ادامه پیشروی شورشیان و برنامه تبعید قذافی
۱۳۹۰ فروردین ۷, یکشنبه
پس از شدت گرفتن حمله‌های هوایی به مواضع نیروهای وفادار به رهبر لیبی معمر قذافی، شورشیان این کشور سرگرم بازپس گرفتن مناطق از دست رفته و پیشروی به سوی شهرهای دیگر هستند. پس از درگیری‌های روز شنبه که به تصرف دوباره‌ی بندر استراتژیک اجدبیه توسط مخالفان قذافی انجامید، شورشیان پیشروی به سوی شهرهای دیگر را از چند جهت آغاز کرده‌اند.
پیشروی ادامه دارد
برابر تازه‌ترین گزارش‌های دریافتی از لیبی، شبه‌نظامیان مخالف حکومت روز یکشنبه (۷ فروردین/ ۲۷ مارس) پس از این‌که کنترل بندر البریقه را به دست گرفتند به نزدیگی شعر العقیله رسیده‌اند که ۱۱۰ کیلومتر با اجدبیه فاصله دارد. منابع خبری عصر یکشنبه گزارش داده‌اند با تصرف العقیله پیشروی مخالفان به سوی "راس لانوف"، بزرگترین میدان نفتی لیبی در ۱۲۰ کیلومتری غرب بنغازی، با مانعی جدی روبرو نشده است.
منابع نزدیک به شورشیان می‌گویند، نیروهای دولتی در این مناطق به شدت تضعیف شده‌اند و کمتر از خود مقاومت نشان می‌دهند. یکی از سخنگویان شورشیان در یک کنفرانس خبری که در شهر بنغازی، مهم‌ترین پایگاه مخالفان، برگزار شد ابراز امیدواری کرده پیشروی به سوی طرابلس پایتخت لیبی به زودی آغاز شود.
ناظران معتقدند حوادث ۴۸ ساعت گذشته ورق را به سود مخالفان برگردانده است. نیروهای وفادار به قذافی در روزهای اخیر و به‌رغم حمله‌های هوایی نیروهای ائتلاف بین‌المللی، مناطق تحت کنترل شورشیان را به شدت مورد حمله قرار داده‌اند و برخی از شهرهای آزاد شده را اشغال کردند.
تحلیلگران اعتقاد دارند، با توجه به عقب‌نشینی نیروهای دولتی و تمرکز آنها در دیگر شهرها ادامه پیشروی و حرکت به سمت طرابلس به سادگی عملیات اخیر نخواهد بود.
در چند قدمی زادگاه قذافی
موسی ابراهیم سخنگوی دولت لیبی شب گذشته مدعی شد در حمله‌های اخیر نیروهای ائتلاف بین‌المللی شمار زیادی از شهروندان این کشور کشته و زخمی شده‌اند. ابراهیم خواهان آتش‌بس فوری و نشست فوق‌العاده شورای امنیت سازمان ملل شده است. او ادعا می‌کند ارتش لیبی حمله به مخالفان را متوقف کرده اما نیروهای ائتلاف بر شدت بمباران‌های خود افزوده‌اند.
بنابر گزارش‌ها، شب گذشته گلوله‌باران شهر بندری البریقه زمانی متوقف شد که جنگنده‌های نیروهای ائتلاف تانک‌ها و پایگاه‌های نظامی حامیان دولت را هدف قرار دادند. موسی ابراهیم تایید کرده است که قذافی مدام در حال تعویض محل اقامت خود است.
سخنگوی دولت لیبی می‌گوید، ما در شرایط جنگی قرار داریم و در چنین شرایطی رفتار انسان با شرابط معمولی متفاوت خواهد بود. در همین حال خبر می‌رسد با حمایت هوایی جنگنده‌های نیروهای ائتلاف بر سرعت و تحرک شورشیان افزوده شده است. گفته می‌شود شبه نظامیان مخالف حکومت عصر یکشنبه به چند کیلومتری شهر سیرت که زادگاه معمر قذافی است، رسیده‌اند.
اتهام‌های متقابل لیبی و آمریکا
تلویزیون دولتی لیبی با نشان دادن تصاویری ادعا می‌کند در حمله‌های نیروهای ائتلاف دست‌کم صد غیرنظامی کشته شده‌اند. رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا گفته است حکومت لیبی اجساد قربانیان حمله‌های خود را به محل بمباران نیروهای ائتلاف می‌برد تا از آنها استفاده تبلیغاتی کند. وزیر دفاع آمریکا روز شنبه در گفتگو با شبکه تلویزیونی سی بی اس گفت گزارش‌های متعدد اطلاعاتی این اقدام را افشا می‌کند. شورشیان در نخستین روزهای آغاز عملیات هوایی علیه نیروهای دولتی لیبی به احتمال چنین اقدامی اشاره کرده بودند.
