افتضاح اطلاعاتی ویکیلیکس
۱۳۹۰ شهریور ۱۱, جمعه
جولیان آسانژ، موسس پایگاه افشاگر ویکیلیکس، با رویای «آزادی و شفافیت کامل» در اینترنت وارد میدان شد. ولی اکنون آنچه نباید روی می‌داد، روی داده است و به نظر می‌رسد که پروژه‌ی آسانژ به پایان خود رسیده است.
پس از آن که گزارش‌های سفیران آمریکا در کشورهای مختلف جهان به دست ویکیلیکس افتاد، این پایگاه افشاگر در پاییز سال گذشته حدود ۲۵۰ هزار گزارش را از طریق شرکای رسانه‌ای خود در اینترنت منتشر ساخت.
البته ویکیلیکس تا کنون اسناد افشاگرانه‌ی خود را به‌طور کنترل شده و در همکاری نزدیک با نشریات معتبر جهان چون «اشپیگل»، «گاردین» و «نیویورک تایمز» منتشر می‌ساخت. در این گزارش‌ها، هویت منابع اطلاعاتی دیپلمات‌های آمریکایی از طریق تشخیص‌ناپذیر کردن اسامی آنان، غیر قابل شناسایی می‌شد.
«آزادی و جان صدها تن در خطر است»
ولی اکنون بر اثر یک خطای فاحش، مجموعه اسنادی منتشر شده‌اند که در آن‌ها نام افراد در فایلی دارای کد آمده است. از سوی دیگر، یکی از همکاران روزنامه‌ی بریتانیایی «گاردین»، پیش‌تر رمز عبور برای شکستن کد اسامی را در کتابی منتشر ساخته بود.
معنای این سخن آن است که در بسیاری از کشورهای دیکتاتوری و مناطق جنگی، منابع اطلاعاتی با خطر جانی روبرو هستند، زیرا سرویس‌های امنیتی و نیروهای حاکم نیز به این اطلاعات دسترسی خواهند داشت.
به گزارش روزنامه‌ی آلمانی «تاگس‌اشپیگل»، اکنون صدها تن در کشورهایی چون ایران، چین، افغانستان و کشورهای عربی، باید به دلیل این خطای ویکیلیکس، نگران آزادی و حتا جان خود باشند، زیرا این افراد به عنوان منابع اطلاعاتی برای دیپلمات‌های آمریکایی فعالیت کرده‌اند.
جولیان آسانژ، موسس ویکیلیکس خود را در این ماجرا مقصر نمی‌داند. همچنین سخنگوی سابق او دانیل دومشایت‌برگ و روزنامه‌ی گاردین نیز که در این ماجرا به گونه‌ای دخیل هستند، از خود سلب مسئولیت می‌کنند.
حفره‌ی اطلاعاتی چگونه پدید آمد؟
طبق گزارش روزنامه‌ی آلمانی «زود دویچه» (۲ سپتامبر/۱۱ شهریور)، حفره‌ی اطلاعاتی زمانی در ویکیلیکس ایجاد شد که سال گذشته جولیان آسانژ و دیوید لی، گزارشگر گاردین، با هم دیدار کردند. آسانژ در آن دیدار به این گزارشگر رمز عبور برای دستیابی به فایلی را داد که گزارش‌های دیپلماتیک آمریکا در آن گردآوری شده بودند.
لی ماه‌ها بعد کتابی نوشت که در آن به تجربه‌ی پردرد خود با آسانژ پرداخته بود. او در این کتاب نه تنها ماجرای دیدار خود با آسانژ را شرح داده، بلکه همچنین رمز عبور را نیز ذکر کرده است. البته زمانی که لی این کتاب را منتشر ساخت، هنوز فایل گزارش‌های مربوط به منابع اطلاعاتی قابل دسترس نبود.
برخی ناظران گفته‌اند، دیوید لی تصور می‌کرده این رمز عبور موقت است و مرتبا تغییر داده می‌شود. با این همه، رفتار او غیرمسئولانه تلقی می‌شود.
بعدها یکی از همکاران ویکیلیکس و احتمالا خود جولیان آسانژ، فایلی برای بایگانی اسامی ایجاد کرده تا از دید هکرها پنهان بماند. ولی برخی از همکاران او برای محافظت از این بایگانی در برابر خطرات بیرونی، ناخواسته و نادانسته آن را در بخش‌های مختلفی در اینترنت تکثیر کرده‌اند. به این ترتیب، این فایل اطلاعاتی مهم که دسترسی به آن نیازمند رمز عبور بوده، در اینترنت قرار گرفته است.
این پایان ماجرا نیست. مسئولان ویکیلیکس از ماه‌ها پیش می‌دانسته‌اند که چه خطای فاجعه‌باری صورت گرفته است. ولی با این همه، تا مدت‌ها این ماجرا پنهان نگاه داشته می‌شود. طبعا هدف از پنهانکاری این بود که از پخش گزارش‌های دیپلماتیک به شکل خام آن جلوگیری شود.
ولی با بالا گرفتن دعوا میان آسانژ و یکی از همکاران سابق او به نام دانیل دومشایت‌برگ که از ویکیلیکس جدا شده، این موضوع لو می‌رود. دومشایت‌برگ در روزنامه‌ی «فرایتاگ» که در پروژه‌ی جدید او به نام «اوپن‌لیکس» سهیم است، گزارش می‌دهد که سهل‌انگاری در موسسه‌ی آسانژ باعث ایجاد یک حفره‌ی اطلاعاتی شده است.
اگر چه روزنامه‌ی «فرایتاگ» جزئيات امر را فاش نمی‌کند، ولی این ماجرا توسط بلاگرها به سرعت افشا و به این ترتیب افتضاح اطلاعاتی ویکیلیکس کامل می‌گردد.
BM/FW