اقتصاد و حقوق بشر در کانون مذاکرات آمریکا و چین

یگانه ابرقدرت جهان، ایالات متحده آمریکا و رقیب قدرتمند آن چین قصد دارند مناسبات آمیخته با تنش خود را از نو تنظیم کنند. در ملاقات سران دو کشور روز چهارشنبه (۱۹ ژانویه / ۲۹ دی) در واشنگتن، باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا و هو جین‌تائو، رئیس دولت چین تضمین تلاش‌های دوجانبه را دادند تا بر اختلافات خود در زمینه‌های تجاری و اقتصادی، اختلاف نظر در مناقشه‌ی اتمی با کره شمالی و ایران فائق آیند. مسئله‌ی حقوق بشر در چین نیز یکی دیگر از مواردی است که سران دو کشور وعده‌ی تلاش برای رسیدن به یک توافق را داده‌اند.

با این حال مذاکرات سران دو کشور تاکنون به پیشرفت قابل توجهی در زمینه‌های مذکور نیانجامیده است. این دو قدرت اقتصادی قصد دارند با انعقاد قراردادهای تجاری به ارزش ۴۵ میلیارد دلار به مناسبات اقتصادی خود بهبود ببخشند.

سکوت هو جینتائو در موضوع حقوق بشر

سران دو کشور روز چهارشنبه در برابر خبرنگاران قرار گرفتند تا به پرسش‌های آنها پاسخ گویند. یک خبرنگار سرشناس آمریکایی از هر یک سئوالی را مطرح کرد. وی از باراک اوباما پرسید: «آمریکا چگونه می‌تواند با کشوری عقد اتحاد ببندد که با مردم خود رفتاری نامطلوب دارد؟ سانسور و خشونت را به‌کار می‌گیرد تا شهروندان خود را زیر فشار قرار دهد؟» این خبرنگار از هو ژینتائو پرسید که وی چگونه می‌خواهد بیلان حقوق بشر کشور خود را توجیه کند؟

اوباما که پاسخ به این سئوال را از پیش آماده داشت گفت که وی این اختلاف نظر را «با صراحت بسیار» با میهمان خود مطرح کرده است. وی افزود که این اختلاف نظرها نمی‌تواند، همانند رویکرد رئیس جمهوری پیشین آمریکا، مانع از آن شود که آمریکا با چین وارد یک گفت‌وگو بشود.

هو جینتائو به هنگام پاسخ به سئوال مطرح شده، سکوت اختیار کرد و نوبت را به طرح سئوال از سوی یک خبرنگار تلویزیون چینی داد. ولی یک خبرنگار دیگر آمریکایی سئوال پیشین را بار دیگر مطرح کرد. در پی آن هو جینتائو گفت که پرسش در مورد حقوق بشر را نشنیده است و نارسایی را به مترجم نسبت داد که این پرسش را ترجمه نکرده است.

پس از کلنجار با یک رشته واژه‌ها، بالاخره هو جینتائو گفت که در مورد حقوق بشر «در چین اقداماتی عملی ضروری است»، ولی دیگر کشورها نمی‌توانند به همین راحتی در مسائل داخلی کشوری دیگر مداخله کنند.

پس از کنفرانس مطبوعاتی همکاران کاخ سفید به نمایندگان رسانه‌ها با اطمینان گفتند که پرسش در مورد حقوق بشر برای هو جینتائو ترجمه شده بود. با این حال این واکنش رئیس دولت چین نشان داد که آمریکا می‌تواند پرسش‌های بسیاری را برای رهبران چین طرح کند، ولی این بدان معنا نیست که چینی‌ها می‌‌خواهند که هر پرسشی را بشنوند.

چین به منزله‌ی یک قدرت اقتصادی راهبر

هیأت نمایندگی چین با اعتماد به نفسی بالا به واشنگتن سفر کرده است. به گزارش خبرنگار "اشپیگل آنلاین" از واشنگتن، ارزش قراردادهایی بالغ بر مجموعا ۴۵ میلیارد دلار که به امضا می‌رسند، نشانگر جایگاه قدرتمند چین است. از نظر کارشناسان راهبردی اقتصاد آمریکا، این قراردادها برای آمریکا ۲۳۵ هزار فرصت شغلی ایجاد خواهند کرد.

طی سفر رسمی چهار روزه‌ی رئیس دولت چین به آمریکا، در محله‌های پررفت و آمد نیویورک، مانند "تایم اسکور" بیلبوردهای بزرگ تبلیغاتی چینی قدرت اقتصادی و موفق این کشور را برای جلب نظر مردم آمریکا به معرض نمایش گذارده‌اند. رهبران چین دیگر نمی‌خواهند به عنوان کمونیست‌های دیروزین معرفی شوند. شاید هم هو جینتائو قصد دارد تأثیر مثبتی از خود در آمریکا بر جای بگذارد، زیرا او در سال ۲۰۱۲ از مقام خود کناره‌گیری خواهد کرد.

اظهارات مقام‌های دولتی آمریکا

هیلاری کلینتون، وزیر خارجه‌ی آمریکا که بارها اظهار داشته بود که مسئله‌ی حقوق بشر نباید با دیگر اهداف سیاست چین تلاقی کند، این بار از مقام‌های چینی خواستار رعایت آزادی در چین بیان شد.

رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا به هنگام سفر رسمی رئیس دولت چین به واشنگتن تأکید کرد که آمریکا نمی‌تواند به راحتی نظاره‌گر مسلح شدن چین در اقیانوس آرام باشد و واکنشی نشان ندهد.

تیموتی گایتنر، وزیر خزانه‌داری آمریکا به تأکید خواستار آن شد که چین باید بر ارزش واحد پولی خود بیافزاید، و به طور تصنعی قیمت کالاهای صادراتی خود را ارزان نگاه ندارد.

نمایندگان حزب جمهوریخواه در کنگره آمریکا از شرکت در مراسم رسمی ضیافت شام در شامگاه چهارشنبه امتناع کردند. آنها ناسزای خود را متوجه رویکرد تجاری چین می‌کنند.

هری راید، دوست حزبی باراک اوباما و رهبر دمکرات‌ها در سنا، روز چهارشنبه هو جینتائو را یک "دیکتاتور" نامید.

DK/FW