اعضای گروه خمرهای سرخ در پیشگاه قانون
۱۳۸۷ بهمن ۲۹, سه‌شنبه
انتظاری سی‌ساله در کامبوج به پایان رسید. از روز سه‌شنبه دادگاه "جنایت علیه بشریت" در کامبوج بررسی پرونده رهبران گروه خمرهای سرخ را آغاز کرد. بر اساس ارزیابی‌ها، در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۹ میلادی، زمانی که گروه خمرهای سرخ در کامبوج قدرت را در دست داشتند، نزدیک به دو میلیون نفر به قتل رسیدند. این به معنای تقریبأ یک چهارم جمعیت کامبوج در آن زمان بود.
نخستین پروندهای که در این دادگاه بررسی می‌شود پرونده "کاینگ گوک ایو" ملقب به "داچ" است که به اتهام نقض حقوق بشر و جنایات جنگی محاکمه می‌شود. داچ ۶۶ ساله در یکی از زندان‌های مخوف خمرهای سرخ، زندان "تولاسلنگ" مسئول نظارت بر شکنجه زندانیان بوده است.
خانم هلن جارویس، سخنگوی هیئت ویژه‌ی دادگاه قضایی کامبوج که سال‌ها برای تشکیل این دادگاه به عنوان مشاور با دولت کامبوج همکاری کرده است، می‌گوید:"پس از سال‌ها برنامه‌ریزی به لحظه‌ای رسیدیم که برای کامبوج لحظه‌ای تاریخی است. اینطور که ما پیش‌بینی می‌کنیم، صدها نفر از مردم کامبوج در روند این دادگاه شرکت خواهند کرد. بسیاری هم از طریق تلویزیون ماجرا را دنبال می‌کنند."
مخالفت اولیه‌ی چین و آمریکا با تشکیل دادگاه
در کامبوج تقریبأ هیچ خانواده‌ای را نمی‌توان یافت که یکی از اعضای خود را در دوران "حکومت وحشت" از دست نداده باشد. با این حال آغاز تشکیل این دادگاه به دلایل گوناگون به مدت۳۰سال به تعویق افتاد. نخست اینکه برخی از اعضای ثابت شورای امنیت سازمان ملل متحد در دهه ۱۹۸۰ علاقه‌ای به حمایت و برگزاری چنین دادگاهی در کامبوج را نداشتند. این کشورها عبارت بودند از چین و آمریکا.
مخالفت چین به این دلیل بود که این کشور از متحدان رهبر خمرهای سرخ "پول پوت" به شمار می‌آمد. مخالفت آمریکا نیز از آن جهت بود که نمی‌خواست جمهوری ویتنام را به عنوان ناجی مردم کامبوج به رسمیت بشناسد. این ارتش ویتنام بود که در سال ۱۹۷۹به حکومت خمرهای سرخ در کامبوج پایان داد.
از آن گذشته، پس از توافق شورای امنیت سازمان ملل در سال ۱۹۸۵ برای تشکیل دادگاه "جنایت علیه بشریت" در کامبوج، مدت ۱۲ سال طول کشید تا دولت جدید این کشور با برگزاری چنین دادگاهی موافقت کند. نخست وزیر دولت جدید "هون سن" که خود یکی از اعضای گروه خمرهای سرخ بود، سرانجام در سال ۱۹۹۷ با پافشاری سازمان ملل متحد با تشکیل چنین دادگاهی موافقت کرد.
یک سال بعد "پول پوت" رهبر خمرهای سرخ پیش از آنکه دستگیر شود، درگذشت. سایر متهمان نیز اکنون بیمار و سالخورده‌اند. بسیاری از مردم کامبوج تردید دارند که آیا اعضای گروه خمرهای سرخ زمانی تاوان جنایت‌هایی که مرتکب شده‌اند را پس خواهند داد.
درس‌های تاریخ
با اینکه این فصل تاریک از تاریخ کامبوج تا کنون وارد کتاب‌های درسی این کشور نشده است، ولی سال گذشته دولت کامبوج برای نخستین بار با انتشار کتابی تاریخی در مورد خمرهای سرخ موافقت کرد. این کتاب توسط موسسه تاریخ و اسناد منتشر شده که موسسه‌ای غیرانتفاعی است و از سوی آمریکا حمایت مالی می‌شود.
یوک شانگ مدیر این موسسه می‌گوید:«این فرآیند درس مهمی برای جوانان کامبوج است که دوران خمرهای سرخ را تجربه نکردند. این کتاب پیامی روشن و مشخص دارد: اینکه هر کسی که جرمی مرتکب شود، روزی در برابر عدل قانون قرار خواهد گرفت و باید پاسخگو باشد. حتی اگر ۳۰ سال از زمان ارتکاب جرم گذشته باشد.»