ادامه اعتراض به تخریب بناهای تاریخی خوزستان
۱۳۹۲ تیر ۲۵, سه‌شنبه
فعالان حفظ بناهای تاریخی در خوزستان (جنوب ایران) به "دویچه وله" گفتند که برخی از بناهای تاریخی که در مدت ۸ سال جنگ ایران و عراق آسیبی ندیده بودند، در معرض نابودی هستند. خبرگزاری مهر در گزارش ۲۱ مرداد ۱۳۹۲ تحت عنوان "تخریب عمدی یک بنای تاریخی پس از حذف آن از فهرست میراث ملی" آورده است: «یکی از سرمایه‌داران اهوازی که سابقه حذف یک بنای تاریخی را دارد، سرای عجم اهواز را نیز خریداری و از فهرست میراث ملی خارج کرد تا با تخریب عمدی سقف سرا، این بنا را نیز از بین ببرد.»
خبرگزاری مهر می‌نویسد که سرای عجم در سال ۱۳۸۲ با شماره ۱۰۸۷۵ به ثبت رسیده است و اکنون در آستانه تخریب قرار گرفته است.
پاسخ منفی مالک سرای عجم به نامه۶۰ فعال میراث فرهنگی
اما اقدام برای نجات سرای عجم از سوی فعالان میراث فرهنگی اهواز نیز ادامه دارد. تارنمای محلی انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان (تاریانا) که حدود ۴ سال است در این استان فعالیت می‌کند، خبر داده است که ۶۰ تن از دوستداران میراث فرهنگی در اهواز به مالک سرای عجم نامه نوشته و از او درخواست کرده‌اند که در حفاظت از بنای تاریخی بکوشد.
این تارنمای محلی نوشته است که سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی این درخواست را در روز پنج‌شنبه ۲۰ تیر تحویل مالک بنا داد تا نتیجه این نامه مردمی را در روز شنبه ۲۲ تیر دریافت نماید. مجتبی گهستونی، سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان، پس از دیدار با مالک بنای "سرای عجم" از پاسخ منفی وی خبر داده است.
گهستونی، کارشناس محلی، انتقاد می‌کند که مسئولان رسمی شهر اهواز از فرماندار و استاندار و نمایندگان مجلس گرفته تا اداره کل میراث فرهنگی به کلی چشم خود را بر روی همه اتفاق‌هایی که در حوزه میراث فرهنگی اهواز می‌افتد، بسته‌اند.
وی همچنین گفت که به تلاش خود برای ثبت مجدد بناهایی که در اهواز از فهرست ملی خارج شده‌اند، ادامه خواهد داد.
بناهایی که جنگ ویران نکرد، خراب کردند
یوسف عزیزی بنی‌طرف، نویسنده عرب ایرانی، می‌گوید تخریب آثار تاریخی در استان خوزستان سابقه طولانی دارد. بنابه گفته‌ی او پیش از این نیز قصر شیخ عبدالحمید فرزند شیخ خزعل و حاکم اهواز در آن زمان تخریب و به پارکینگ شرکت واحد تبدیل شده و یکی دیگر از قصرهای شیخ خزعل در سوسنگرد نیز پس از تخریب به اداره دارایی تبدیل شده بود.
یوسف عزیزی بنی‌طرف، درباره اهمیت بنای "سرای عجم" برای مردم خوزستان چنین توضیح می‌دهد: «سرای عجم بخشی از میراث فرهنگی و تاریخی ملت عرب در ایران است. در اقلیمی که ۷۰ -۸۰ سال پیش عربستان نامیده می‌شد و اکنون خوزستان نام دارد، حدود ۵-۶ قرن ما اینجا تاریخ حاکمیت خاندان‌های عرب را داریم. از قرن شانزدهم که مشعشعیان در اینجا فرمان راندند تا آخرین حاکم عرب شیخ خزعل ابن جابر. این خطه مملو از آثار تاریخی این دوران است.»
"تخریب سرای عجم با هدف خاصر انجام می‌گیرد"
یوسف عزیزی بنی‌طرف دبیر "کانون مبارزه با نژادپرستی درایران" همچنین می‌گوید که تخریب بنای تاریخی "سرای عجم" با قصد نابودی میراث خاندان‌های حاکم عرب در خوزستان انجام می‌گیرد. بنابه گفته‌ی آقای بنی‌طرف کاخ شیخ خزعل در زمان قاجار بنا شده. "قصر فیلیه" در محدوده شلمچه در کنار اروندرود واقع است. این کاخ با ۸۱ سال ق‍دم‍ت یکی از آثار ملی و تاریخی ایران به ش‍م‍‍ار م‍‍ی‌رود. ق‍س‍م‍ت‌ه‍‍ای‍‍ی از بنای تاریخی کاخ شیخ خزعل در اثر جنگ ایران و عراق و عوامل ج‍وی تخریب شد ولی پس از پ‍‍ای‍‍ان جنگ ب‍‍ار دیگر م‍رم‍ت شده بود.
