احتمال حمله نیروهای عراقی به مقر احزاب کرد ایرانی
۱۳۹۶ آبان ۲, سه‌شنبه
در بیانیه مشترک حزب دمکرات کردستان ایران و حزب کومله کردستان ایران (۲۲ اکتبر/ ۳۰ مهر) آمده است که حزب دمکرات و کومله "تجاوز و توطئه جمهوری اسلامی ایران در اقلیم کردستان" را محکوم می‌کند و برای مقابله با آن هر اقدام لازم را حق خود می‌دانند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
حزب دمکرات کردستان ایران و کومله دقیقا اعلام نکرده‌اند که منظور آنها از "اقدام لازم" چیست. اما حدود دو سال است که حزب دمکرات کردستان ایران پس از دو دهه، سیاست "جنگ مسلحانه" علیه دولت مرکزی ایران را از سرگرفته است.
بیانیه احزاب کرد ایرانی زمانی صادر شده که ارتش دولت مرکزی عراق و حشدالشعبی، گروه شبه نظامی طرفدار ایران به پایگاه‌های مستقر این حزب در خاک اقلیم کردستان عراق نزدیک شده‌اند.
اقلیم کردستان عراق میزبان احزاب کرد ایرانی از جمله حزب دمکرات کردستان ایران و حزب کومله کردستان ایران است؛ موضوعی که سبب اختلاف اقلیم و جمهوری اسلامی ایران بوده است. پیش‌ترسپاه پاسداران ایران (۱۲ تیر/۳ ژوئیه) به حملات توپخانه‌ای دست زد که در آن زمان به احضار سرکنسولگری ایران در اربیل انجامید. یک روز بعد، مقامات اقلیم با صدور بیانیه‌ای بمباران خطوط مرزی این اقلیم توسط ایران را محکوم کرده و از ایران خواستند که از "حملات علیه خاک اقلیم و غیرنظامیان کرد" دست بردارد.
بیشتر بخوانید: انتخابات اقلیم خودمختار کردستان عراق ۸ ماه به تعویق افتاد
حال اوضاع بعد از برگزاری همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق تغییر کرده است و حزب دمکرات کردستان ایران و حزب کومله از دولت اقلیم خواسته‌اند که نگذارند ایران "از تجاوز به خاک کردستان به مانند فرصتی برای هجوم به کمپ‌های احزاب کردستان ایران و نیز اعضا و حامیان آن در کردستان عراق بهره ببرد" و در این زمینه "بی‌تفاوت و منفعل" نمانند.
نیروهای ایرانی در ۲۵ کیلومتری مقر حزب دمکرات
شاهو حسینی، نماینده حزب دمکرات کردستان ایران در اروپا به دویچه وله می‌گوید ایران در هر فرصتی که بدست آورده برای حذف فیزیکی مخالفان خود در خارج از کشور استفاده کرده است. او یادآور می‌شود: « سه روز قبل به ۲۵ کیلومتری مقر فرماندهی حزب دمکرات کردستان ایران رسیدند و می‌خواستند حمله‌ای را انجام دهند. ولی هوشیاری پیشمرگان و مخالفت نیروهای محلی نیروهای ایران را ناچار به عقب‌نشینی کرد. الان هم به نام حشدالشعبی که دست پروده خود ایران است و فرماندهی آن را قاسم سلیمانی و سرتیب اقبال‌پور برعهده دارند، می‌توانند به اپوزیسیون ایرانی حمله کنند. ما اطلاعات دقیقی از نیت سپاه پاسداران و سپاه قدس داریم و به همین خاطر این هشدار را دادیم.»
نگرانی فعالان مدنی کرد از اوضاع اقلیم
درگیری‌هایی که بعد از همه پرسی برای استقلال کردستان عراق (۲۵ سپتامبر/۴ مهر) بین نیروهای طرفدار دولت مرکزی عراق و پیشمرگه‌های اقلیم کردستان افتاد نگرانی فعالان مدنی کرد ایرانی را برانگیخته است. بیش از ۱۱۰ تن از این کنشگران با نوشتن یک نامه سرگشاده از "ایران به عنوان یک بازیگر اصلی" در منطقه خواستند در جهت حل و فصل مسالمت آمیز مناقشه میان طرف‌های درگیر در عراق اقدام کند.
بیشتر بخوانید: جنبش گوران خواهان کناره‌گیری بارزانی از ریاست اقلیم کردستان شد
مسعود کردپور، روزنامه‌نگار در کردستان ایران یکی از امضا کندگان این بیانیه است. او به تجربه تلخ کردها در ده‌های گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید، کردها بحران‌های زیادی را پشت سر گذاشتند، بمباران شیمیایی حلبچه و آوارگی هزاران نفر در بمباران‌های صدام حسین را از یاد نبرده‌اند. او به دویچه وله می‌گوید: «استقلال سیاسی کردستان عراق به مخاطره افتاده و نگرانی مردم کردستان ایران را برانگیخته است.»
