افزايش بهاى نفت در پى تهديد ايران به ايجاد بحران انرژى
۱۳۸۵ خرداد ۱۵, دوشنبه
كمى پيش از اينكه غرب پيشنهادهاى جديد خود را براى حل مناقشه اتمى ايران عرضه كند، دولت ايران با اسلحه نفت دست به تهديد زده است. رهبرجمهورى اسلامى ايران، آيت‌الله خامنه‌اى در روز يكشنبه ۴ ژوئن، سالروز درگذشت آيت‌الله خمينى، بنيانگذار حكومت جمهورى اسلامى، خطاب به امريكا گفت: ”دست از پا در مورد ايران خطا كنيد، حتما حركت انرژى از اين منطقه به خطر جدى خواهد افتاد. اين را بدانيد.“
گفته‌هاى خامنه‌اى باعث شد كه بار ديگر بهاى نفت بالا برود. روز دوشنبه ۵ ژوئن بهاى نفت در امريكا نسبت به سه سال گذشته به بالاترين حد رسيد، اگر چه وزير امور خارجه امريكا، كاندوليزا رايس بلافاصله واكنش نشان داده و گفته‌هاى خامنه‌اى را چندان مهم جلوه نداده بود. رايس گفت: ”ما نبايد اهميت خيلى زيادى براى تهديدهاى ايران قائل شويم. ايران بسيار به درآمد حاصل از توليدات نفتى خود وابسته است.“ رايس در تلويزيون امريكا اشاره كرد به اينكه حدود ۸۰ درصد بودجه ايران وابسته به درآمد حاصل از فروش نفت آن است.
با اين همه كانداليزا رايس در گفته‌هاى آيت‌الله خامنه‌اى نشانه‌اى دال بر آن نمى‌بيند كه ايران به طور كامل پيشنهاد بين‌المللى را براى متوقف كردن غنى‌سازى اورانيوم رد كند. وزير امور خارجه امريكا گفت كه فكر مى‌كند كه ايران پيشنهاد غرب را بسيار جدى بگيرد. اما ايران بايد در عرض چند هفته پاسخ خود را بدهد و نه در عرض چند ماه، چون غرب حاضر نيست كه اين همه مدت صبر كند و هم‌زمان، ايران برنامه اتمى خود را پيش ببرد. قرار است كه خاوير سولانا از سوى اتحاديه اروپا پيشنهادها را روز سه شنبه در تهران با با محمود احمدی‌نژاد رئيس جمهور ايران در ميان بگذارد.
رييس جمهور ايران، محمود احمدى‌نژاد گفته است دولت ايران به دقت اين پيشنهادها را بررسى خواهد كرد. احمدى‌نژاد گفت: ”بعد از اينكه پيشنهادات را شنيديم، بر اساس منافع و مصالح ملت ايران تصميم خواهيم گرفت.“
روز دوشنبه بخاطر ترس از بروز مشكل براى تامين نفت، بهاى هر بشكه نفت از نوع West Texas intermediate به منظور صدور در ماه ژوييه به ۷۳،۵۰ دلار امريكا رسيد، يعنى ۱،۱۷ دلار گرانتر از پايان روز جمعه گذشته. انواع ديگر نفت نيز گران شدند.
ايران چهارمين كشور صادركننده نفت در سطح جهان است و حدود ۳،۸۵ ميليون بشكه نفت در روز (هر بشكه نفت حدود ۱۵۹ ليتر گنجايش دارد) توليد مى‌كند. يك تحليلگر امريكايى بنام سام تيلى به خبرگزارى آلمان گفت كه بسيارى از سهامداران بازار نفت معتقدند كه ايران ممكن است نفت را به عنوان سلاح بكار گيرد. دولت ايران تا كنون هيچ‌گاه تهديد نكرده بود كه از ذخاير نفتى خود همچون وسيله‌اى براى اعمال فشار استفاده خواهد كرد. اين نخستين بار است كه ايران اين ظن را از طريق گفته‌هاى خامنه‌اى تاييد مى‌كند. ايران همچنين مى‌تواند بخاطر موقعيت جغرافيايى‌اش تنگه هرمز را كنترل كند، كه يكى از راههاى اصلى رفت و آمد كشتيهاى نفتى است. ايران تا مدتها در خليج فارس مانور نظامى دريايى مى‌داد. تحليلگران سياسى اين را حمل بر آن مى‌كردند كه ايران بخواهد اين راه مهم نفتى را مسدود كند. حدود يك پنجم توليد صادراتى انرژى جهان از اين راه مى‌گذرد.