آنفلوانزای پرندگان؛ تایید و تکذیب!
۱۳۸۵ مرداد ۲۲, یکشنبه
اطلاع‌رسانی غیرشفاف زمینه‌ی بدگمانی را فراهم می‌آورد. آخرین نمونه گفته‌های رئیس دانشگاه پزشکی استان گیلان است که چهارشنبه وجود این بیماری را در آن منطقه تایید کرد، و اطلاعیه‌ی وزارت بهداشت، که روز پنجشنبه به تکذیب آن پرداخت.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، كامران باقری لنكرانی، روز جمعه نسبت به شیوع بیماریهای واگیر در مرزهای شرقی هشدار داد و گفت «در برخی از كشورهای همسایه، علی‌رغم وجود اپیدمی وبا، گزارشی اعلام نمی‌كنند لذا این امر سبب شده كه قرنطینه در این مناطق شدیدتر شود.» این قرنطینه‌ها البته فقط به پیشگیری از شیوع وبا مربوط نیست و از جمله پرهیز از شیوع آنفلوآنزای پرندگان را نیز مد نظر دارد. گسترش بیماری آنفلوآنزای پرندگان در کشورهای همسایه و بسیاری از کشورهای جهان اقدامات پیشگیرانه را بیش از هر زمان لازم و ضروری کرده است.
روز شنبه خبرگزاری مهر، به نقل از حسن طاهری، مدیرعامل سازمان سردخانه و کشتارگاه‌های شهرداری «از ضرورت ایجاد ترمینال گوشت و مرغ در میادین و گلوگاه‌های ورودی شهر تهران» خبر داد و از قول او نوشت «در حال حاضر ۴ هزار مرکز عرضه مواد پروتئینی در سطح تهران وجود دارد که کنترل همگی آنها امکان پذیر نیست.»
به گزارش ایرنا، حسین حسنی رییس سازمان دامپزشكی كشور، ۱۱ تیرماه در مراسم معارفه رئیس جدید سازمان دامپزشکی استان مازندران گفته است «بیماری آنفلونزای فوق حادپرندگان در كشور كاملا تحت كنترل است.» او در این مراسم تاکید کرده «سازمان دامپزشكی طرح پیشگیرانه‌ای را كه شامل تمام واحدهای صنعتی و سنتی مرغداری می‌شود دركشور اجرا كرده است.» حسنی از «مبارزه و پیشگیری» این بیماری در استانهای اردبیل، مازندران، گیلان و گلستان و «معدوم‌سازی مرغ‌های بومی تمام استانهای مرزی كشور تا عمق ۱۰كیلومتری» خبر می‌دهد.
استاندار گیلان، علی عبدالهی نیز ۱۰ مرداد ماه در نشست مشترکی با مدیران جهاد کشاورزی استان «با تقدیر و تشکر از زحمات اداره کل دامپزشکی گیلان، در خصوص اقدامات به موقع و مناسب این اداره کل در پیشگیری و مهار بیماری آنفلوآنزای پرندگان در استان خاطرنشان کرد: مجموعه اقدامات اداره کل دامپزشکی گیلان و آذربایجان مورد توجه دستگاه‌های بین‌المللی قرار گرفت به گونه ای که توانست به عنوان یک الگو در جهت پیگیری و پیشگیری از بیماری آنفلونزای پرندگان ثبت شود.» [ایسنا]
ایران به دلیل داشتن مرزهای غیرقابل کنترل با همسایگانی که وجود این بیماری در کشورشان اثبات شده، و به این دلیل که در مناطق گوناگونی از شمال و دریاچه ی خزر تا جنوب و خلیج فارس میزبان پرندگان مهاجر است در معرض خطر شیوع این بیماری قرار دارد. ویتنام، چین، لائوس، تایلند، كمبوجیه، اندونزی، كره، ژاپن، روسیه و قزاقستان از کشورهایی هستند که طغیان ویروس آنفلوآنزای حاد پرندگان در آنها گزارش شده است.
سازمان بهداشت جهانی و مقامات محلی شیوع این بیماری را در کشورهای ترکیه و آذربایجان و در نزدیکترین فاصله با مرزهای ایران نیز تایید کرده‌اند. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان این سازمان، آنفلوآنزای پرندگان که مواردی از آن تقریبا در تمام کشورهای اروپایی نیز مشاهده شده می‌تواند به یک اپیدمی در سراسر جهان تبدیل شود. سازمان بهداشت جهانی هشدار داده که اگر در حال حاضر این بیماری شایع شود، هیچ کشوری برای مقابله با آن چه به لحاظ دارویی و چه به لحاظ واکسینه کردن آماده نیست.
ظاهرا با اقدامات پیشگیرانه‌ای که پس از مشاهده‌ی نخستین مورد تایید شده این بیماری در میان قوهای مهاجر در تالاب انزلی، انجام شد همواره شایعاتی مبنی بر وجود و شیوع ویروس آنفلوانزای پرندگان در ایران نیز به گوش می‌خورد. مسئولان بهداشت پنهان نمی‌کنند که در استانهای مختلف کشور بارها با مشاهده‌ی علائمی اقدام به نابودی تعداد زیادی پرنده‌ی اهلی و وحشی کرده‌اند.
اوایل بهمن ماه ۸۴، رسانه‌ها و برخی از مقامات ترکیه، ایران را متهم کردند که شیوع این بیماری در کشور را انکار و پنهان می‌کند. یکی از دلایل مطبوعات ترکیه این بود که زمانی که بخشهای وسیعی از روستاهای هم مرز ایران در قرنطینه‌ی کامل به سر می‌بردند، ممکن نیست این بیماری به ایران که تنها ۴۰ کیلومتر با این مناطق فاصله دارد سرایت نکرده باشد.
به هر تقدیر شیوع این بیماری در ایران در ماههای گذشته بارها موضوع شایعه و زمزمه‌هایی بود تا این که روز چهارشنبه خبرگزاری فارس از قول رئیس دانشگاه پزشکی استان گیلان، حسین بهبود گزارش داد که «وجود بیماری آنفلوآنزای پرندگان در گیلان تایید شده» و از اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از شیوع این بیماری خبر داد.
به نوشته‌ی روزنامه‌ی اعتماد ملی که این خبر را، پنجشنبه ۱۹ مرداد، نقل کرده دقایقی پیش از گزارش خبرگزاری فارس، نماینده‌ی آمل در مجلس، عزت‌الله یوسفیان، ضمن تکذیب شیوع این بیماری در شمال کشور، از عدم اطلاع رسانی شفاف مسئولان در این ارتباط انتقاد کرد. روز شنبه روزنامه‌ی کارگزاران از صدور اطلاعیه‌ای توسط وزارت بهداشت خبر می‌دهد که در آن ضمن تکذیب گفته‌های رئیس دانشگاه پزشکی گیلان آمده «در حال حاضر هیچ مورد تایید شده‌ای از وجود آنفلوآنزای پرندگان در کشور گزارش نشده است و تنها مورد تایید شده مربوط به آبان‌ماه سال گذشته و تالاب انزلی بوده است.»
شواهد حاکی از آن است که حتا اگر ادعاهای مسئولان بهداشتی در مورد کنترل کامل این بیماری صحیح باشد حق با آنانی است که اطلاع‌رسانی در این زمینه را غیر شفاف و ناکافی ارزیابی می‌کنند.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران