اهدای جایزه ابن سینا به شش دانشمند ایرانی علم پزشکی

در روز شنبه (۲۴ مه) از ساعت دو بعد از ظهر تا ساعت ۹ شب حدود ۲۰۰ نفر در سالن کنفرانس هتل مرکور در شهر بن گرد آمده‌ بودند تا هم به سخنرانی‌های علمی برندگان جایزه ابن سینا گوش کنند و هم با حضورشان در همایش قدردانی خود را از خدمات علمی این دانشمندان نشان دهند. رییس کانون پزشکان و دندانپزشکان ایرانی مقیم آلمان، پرفسور دکتر علیرضا رنجبر، با خوشامدگویی خود آغازگر همایش بود. سپس پرفسور دکتر نصرت پزشکیان، بنیانگذار روانشناسی مثبت، که خود از نخستین برندگان جایزه ابن سینا بوده است، در مورد ایده‌های ابن سینا در باره لزوم درنظرگیری مجموعه عوامل دخیل در یک بیماری برای درمان آن سخنرانی کرد. سپس مراسم اعطای جایزه ابن سینا آغاز شد. این مراسم در برگیرنده شرح کوتاهی بود از دستاوردهای علمی هریک از دانشمندان، به همراه سخنرانی‌ای تخصصی توسط هر یک از خود آنان.

برندگان امسال

استادان و پژوهشگران برجسته علم پزشکی که جایزه ابن سینای سال ۲۰۰۸ به آنان تعلق گرفت عبارت بودند از: پرفسور دکتر داریوش فهیمی (متخصص آناتومی و بیولوژی سلولی)، پرفسور دکتر پیمان حاجی (متخصص زنان و بیماریهای هورمونی)، پرفسور دکتر ولی الله محرابی (متخصص جراحی و جراحی کودکان)، پرفسور دکتر محمدرضا نوروزیان (متخصص سرطان‌شناسی و خون شناسی)، پرفسور دکتر ابوالقاسم سپهرنیا (متخصص جراحی اعصاب) و پرفسور دکتر غلامعلی تاریوردیان (متخصص ژنتیک انسانی).

کانون پزشکان و دندانپزشکان ایرانی مقیم آلمان و جایزه ابن‌سینا

کانون پزشکان و دندانپزشکان ایرانی مقیم آلمان در اول فروردین ۱۳۴۱ (۲۱ مارس ۱۹۶۱) در شهر کلن بوسیله نخستین گروه ایرانیانی که در آلمان در رشته پزشکی فارغ التحصیل شدند، تاسیس شد.

این کانون که در بیست سال نخستین فعالیت خود بیش از همه اهدافی اجتماعی را دنبال می‌کرد، بتدریج به سازمانی علمی تبدیل شد. کانون سه سال پیش تصمیم گرفت که جایزه‌ای را بنام پزشک و فیلسوف ایرانی ابن سینا نام گذاشته، اهدا کند. به گفته پرفسور علیرضا رنجبر، رییس کانون، معیار کانون پزشکان و دندانپزشکان برای اعطای جایزه ابن سینا همان معیارهایی است که برای دادن جایزه نوبل وجود دارد، همراه با اصلاحاتی تا بتواند با کانون هماهنگی داشته باشد. رنجبر می‌گوید که پایه آن معیارها بر روی کارهای برجسته علمی است که در سطح جهانی صورت گرفته، برای درمان بیماران، بویژه بیمارانی که تا کنون صعب العلاج بوده‌اند.

بازتاب اعطای جایزه

اعطای جایزه در میان پزشکان و دندانپزشکان ایرانی مقیم آلمان بازتاب خوبی در میان پزشکان و دندانپزشکان جوان ایرانی داشته است. به گفته پرفسور رنجبر از زمانی که کانون این جایزه را گذاشته، تعداد اعضای جوان آن بسیار زیاد شده است. رنجبر افزود که “این پایه‌ای است تا جوانان بتوانند الگویی را برای خود پیدا کنند و ببینند که کسانی در سالهای قبل با مشکلات بیشتر به اینجا آمده‌اند و در کشوری غریب به بالاترین درجات علمی رسیده‌اند. این می‌تواند الگویی باشد که آنها هم بتوانند همان راه را دنبال بکنند.“

هم اکنون ۳۰۰ پزشک و دندانپزشک عضو رسمی این کانون هستند و افراد بیشتری نیز هستند که به عنوان علاقه‌مندان به علم پزشکی در نشستهای کانون شرکت می‌کنند.

