ادامه مناقشه بر سر بارگیری یک کشتی نفتی در لیبی

در لیبی مناقشه بر سر یک تانکر نفتی که در تصاحب گروه‌های مسلح است همچنان ادامه دارد. افراد مسلح قصد دارند نفت بارشده در یک کشتی کره شمالی را با دور زدن دولت و به سود خود صادر کنند.

دولت مدعی است که دوشنبه‌شب (۱۰ مارس/ ۱۹ اسفند) توانسته کشتی را از چنگ گروه یادشده خارج کند. "دولت خودمختار اجدابیه" وابسته به این گروه که قصد فروش نفت را به حساب خود دارد، ادعای دولت را تکذیب کرده است.

دسته‌های مسلحی که خواهان خودمختاری بیشتر برای شرق لیبی و دریافت مبلغ بیشتری از درآمدهای نفتی هستند از تابستان گذشته پایانه‌های نفتی السدره، راس لانوف و برخی پایانه‌های دیگر را در کنترل خود گرفته‌اند.

روز شنبه یک کشتی کره شمالی به سفارش این دسته‌ها به ترمینال السدره وارد شد تا نفت بارگیری کند. این اولین تلاش جدی "دولت (خودخوانده) استان سرینایکا" در شرق لیبی برای صدور نفت بدون هماهنگی با دولت مرکزی است.

دولت بلافاصله گروه‌های مسلح را به راهزنی دریایی متهم کرد و با اعزام کشتی جنگی و هواپیما کوشید مانع خروج کشتی از ترمینال شود. آمریکا نیز تهدید کرد که علیه این گروه‌ها تحریم اعمال می‌کند.

در همین حال تهدید علی زیدان، نخست‌وزیر لیبی، به بمباران کشتی‌هایی که بدون اجازه رسمی وارد بنادر این کشور می‌شوند از نگرانی از احتمال فاجعه‌های زیست محیطی در اثر چنین بمباران‌هایی را افزایش داده است.

در ماه‌های سپتامبر و ژانویه گذشته دولت با تهدید مانع ازآن شد که دو کشتی نفتی به السدره نزدیک شوند. اما کشتی کره شمالی در این بندر پهلو گرفته و تقریبا از نفت نیمه‌پر است.

نگرانی از فاجعه زیست‌محیطی

گرچه دولت مرکزی پیوسته خودمختاری‌طلبان شرق را به حمله به ترمینال‌های زیر کنترل آنها تهدید می‌کند، ولی هیچ‌گاه این تهدید خود را عملی نکرده است.

دو علت برای این رفتار دولت ذکر می‌شود: ضعف ارتش و نگرانی از این که تاسیسات نفتی دچار آسیب شوند و آسیب‌های زیست‌محیطی گسترده به‌وجود آید. با تهدید اخیر دولت به نظر می‌آید که دستکم بمباران ترمینال‌ها دیگر خط قرمز تلقی نمی‌شود.

در کنار تهدیدهای لفظی، دولت اقداماتی مانند انتقال مقرهای اصلی شماری از شرکت‌های دولتی به بنغازی در شرق لیبی را عملی کرده است تا شاید به این وسیله نظر مساعد خودمختاری‌طلبان جلب شود. اما دسته‌های مسلح طرفدار خودمختاری این اقدامات را کافی نمی‌دانند.

انسداد ترمینال‌های نفتی توسط مخالفان مسلح باعث شده که صدور نفت لیبی از یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز به ۲۳۰ هزار بشکه کاهش یابد. بنا بر برآورد کارشناسان ضرر دولت لیبی از این رهگذر تا کنون ۲۰ میلیارد دلار بوده است.

مناقشه در السدره بخشی از بی‌ثباتی و هرج و مرجی تلقی می‌شود که لیبی سه سال پس از سرنگونی معمر قذافی همچنان با آن دست به گریبان است.

تداوم حضور دسته‌های مسلح متفاوت و خواسته‌های گوناگون بخش‌های مختلف لیبی هم از شکل‌گیری یک دولت مقتدر مرکزی جلوگیری کرده و هم در پیشرفت روند سیاسی دوران گذار اختلال به وجود آورده است. برخی کارشناسان خطر فروپاشی و تبدیل لیبی به سومالی یا افغانستان دیگری را منتفی نمی‌دانند.