیه اعضای گروه ۱+۵ تعهدات خود را طبق این برجام رعایت ننموده‌اند، می‌تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک ارجاع نماید؛ به همین ترتیب، چنانچه هر یک از اعضای گروه ۱+۵ معتقد باشد که ایران تعهدات خود را طبق برجام رعایت نکرده است، هر یک از دولت‌های گروه ۱+۵ می‌تواند اقدام مشابه به عمل آورد."

"اگر به عقب برگردیم، به جایگاه قبلی بسنده نمی‌کنیم"

بهروز کمالوندی در بخش دیگری از سخنانش در رابطه با دلیل توقف فروش آب سنگین توسط جمهوری اسلامی گفت: «یک حماقتی را آمریکایی‌ها مرتکب شدند که اعلام کردند کشورهای دنیا از آب سنگین ایران نخرند. در حالی که ما بر اساس برجام تعهدی داشتیم که مقدار بیشتر از ۱۳۰ تن را به بازارهای بین‌المللی عرضه کنیم و چنانچه خریداری باشد آن را تحویل بدهیم. وقتی که قرار باشد خریداری هم نباشد جمهوری اسلامی ایران لزومی نمی‌بیند که چیزی را عرضه کند.»

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران همچنین افزود: «توافقی انجام شد که ما برای رفع نگرانی آنها [طرفین توافق برجام] و آنها نیز برای رفع تحریم‌ها برای مدت‌های مشخصی که توافق کردیم یک سری کارها را ما انجام بدهیم و یک سری کارها را نیز آنها انجام بدهند. طبیعتاً وقتی که این مساله نباشد ما به دنبال استفاده از آب سنگین در حوزه‌های دیگر خواهیم رفت یا از فرصت داشتن اورانیوم بیشتر، در حوزه سوخت استفاده می‌کنیم که فعالیت انحرافی هم نیست کما اینکه اگر این محدودیت‌ها که قرار است در میان‌مدت و بلندمدت برداشته شود آن وقت ما عملا به سمت استفاده‌هایی می‌رویم که از قبل پیش‌بینی کرده‌ایم.»

شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی در بیانیه هفته گذشته خود به کشورهای باقی‌مانده در برجام مهلتی ۶۰ روزه برای "عملیاتی کردن تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی" داده بود که توسط اتحادیه اروپا رد شد.

بهروز کمالوندی در مورد اقدامات احتمالی جمهوری اسلامی پس از پایان این مهلت دو ماهه گفت: «فکر می‌کنم خود آقای رئیس جمهور آنها را مشخص کردند. گفتند که بعد از دو ماه، باز بخش دیگری از تعهدات ما به حال تعلیق در می‌آید». او همچنین افزود: «دوباره من تاکید می‌کنم مفهوم اینها این نیست که جمهوری اسلامی ایران برخلاف برجام انجام می‌دهد یا از برجام خارج می‌شود بلکه (ایران) بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ بخشی از تعهدات خودش را در قبال عدم اجرای تعهدات طرف مقابل کنار می‌گذارد.»

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران همچنین گفت: «ما بارها در گذشته گفتیم اگر قرار باشد که همین طور به عقب برگردیم دیگر به آن سمت یعنی فقط به آن جایگاه قبلی هم بسنده نمی‌کنیم. حتماً جلوتر از آن می‌رویم. این یعنی چه؟ یعنی اینکه ما اگر در گذشته تا یک حدودی مثلا ۲۰ درصد تولید می‌کردیم ممکن است میزان بیشتری حتی از ۲۰ درصد تولید کنیم.»

به گفته کمالوندی: «ما از قبل هم گفتیم فقط به وضعیت قبلی بسنده نمی‌کنیم. از نظر تعداد سانتریفیوژ، از نظر میزان غنی‌سازی، از نظر نوع سانتریفیوژ که می‌تواند نوع پیشرفته‌تر استفاده بشود.»

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به همراه وزیران خارجه سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا در واکنش به کاهش تعهدات جمهوری اسلامی در رابطه با برجام، موکدا خواستار اجرای کامل تعهدات ایران در قبال توافق هسته‌ای و پرهیز از گام‌های تنش‌زا شده و ضمن تأکید مجدد بر پایبندی اتحادیه اروپا به تعهداتش در برجام، از بازگشت تحریم‌های آمریکا درپی خروج این کشور از توافق هسته‌ای، ابراز تاسف کرده بودند. آنان همچنین از کشورهای خارج از برجام خواسته بودند تا "از هرگونه اقدامی که مانع اجرای کامل تعهدات طرف‌های باقی‌مانده در توافق می‌شود، اجتناب کنند."