باراک اوباما، رئیس‌جمهور ایالات متحده گفته است مسئولیت کشته شدن غیرنظامیان بر گردن قذافی است. کاخ سفید اعلام کرده که ابتدای هفته‌ی آینده رئیس‌جمهور ایالات متحده در مورد اوضاع لیبی سخنرانی خواهد کرد.
طرح ایتالیا برای تبعید قذافی
وزیر خارجه ایتالیا فرانکو فراتینی روز یکشنبه اعلام کرد این کشور مشغول تهیه‌ی برنامه‌ای برای حل بحران لیبی است و می‌کوشد حمایت آلمان را نیز جلب کند. خبرگزاری رویترز از قول فراتینی گزارش داد، برقراری آتش‌بس فوری و تبعید قذافی از لیبی از رئوس این برنامه خواهد بود.
فراتینی در گفتگویی که روز یکشنبه در روزنامه "لا رپوبلیکا" منتشر شد اظهار داشته، دولت این کشور تلاش می‌کند با جلب موافقت آلمان این برنامه را به عنوان پیشنهاد مشترک دو کشور در نشستی که روز سه‌شنبه در لندن برگزار می‌شود ارائه کند.
یکی از سخنگویان وزارت خارجه آلمان گفته است این کشور با تمام هم‌پیمانان بین‌المللی خود در مورد راه‌حل‌های بحران لیبی گفتگو می‌کند. او می‌گوید در همین چارچوب وزیر خارجه، گیدو وستروله در نشست سه‌شنبه شرکت خواهد کرد.
توصیه اتحادیه آفریقا به قذافی
مطابق برنامه‌ای که ایتالیا تدارک دیده قرار است نیروهای سازمان ملل بر آتش‌بس در لیبی نظارت کنند. در این برنامه همکاری تنگاتنگ با اتحادیه عرب و اتحادیه کشورهای آفریقایی برای مذاکره با شورشیان نیز پیش بینی شده است.
وزیر خارجه ایتالیا می‌گوید حل معضل لیبی با سرکار ماندن قذافی ممکن نیست. او همچنین گفته است اتحادیه کشورهای آفریقایی تلاش می‌کنند رهبر لیبی را به کناره‌گیری از قدرت ترغیب کنند. ظاهرا برخی از مقام‌های ارشد دولت نیز پیشنهادهای مشابهی به قذافی کرده‌اند.
آلمان در کنار روسیه، چین، هند و برزیل یکی از کشورهایی است که به قطعنامه‌ی شورای امنیت در مورد لیبی رای ممتنع داده است. این قطعنامه به جامعه‌ی بین‌المللی اجازه می‌دهد برای حفاظت از شهروندان لیبی در برابر حمله‌های خشونت‌بار حامیان قذافی، دست به عملیات نظامی بزنند. این قطعنامه حریم هوایی لیبی را منطقه ممنوع اعلام کرده است.
فرانسه و بریتانیا بیش از دیگر کشورهای اروپایی خواهان اجرای قطعنامه و اقدام‌های نظامی پیشگیرانه علیه ارتش لیبی هستند. عملیات نیروهای ائتلاف هشت روز پیش با پرواز جنگنده‌های فرانسوی بر فراز آسمان لیبی آغاز شد.
وزیر خارجه ایتالیا معتقد است بحران لیبی میان کشورهای اروپایی شکاف انداخته است. او تاکید می‌کند هدف از پیشنهاد برنامه‌ی یادشده به آلمان، بازگرداندن این کشور و تقویت همبستگی در اتحادیه‌ی اروپاست.
هشدار در مورد عملیات تلافی‌جویانه‌ی قذافی
کارشناسان معتقدند با افزایش فشار بر رهبر لیبی، احتمال انجام عملیات تروریستی ماموران این کشور در کشورهای اروپایی نیز افزایش می‌یابد. ظاهرا سازمان‌های اطلاعاتی غربی شواهدی از وجود چنین برنامه‌هایی به دست آورده‌اند.
وزیر دادگستری بریتانیا، کینیس کلارک روز گذشته نسبت به اقدام‌های تلافی‌جویانه‌ی حامیان قذافی در قالب عملیات انتحاری هشدار داده است. کلارک روز شنبه در گفتگو با روزنامه‌ی "گاردین" گفت، «ما دلایل قابل قبولی داریم تا خواهان ادامه‌ی بر سر قدرت بودن قذافی نباشیم».
کینیس کلارک تاکید می‌کند ماندن قذافی بر سر قدرت به معنای بازگشت قذافی قدیم است که در پی انتقام‌گیری خواهد بود. وی می‌افزاید دولت بریتانیا تمایل شدیدی دارد که جلوی این اتفاق را بگیرد.
اشاره وزیر دادگستری بریتانیا به حمله‌ی تروریستی به یک هواپیمایی آمریکایی در اسکاتلند مربوط می‌شود. در این حمله که ماموران امنیتی لیبی مسئول آن شناخته می‌شوند، در سال ۱۹۸۸ میلادی ۲۷۰ نفر جان خود را از دست داده‌اند.
BK/DK