آلمان در رویارویی با مشکل پسماندهای اتمی
۱۳۹۲ اردیبهشت ۲, دوشنبه
دولت آلمان در تلاش است تا پیش از انتخابات مجلس این کشور در ماه سپتامبر آینده، طی رایزنی با اپوزیسیون در زمینه تصویب قانون دفن زباله‌های اتمی به توفقی دست یابد.
پس از حدود ۳۵ سال کشمکش بر سر دفن زباله‌های اتمی در گورلبن به عنوان محل نهایی انباشت این پسماندها، بحث دوباره تازه شده و جان گرفته است. از این نظر آلمان در انتظار یک توافق تاریخی است.
یک کمیته ۲۴ نفره قرار است تا سال ۲۰۱۵ میلادی زمینه‌ها را برای جست‌وجوی بهترین مکان دفن نهایی زباله‌های اتمی در آلمان هموار سازد. نیمی از این کمیته را نمایندگان احزاب و نیمی دیگر را کارشناسان، مخالفان انرژی اتمی و دیگر نمایندگان جامعه تشکیل می‌دهند.
احتمال دارد که تا سال ۲۰۳۱ میلادی جست‌وجو برای یافت بهترین مکان برای انبار زباله‌های هسته‌ای یا رادیواکتیو در آلمان به نتیجه برسد.
انباری برای یک میلیون سال
پیدا کردن محلی مناسب برای نگهداری زباله‌های اتمی چالشی بزرگ محسوب می‌شود. این مکان باید بتواند قابلیت ذخیره‌ی پرتوهای رادیواکتیو را برای بیش از یک میلیون سال داشته باشد. کارشناسان می‌گویند، این مکان باید در اعماق زمین قرار داشته و بافت آن احتمالا ترکیبی از سنگ نمک، خاک رس و گرانیت باشد.
نمک برای نگهداری گرمای حاصل از پرتوهای ساطع‌شده از پسماندهای هسته‌ای مناسب تلقی می‌شود، اما این عیب را دارد که در برابر آب نفوذپذیر است. خاک رس بر عکس، آب را نفوذ نمی‌دهد اما قابلیت کمی برای هدایت گرما دارد و مقاومت آن نیز به اندازه کافی نیست. گرانیت مقاوم است با این حال باید مطمئن شد که پرتوهای رادیواکتیو از محفظه‌های انبار پسماندهای هسته‌ای به بیرون نتابد.
کارشناسان باید در مکان‌یابی خود عواملی مانند تغییرات آب‌های زیرزمینی، حرکات گسل‌ها و فرسایش زمین را در نظر بگیرند. تمامی این عوامل باید سنجیده شود تا پرتو رادیواکتیو به بیرون ساطع نشود.
خطرات نگهداری نادرست زباله‌های اتمی
دفن نامناسب پسماندهای اتمی به خصوص در درازمدت خطری بزرگ برای انسان و محیط زیست به همراه خواهد آورد و بهای سنگینی باید برای آن پرداخت.
می‌توان در این مورد انبار آسه را مثال زد. اداره مصونیت در برابر پیامدهای تشعشعات اتمی آلمان این انبار را از "نامطمئن‌ترین" مخازن هسته‌ای معرفی کرده است. در این انبار بین سال‌های ۱۹۶۷ و ۱۹۷۸ حدود ۱۲۶ هزار بشکه پسماند اتمی ذخیره شده است.
در این انبار ۱۴ هزار بشکه هست که از محتویات آنها اطلاعات دقیقی در دست نیست. مکان‌یابی انبار نیز درست انجام نشده و انتخاب معادن نمک برای این کار اشتباه تلقی می‌شود. نفوذ روزانه ۱۲ هزار لیتر آب، خطر آلوده شدن آب‌های زیرزمینی را به دنبال دارد.
دفن زباله‌های هسته‌ای در تونل‌ها هم به دلیل احتمال ریزش تونل پرخطر، زمان‌بر، پرهزینه و گاهی غیرممکن تلقی می‌شود.
نگهداری پسماندهای هسته‌ای در دریاها هم خطرناک است و طبق پیمانی بین‌المللی در سال ۱۹۹۳ در مواردی ممنوع اعلام شده است.
سازمان زیست‌محیطی "گرین پیس" می‌گوید، بیش از ۱۰۰ هزار تن زباله اتمی تنها در دریاهای اروپا مدفون شده‌اند که پیامدهای بلندمدت آن هنوز روشن نیست.
افزایش مسئولیتپذیری در اروپا
در سراسر جهان انبار مناسبی برای دفن نهایی زباله‌های رادیواکتیو وجود ندارد.
میشائیل سیلر(Michael Sailer)، کارشناس هسته‌ای آلمان در گفت‌وگو با دویچه‌وله می‌گوید، حتی آمریکا نیز بار دیگر جست‌وجوی ذخیره‌گاه نهایی پسماندهای هسته‌ای خود را آغاز کرده است.
سیلر می‌افزاید، فنلاند، سوئد، فرانسه و سوئيس که در مکان‌یابی ذخیره‌گاه نهایی جلوتر از دیگر کشورها بوده‌اند مدت‌ها است که حساسیت موضوع و ضرورت مسئولیتپذیری در این زمینه را دریافته‌اند و رویکرد شفاف‌تری در پیش گرفته‌اند.
سوئیس در مورد هزینه‌‌های ذخیره کردن پسماندهای اتمی ۵ نیروگاه هسته‌ای خود در آینده مطالعات فراگیری انجام داده است. بر اساس این مطالعات که در سال ۲۰۱۱ انجام شد، هزینه دفن زباله‌های هسته‌ای این کشور ۱۲ میلیارد فرانک سوئیس (۱۰ میلیارد یورو) برآورد شده است.
بنا به ارزیابی کارشناسان، آلمان باید در آینده برای دفن زباله‌های ۸ نیروگاه‌خاموش‌شده و ۹ نیروگاه فعال اتمی این کشور ۱۸ میلیارد یورو (نزدیک ۲۸ میلیارد دلار) بپردازد.