ارمنستان پس از سرکیسیان؛ دوری از روسیه و نزدیکی به اروپا؟
۱۳۹۷ اردیبهشت ۴, سه‌شنبه
نخست‌وزیر ارمنستان زیر فشار معترضان استعفا داد. یازده روز تظاهرات خیابانی کسی را که بیش از ۱۰ سال در رأس قدرت بود مجبور به کناره‌گیری کرد. این رویداد در منطقه‌ای که اکثر کشورهای آن درگیر حکومت‌های خودرأی و خودکامه هستند و انتقال قدرت در اکثر موارد جز با خشونت و درگیری و گاه جنگ صورت نمی‌پذیرد، رویدادی درخور توجه است.
چه عواملی باعث کناره‌گیری مسالمت‌آمیز سرکیسیان از قدرت در ارمنستان شد؟ فشارهای بین‌المللی چقدر بر این رویداد تاثیرگذار بودند و آیا دیگر کشورهای منطقه از این اتفاق درس خواهند گرفت؟
آرسن نظریان، تحلیلگر سیاسی، دو عامل خارجی و یک عامل داخلی را در این "پیروزی سریع جامعه مدنی ارمنستان" دخیل می‌داند: فشار کشورهای غربی و اروپایی با این خواسته از دولت ارمنستان که نباید از خط قرمزها عبور کند، حمایت یکپارچه "دیاسپورای ارمنستان" که در سراسر دنیا از این اعتراضات حمایت کرده و خواهان کناره‌گیری سرکیسیان شدند و در داخل نیز گستردگی اعتراضات و به خصوص پیوستن نیروهای نظامی و انتظامی به تظاهرکنندگان.
او به دویچه‌وله می‌گوید: «جامعه مدنی ارمنستان به یک پیروزی بزرگ دست یافته و این واقعه‌ای است که اثرات و سایه خودش را روی هر حکومتی که سر کار بیاید خواهد انداخت. یعنی حکومت بعدی هر کسی که باشد نمی‌تواند این را فراموش کند که در صورت ستم و اجحاف به مردم نمی‌تواند به حکومت ادامه دهد.»
تاثیر بر روابط خارجی ارمنستان
افشار سلیمانی، سفیر سابق ایران در باکو و کارشناس منطقه آسیای میانه و قفقاز، معتقد است کنار رفتن سرکیسیان از قدرت تاثیر چندانی بر روابط خارجی ارمنستان نخواهد گذاشت.
به نظر او ارمنستان دچار بحران‌های زیادی در عرصه سیاست خارجی‌اش است: موضوع قره‌باغ و قطع رابطه با دو همسایه‌اش آذربایجان و ترکیه و نیز تسلط روسیه بر این کشور.
او می‌گوید تا زمانی که این مشکلات حل نشود، تغییر خاصی در سیاست ارمنستان روی نخواهد داد.
اما استعفای سرکیسیان به نظر این کارشناس می‌تواند موقعیت روسیه را در این کشور تضعیف کند. او در این باره به دویچه‌وله می‌گوید: «هرچند روسیه موقعیت خاصی در ارمنستان دارد و تمام سرنوشت اقتصادی و نظامی ارمنستان وابسته به روسیه است و یک پایگاه نظامی و قراردادی ۴۹ ساله با ارمنستان دارد، حتی انرژی ارمنستان تحت سلطه روسیه است و روسیه اجازه قطور شدن خط لوله انتقال گاز ایران به ارمنستان را نداد. با این حال این تحول هشداری به روسیه است و به نوعی اعتراض به سرکیسیان اعتراض به روسیه است.»
درباره تاثیر این تغییرات بر آینده ارمنستان نیز سلیمانی می‌گوید: «تا زمانی که مشکل قره‌باغ حل نشده و ارمنستان با آذربایجان به نتیجه نرسیده و به نظر من هم حق با آذربایجان است، تا این اراضی برنگردد و این دو کشور همسایه با هم همکاری نکنند و مشکلاتشان را با هم حل نکنند همه چیز بیشتر به ضرر ارمنستان خواهد بود. همینطور مشکلش با ترکیه که حدود ۲۶۰ کیلومتربا آن مرز دارد که به دلیل نوع نگاه ارمنستان به مقوله آوریل ۱۹۱۵ و ادعای ارمنستان مبنی بر قتل عام ارامنه توسط دولت عثمانی است، مجموعه اینها اگر حل نشود و امنیت و ثبات به قفقاز جنوبی به شکل کامل برنگردد ما نمی‌توانیم شاهد توسعه همه جانبه در ارمنستان یا سایر کشورهای قفقاز جنوبی باشیم.»