فیلیه در سال ۱۳۷۹ به شماره ۲۸۴۵ در فهرست آثار ملی ثبت شده بود. این بنا در تاریخ ۱۶ آبان ۱۳۸۹ تخریب شده است. گفته می‌شود یک کاخ دیگر که در روستای مظفریه اهواز واقع شده نیز بر اثر سیل به طور کامل ویران شده و اکنون به عنوان قبرستان این روستا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نابودی کاخ شیخ خزعل به دست نظامیان
مدیر یک تارنمای محلی در جنوب کشور که نخواست نامش ذکر شود به "دویچه وله" گفت که حتی مقام‌های محلی در سازمان میراث فرهنگی بارها به تخریب کاخ تاریخی فیلیه شیخ خزعل توسط یک "نهاد نظامی" اعتراض کردند ولی پاسخی تا بحال نگرفتند. وی در در این رابطه به اطلاعیه اعتراض‌آمیز اداره کل روابط عمومی، امور فرهنگی و اجتماعی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به نهاد نظامی هم اشاره می‌کند.
این کارشناس محلی به "دویچه وله" گفت که پس از تخریب کاخ شیخ خزعل سازمان میراث فرهنگی علیه نهاد نظامی مزبور شکایت کرد و این موضوع را حتی به ستاد کل نیروهای مسلح نیز گزارش داد. او در این رابطه همچنین تاکید می‌کند که این قصردر سال ۱۳۷۹ به شماره ۲۸۴۵ در فهرست آثار ملی ثبت شده ایران بوده است و برنامه‌های مرمتی برای حفظ آن به هنگام تخریب در حال اجرا بوده است.
چه کسی کاخ شیخ خزعل را ویران کرد؟
آقای یوسف عزیزی بنی‌طرف به "دویچه وله" می‌گوید که در رابطه با نابودی کاخ شیخ خزعل در فیلیه به سازمان یونسکو شکایت کرده است. وی خاطرنشان می‌کند که این واقعه دور از انظار عموی اتفاق افتاد و این بنا برای همیشه ویران شده است. بنی‌طرف اضافه می‌کند: «بولدوزرهای سپاه آن را نابود کرد و دیگر اثری از این بنای تاریخی باقی نمانده است.»
مقام‌های محلی از عوامل تخریب صریحا نامی نبرده‌اند و به گفتن "نهاد نظامی" بسنده کرده‌اند. پرویز پورفرخی یکی از مدیران محلی میراث فرهنگی، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا در این رابطه می‌گوید: «این كه چه كسی این قصر را تخریب كرده، برای خودمان هم سوال است؛ از آنجا كه تردد ما در این قصر با مشكل مواجه شده به همین خاطر مستنداتی از این تخریب تهیه كرده و تسلیم مقامات قضایی كردیم.»
افشای تخریب میراث فرهنگی با هدف حفظ آن
کارشناسان محلی به "دویچه وله" گفتند، رسانه‌ای شدن تخریب بناهای قدیمی و تاریخی و طرح آن در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند مانع سودجویی و یا برنامه‌ریزی غلط مدیران محلی شود. اعتراض به تخریب "سرای عجم" در اهواز به شبکه اجتماعی فیس‌بوک هم کشیده شد. معترضان با انتشار عکس‌ها و نوشته‌های خود، از حذف این بنای تاریخی از فهرست آثار ملی و تخریب آن انتقاد کرده‌اند.
آقای بنی‌طرف هم در این رابطه تاکید می‌کند اعتراض به تخریب بناهای ملی ثبت شده و تاریخی می‌تواند مانع ویرانی آنها شود. وی می‌گوید که قصر شیخ عبدالحمید، فرزند شیخ خزعل ۱۶ سال پیش در تقاطع خیابان‌های نادری و ۲۴ متری اهواز را تخریب و آن را تبدیل به پارکینگ اتوبوس‌های شرکت واحد کردند، اما اعتراض‌‌مردم سبب شد مانع تخریب کاخ سلطان محسن مشعشعی، دومین فرمانروای خاندان عرب مشعشعی در خوزستان شده است.
بنی‌طرف، دبیر کانون مبارزه با نژادپرستی درایران، می‌گوید که "سرای عجم" میراث فرهنگی مردم عرب و بخشی از میراث ایران است و تخریب این اثر تاریخی ضربه‌ای به میراث فرهنگی کشور است.