مسعود کردپور تاکید می‌کند: «این بیانیه بیشتر جنبه انسانی دارد و مربوط می‌شود به دخالت‌های کشورهای خارجی و منطقه‌ای در امور اقلیم کردستان عراق که بعد از رفراندوم دچار بحران شده است. با دخالت کشورهای منطقه‌ای چند شهر به دست نیروهای عراقی افتاد و همین باعث شد که جامعه مدنی کردستان و فعالان مدنی ابراز نگرانی کنند.»
این روزنامه‌نگار کرد ادامه می‌دهد: «هرچه منطقه امنیتی‌تر، نظامی‌تر و بحرانی‌تر باشد مردم هم از حقوق خود دور می‌‌شوند. عراق ظرف ۳۰ سال گذشته جنگ داشته و انسجام ندارد و یک دولت وحدت ملی در آنجا وجود ندارد و عملا تجزیه شده است. متاسفانه سیاست‌های استعماری ادامه دارد و کشورهای بزرگ منطقه هم قصد حل این مشکلات را ندارند.»
به نظر مسعود کردپور آنچه که در منطقه روی می‌دهد در نتیجه دخالت های خارجی بوده است. او تاکید می‌کند اگر دخالت کشورهای خارجی و همسایه نبود این شرایط بحرانی بوجود نمی‌آمد.
دوران سخت احزاب کرد ایرانی بعد از همه پرسی
ماشاالله رزمی، روزنامه‌نگار و پژوهش‌گر ایرانی ساکن پاریس که در حوزه ژئوپولیتک و قومی مطالعه می‌کند، به دویچه وله می‌گوید: «فرصتی که مسئله رفراندوم به جمهوری اسلامی داد حل این مسئله را (استقرار حزب دمکرات و کومله در اقلیم) برای جمهوری اسلامی آسان‌تر کرد. اگر حشد الشعبی در آنجا مستقر شود دیگر احزاب کرد ایرانی مثل گذشته نخواهند توانست رفت و آمدی به ایران داشته باشند. اعلامیه مشترک دمکرات و کومله هم نشان دهنده این نگرانی است و به نوعی می‌گویند که ما به راحتی کنار نخواهیم رفت ولی اگر پشت جبهه آنها تحت فشار باشد دیگر مثل گذشته نمی‌توانند فعالیتی داشته باشند.»
"تاثیر منفی همه‌پرسی اقلیم" بر مطالبات قومی در ایران
به نظر ماشاءالله رزمی همه پرسی اسقلال اقلیم کردستان عراق تاثیری منفی بر مطالبات قومی در ایران داشته است. او می‌گوید: «اشتباهی که آقای بارزانی مرتکب شد باعث تقویت ناسیونالیسم مرکزگرا در عراق، ترکیه و در ایران شده است. پیروزی برق‌آسا و بدون هزینه ارتش عراق باعث روحیه گرفتن گروه‌های مرکزگرا در ایران شد و این شدیدا به ضرر فعالان حرکت ملی (در ایران) است. از این نظر که از یک طرف نیروهای مرکزگرا فشار خواهند آورد و از طرف دیگر حکومت‌های این کشورها به هر آدمی که در چارچوب قانون و فدرالیسم بخواهد فعالیت کند به عنوان تجزیه طلب فشار خواهند آورد.»
دورنمای حل بحران اقلیم کردستان عراق
این روزنامه‌نگار تاکید می‌کند که دولت عراق و اقلیم احتمالا وارد مذاکره خواهند شد ولی کردها قبل از رفراندوم قادر بودند از موضع قدرت مذاکره کنند و می‌توانستند برخی از امتیازها را حفظ کنند اما الان شکست خورده و مجبورند از موضع ضعف وارد مذاکره شوند.
بیشتر بخوانید: نیچروان بارزانی: اقلیم کردستان آماده مذاکره با بغداد است
ماشاءالله رزمی یادآور می‌شود که اگر شرایط مناسب باشد احزاب اپوزیسیون اقلیم چون "گوران" به خط اول جبهه خواهند آمد. به نظر او، برخورد جنبش گوران با رفراندوم منطقی بوده است.
این روزنامه‌نگار ادبیات بیانیه مشترک احزاب کردی را به معنای آن می‌داند که "اینها آماده شدند به کوه بزنند" و این آرزوی همه دولت‌های منطقه است که آنها پایگاه شهری خود را از دست بدهند: « توصیه‌ام به این دوستان این است که با یک کلاشنیکوف نمی‌توان دنیا را تکان داد.»