کارکردهای کانون

در کنار تشویق پزشکان جوان، نقش مهم دیگر کانون این است که رابطه دوستانه میان دانشمندان ایرانی و آلمانی برقرار می‌کند. چون به گفته پرفسور رنجبر “درست است که این همایشی است که برگزارکنندگانش کانون پزشکان و دندانپزشکان ایرانی مقیم آلمان است، اما دانشمندان آلمانی را هم در میان خود می‌گنجاند. برای همین کانون سخنرانانی دارد که آلمانی هستند، استادان برجسته دانشگاهها. رابطه‌ای که در این جلسات بوجود می‌آید، آفریننده روابط بسیار صمیمانه‌تری است.“

کانون تنها انجمن پزشکی خارجی و از معدود انجمنهای علمی در آلمان است که به عنوان یک انجمن، بوسیله آکادمی علوم پزشکی آلمان به رسمیت شناخته شده است. این کانون در هفت سال اخیر ۳۳ همایش بزرگ علمی داشته که به آنها در مجموع بیش از ۳۰۰ امتیاز علمی تعلق گرفته است که به گفته رنجبر حتی کمتر انجمن یا نهاد علمی آلمانی هم می‌تواند به آن برسد.

آنچه موجب این موفقیت کانون بوده به عقیده پرفسور رنجبر “پشتکار، اعتقاد به هدف و پتانسیل بزرگ ایرانیها در آلمان“ بوده است. کانون تلاش کرده تا این پتانسیل بزرگ علمی را گر آورد تا همه با هم در راه هدف و آرزویی که دارند گام بردارند، یعنی تجلیل از بزرگان پزشکی ایران و عرضه الگویی برای پزشکان ایرانی جوانی که در اول راه هستند تا ببینند که می‌توان حتی در کشوری خارجی به چنین موفقیتهای بزرگی دست پیدا کرد.

و این حرفی بود که اکثر استادانی که جایزه را دریافت کردند، بر زبان آوردند. از آنها پرسیدم که در باره مراسم اعطای جایزه چه فکر می‌کنند و احساسشان چیست.

اظهار نظرها

جوانترین آنان پرفسور دکتر پیمان حاجی، متخصص زنان و بیماریهای هورمونی، که ۴۴ سال دارد و از شش ماهگی در آلمان به سر می‌برد گفت: “خیلی شب خوشی بود. من زیاد در جشنهای ایرانی نیستم، و از این لحاظ خوشحال شدم که دوستان ایرانی بسیاری را در اینجا دیدم. برای من دریافت جایزه‌ای ایرانی بسیار جالب است. تا بحال جوایز امریکایی و آلمانی گرفته بودم. اما این جایزه‌ای استثنایی است که برای من زیباست. با اینکه در آلمان بزرگ شده‌ام، بالاخره ایرانی هستم و برای همین این جایزه برایم مهم است.“

پرفسور دکتر داریوش فهیمی، متخصص آناتومی و بیولوژی سلولی، گفت: “خیلی شب جالبی بود برای من، مخصوصا از جنبه‌های مختلف کار ایرانیانی مطلع شدم که در جاهای مختلف در آلمان، و نیز آقای محرابی از ایران، تحقیق می‌کنند. می‌بینیم که ایرانیان با علاقه تحقیقات علمی‌شان را انجام داده و می‌دهند و این بسیار باعث خوشبختی و افتخار من بود. من خوشحال شدم و افتخار کردم بخصوص به اینکه هموطنان من از کارهایی که من انجام داده‌ام و همه در خارج بوده، اطلاع داشتند و این افتخار را نصیب من کردند.“

