اعتبار پاسپورت ایرانی در گذر زمان؛ چه بود و چه شد

بر اساس فهرست موسسه بین‌المللی "هنلی اند پارتنرز" در سال ۲۰۱۳، پاسپورت ایرانی از نظر سفر به کشورهای مختلف بدون نیاز به ویزا، یکی از بدترین پاسپورت‌های جهان است. این در حالی است که پیش از انقلاب اسلامی، ایرانی‌ها برای ورود به بسیاری از کشورهای اروپایی به عنوان نمونه برای ورود به کشور سوئیس نیازی به اخذ ویزا نداشتند.

در فهرست موسسه بین‌المللی "هنلی اند پارتنرز" در سال ۲۰۱۳، پاسپورت کشورهای فنلاند، سوئد و بریتانیا به صورت مشترک در رده اول رتبه‌بندی قرار دارند. شهروندان این سه کشور می‌‌توانند به ۱۷۳كشور دنيا بدون نیاز به اخذ ويزا سفر كنند. موسسه بین‌المللی "هنلی اند پارتنرز" هر ساله در گزارشی اعتبار پاسپورت‌های مختلف جهان را منتشر می‌کند.

پاسپورت کشورهای آلمان، آمریکا، دانمارک و لوکزامبورگ نیز به صورت مشترک در رده دوم این فهرست قرار دارند. شهروندان این ۴ کشور می‌توانند بدون نیاز به اخذ ویزا به ۱۷۲ کشور دنیا سفر کنند.

در رده سوم بهترین پاسپورت‌های جهان، پاسپورت سه کشور ایتالیا، هلند و بلژیک قرار دارد. شهروندان این سه کشور می‌توانند به ۱۷۱ کشور دنیا بدون ویزا سفر کنند.

کانادا، فرانسه، ایرلند، ژاپن، نروژ، پرتغال و اسپانیا در رتبه چهارم قرار دارند. شهروندان این کشورها می‌تواندد بدون ویزا به ۱۷۰ کشور دنیا سفر کنند.

در میانه این رتبه‌بندی به عنوان نمونه پاسپورت کشور بوسنی و هرزگوین قرار دارد. شهروندان این کشور می‌توانند بدون اخذ ویزا به ۹۱ کشور دنیا سفر کنند.

در این فهرست پاسپورت ایرانی در رده ۸۶ به صورت مشترک با کشورهای آنگولا، جیبوتی و میانمار قرار دارد. بنا بر این فهرست شهروندان ایران می‌توانند به ۴۰ کشور دنیا بدون اخذ ویزا سفر کنند. البته این رتبه‌بندی قبل از این‌ است که در هفته‌ها و ماه‌های اخیر چندین کشور ورود شهروندان ایران بدون ویزا را ممنوع اعلام کردند.

وضعیت پاسپورت ایرانی در ماه‌های اخیر اما بدتر هم شده است. در ماه‌های اخیر سفر شهروندان ایران بدون ویزا به چندین کشور لغو شده است و به این ترتیب رتبه ایران از رده ۸۶ فهرست موسسه بین‌المللی "هنلی اند پارتنرز"، باز هم پایین‌تر خواهد رفت. مالزی و عمان تنها شماری از کشورهایی هستند که اخیرا صدور ویزای آنی برای شهروندان ایرانی را لغو کرده‌اند.

روزنامه "شرق" مهر ۱۳۹۲ در گزارشی اعلام کرد دلیل اصلی توقف صدور ویزای توریستی آنی کشور عمان برای شهروندان ایرانی، "سفر تعدادی از اتباع ایران به این کشور برای انجام گدایی بوده است". بنا بر این گزارش اعلام توقف صدور ویزای آنی برای شهروندان ایرانی از طرف عمان در حالی صورت گرفت که دو هفته بعد از این خبر سلطان قابوس پادشاه عمان برای دیدار با حسن روحانی به ایران آمد.

گرجستان، اندونزی و مصر نیز در ماه‌های اخیر شرایط دریافت ویزا برای ایرانیان را سخت‌تر کرد‌ه‌اند. از این پس ایرانیان برای ورود به کشور گرجستان بایستی از سفارت گرجستان در تهران یا مبادی ورودی‌های زمینی و هوایی اقدام به اخذ ویزا کنند.

نکته جالب در رده‌بندی فهرست موسسه بین‌المللی "هنلی اند پارتنرز" در سال ۲۰۱۳ این است که رتبه‌ی پاسپورت کره‌شمالی بالا‌تر از ایران قرار دارد.

با احتساب تغییرات اخیر و کشورهایی که در هفته‌های اخیر ورود شهروندان ایران بدون ویزا را ممنوع اعلام کرده‌اند، ایران در کنار نپال، اریتره، فلسطین، سومالی، عراق و افغانستان در قعر جدول رده‌بندی فهرست موسسه بین‌المللی "هنلی اند پارتنرز" در سال ۲۰۱۳ قرار دارد.

پاسپورت ترکیه کشور همسایه ایران در این رده بندی بسیار بالاتر از پاسپورت ایرانی قرار دارد. شهروندان ترکیه می‌توانند بدون نیاز به اخذ ویزا به ۹۴ کشور دنیا سفر کنند.

نمایی از پاسپورت کشور افغانستان که با اختلافی اندک پایین‌تر از پاسپورت ایرانی در قعر فهرست موسسه بین‌المللی "هنلی اند پارتنرز" در سال ۲۰۱۳ قرار دارد.

البته وضع همیشه این‌طور نبوده است. پیش از انقلاب ایرانی‌ها برای سفر به اکثر کشورهای اروپایی به ویزا نیاز نداشتند. در همین زمینه حسن روحانی نیز وعده‌ داد "احترام پاسپورت ایرانی" را برمی‌گرداند.