احضار روحانیون سنی به دادگاه

احمد قابل، پژوهشگر دینی و احمد اسماعیلی سخنگوی "شورای مرکزی سنت" پیرامون طرح ساماندهی مدارس دینی اهل سنت و احضار روحانیون سنی به دادگاهها با دویچه وله گفتگو کردند.

تعداد جمعیت اهل سنت

درباره‌ی تعداد جمعیت اهل سنت در ایران آمار رسمی و دقیقی وجود ندارد اما برخی از منابع غیر رسمی مربوط به خود اهل تسنن با توجه به محل سکونت پیروان آنها، تعداد آن را حدود یک سوم کل جمعیت ایران برآورد می‌کنند.

احمد اسماعیلی سخنگوی "شورای مرکزی سنت" ضمن تائید این رقم به دویچه وله می‌گوید: «هیچ آمار دقیقی در این خصوص نیست ولی اگر ما جمعیت کردستان، عرب خوزستان، بلوچستان، ترکمنصحرا و مناطق جنوب کشور مثل کشوگونار، گاوبندی در استان بوشهر را درنظر بگیریم با قاطعیت می‌توان گفت که یک سوم جمعیت ایران اهل سنت هستند.»

این در حالی است که بر اساس برخی از آمارهای رسمی شمار پیروان اهل سنت در ایران کمتر از ۱۰ درصد اعلام شده است.

تهدید بسته شدن مدارس دینی اهل سنت

با درنظرداشت تعداد جمعیت سنی‌ها در ایران، تعداد نمایندگان آن در مجلس شورای اسلامی، خبرگان و یا دیگر مراکز تصمیم گیری کشور بسیار اندک است. حتی اگر جمعیت سنی‌ها در حد آمار رسمی ۱۰ درصد باشد، بازهم حضور نمایندگان آنها در نهادهای تصمیم‌گیری با این میزان جمعیت در تناسب نیست.

رهبران اهل سنت شاکی هستند که در سالهای اخیر فشار به پیروان آنها فزونی گرفته است. به گزارش سایت "سنی آنلاین"، پایگاه رسمی حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان، دادگاه ویژه‌ی روحانیت علمای طراز اول استان سیستان و بلوچستان را بر خلاف عرف احضار نموده و برخی از آنان را بخاطر طلاب غیر ایرانی (تاجیک و افغان) بازداشت کردند.

اما آنچه که پیروان اهل تسنن و سازمانهای حقوق بشرجهانی را بیشتر نگران کرده، تهدید دولت ایران برای بستن مدارس دینی و حوزه‌های علمیه اهل سنت در ایران است. آگاهان به امور مسائل دینی هشدار می‌دهند که اجرای این طرح شکاف بین اهل تسنن و تشیع در ایران را عمیق‌تر خواهد کرد.

سنی و شیعه یک مشکل دارند

طرح دولت یکسال پیش در شورای انقلاب فرهنگی تصویب شد و به‌نظر احمد قابل، اسلام شناس این مسئله به اختلاف سنی و شیعه دامن خواهد زد: «این می‌تواند زمینه‌ای باشد برای انشقاق بیشتر و احساس ناپسندی است که برای اهل سنت فراهم می‌شود. گرچه در حوزه‌های علمیه شیعه هم قبلا اعمال شده بود. یعنی "شورای مدیریت حوزه" را رهبری می‌چیند و به این قضایا به‌صورت امنیتی نگاه می‌کنند. این مسئله تازگی ندارد ولی به‌خاطر احضار روحانیت اهل سنت به دادگاه، تشدید شده است.»

بن بست علمای اهل سنت

سایت سنی آنلاین به اعتراض‌های اهل تسنن به طرح دولت نیز اشاره می‌کند و در این رابطه می‌نویسد: «بخشنامه دولتی کردن مدارس اهل سنت که به عنوان ساماندهی مدارس اهل سنت معروف است را به همه‌ی حوزه‌ها ارسال کردند و تهدید کرده‌اند که چنانچه ساماندهی را نپذیرند با برخورد قانونی روبرو خواهند شد. متاسفانه در چنین شرایطی وقتی اهل سنت به مسئولان فریاد خود را رساندند به آنان فریادرسی نشد. در نتیجه علمای اهل سنت خود را در یک بن بست دیده‌اند.»

فضای امنیتی در حوزه‌های دینی

به‌نظر احمد قابل مشکلی که در جمهوری اسلامی ایران در رابطه با نهادهای مذهبی وجود دارد همان مشکلی هست که برای نهادهای علمی و دانشگاههای غیر مذهبی وجود دارد. آقای قابل می‌گوید، این اختصاص فقط به سنی‌ها ندارد، علمای شیعه هم بخصوص در طول ۲۰ سال تحت فشار بودند و فضای حوزه‌های علمیه را هم امنیتی کردند.

احمد قابل در ادامه صحبت‌هایش اضافه می‌کند: «بنظر من در یک محیطی که شیعه حتی با توجه به ادعای اینکه اینها حاکمند و اکثریت را دارند، اینقدر علمایشان تحت فشار حکومت هستند، می‌توان انتظار داشت این مسئله نسبت به اهل سنت هم وجود داشته باشد. بنظر من این اختصاصی به اهل سنت ندارند و عالمان شیعه هم تحت فشارند. تا وقتی که این نگاه امنیتی و سیاسی بر فضای علمی چیره باشد هم شیعیان و سنی‌ها از آن متاثر خواهند شد و صدمه خواهند دید.»

مخالف اهل سنت با دولتی شدن مدارس دینی

سنی آنلاین که جزو سایت‌های فیلتر شده در داخل ایران است به افزایش فشار دولت و بروز اعتراض‌های بیشتر و مخالفت‌های رهبران دینی اهل سنت اشاره می‌کند ومی‌نویسد: «جامعه اهل سنت اعم از علما، نخبگان و اقشار مختلف مخالف سرسخت دولتی کردن حوزه‌های علميه اهل سنت می‌باشند و معتقدند که بخش امور مذهبی نباید دولتی شوند و نباید دخالت دولتی در آن صورت گیرد.»

بنابه گزارش منابع خبر رسانی اهل سنت مقامات دولتی ایران به منظور جلب رضایت علمای بزرگ سنی ‌گفتگو را آغاز کرده‌اند. روحانیون سنی بیم دارند که حوزه‌های دینی آنها تعطیل و فعالیت‌های دینی آنها ممنوع گردد. بنا به اطلاع این منابع بسیاری از معلمین دینی اهل سنت در مناطق سنی نشین که در استخدام آموزش و پروش مشغول به کار بودند، اخراج شدند.

علیرغم تلاش دولت برای قبولاندن طرح "ساماندهی مدارس دینی اهل سنت" مخالفت‌ها نیز درمناطق اهل تسنن ادامه دارد. برخی از روحانیون بنابه گفته یک منبع آگاه به امور مسائل دینی اهل تسنن از مردم خواسته‌اند برای ابراز مخالفت‌های خود از شیوه‌های مسالمت‌آمیز و مدنی استفاده کنند. این منبع آگاه به دویچه وله می‌گوید: روحانیون اهل سنت از پیروانشان خواسته‌اند «دعا کنند تا مساجد آنها بسته و مدارس دینی آنها تعطیل نگردد.»

طاهر شیرمحمدی
تحریریه: مصطفی ملکان