پرفسور دکتر محمدرضا نوروزیان (متخصص سرطان‌شناسی و خون شناسی) این گونه اظهار نظر کرد: “این بار دوم است که من اینجا هستم و واقعا جای خوشبختی است که هم برنامه خوب بود و هم محتوای آن خوب بود. سطح علمی آن بالا بود. علتش هم این بود که کسانی که دعوت شده بودند تا صحبت کنند، کسانی اند که واقعا دانشمندان و پزشکان سطح بالا هستند. جای خوشبختی است که چنین جلساتی تشکیل می‌شود و می‌توان در آن شرکت کرد. هم این جایزه را که دادند و هم این افتخار را که من عضو این کانون بشوم افتخار بزرگی است و من خوشبختم که مرا انتخاب کردند و از این نظر برایم فراموش نشدنی خواهد بود. من از این نظر تعجب کردم که فکر نمی‌کردم که کانونی وجود داشته باشد که در آن افرادی باشند که بدون اینکه مرا شخصا بشناسند، تحقیق و مطالعه کنند تا ببینند که چه کسانی هستند که می‌توانند به آنها چنین امکان و اجازه‌ای را بدهند. برای من جای تعجب بود که اینها متوجه من شده بودند، یعنی اطلاع دارند که من چکار می‌کنم. علتش این است که من با این کانون تماسی نداشتم و فکر نمی‌کردم که کانونی باشد که کارهای علمی بکند. فکر می‌کردم که کانونی باشد که کارهای اجتماعی می‌کند. تعجب کردم. و این خیلی خوب است. نه اینکه چون من این جایزه را گرفته باشم! واقعا خیلی خوب است.“

پرفسور دکتر ابوالقاسم سپهرنیا (متخصص جراحی اعصاب) در پاسخ به پرسشهای من گفت: “برنامه امشب برای من از این نظر جالب بود که با کسانی آشنا شدم که فقط اسمشان را شنیده بودم، در حالیکه می‌دانم که کارهای بسیار بسیار مهمی در طب در آلمان انجام داده‌اند. و اینها کسانی هستند که پایه‌ریزی طب را در آلمان کرده‌اند و این برای ما خیلی مهم است که ایرانی، از جای دیگر، کشوری دیگر و وضع زندگی دیگر می‌آید و در اینجا به جایی می‌رسد که به دیگران تدریس می‌تواند بکند و این خیلی برای من مهم و جالب بود. چون تعداد ما در آلمان نسبتا زیاد است. ولی با اینحال می‌شود دید که به طبقات بالا رسیده‌ایم و آن کسانی را که ما اینجا دیدیم واقعا همه‌شان باعث افتخارند. بزرگترین احساس من این است که کاری که ما اینجا می‌کنیم، برای همه مهم است، نه برای خود ما تنها، نه تنها برای بیماران و همکاران آلمانی ما. برای من بسیار مهم بود که ببینم که در کانون کسانی هستند که چشم به کار دیگران دارند. می‌بینند که ایرانیان دیگر چکار می‌کنند و از زاویه دیگری به ما نگاه می‌کنند. از این لحاظ برای من مهم بود و من خیلی خوشحالم که این جایزه را به من داد‌ه‌اند و خیلی هم افتخار می‌کنم.“

پرفسور دکتر غلامعلی تاریوردیان (متخصص ژنتیک انسانی) گفت: “بسیار خوشحال شدم که هموطنان من که در آلمان تحصیل کرده‌اند به دنبال کارهای علمی هم رفته‌اند و فقط در عرصه خدمات درمانی نیستند. به نظر من سخنرانی‌هایی که امشب شنیدیم همه قابل استفاده بودند. مخصوصا در تحقیقات علوم پایه می‌بینیم که ما دانشمندان زیادی داریم که از ایران به اینجا آمده‌اند و توانسته‌اند مثل یک شهروند آلمانی در رشته خودشان پیشگام باشند. آرزوی من در دوره تحصیلی و کارم همیشه این بود که این کارها را به ایرانیها هم ارائه بدهم، مخصوصا در ایران. و سعی‌ام را هم کردم، همانطور که در جلسه گفتند، پنج سال رفتم و سعی‌ام را کردم، اما متاسفانه آنطور که باید و شاید نشد. آدم می‌تواند برای ایرانیها نتایج کارهایش را توضیح دهد و شاید بتواند به آنها انگیزه‌ای بدهد تا به دنبال علم بروند. بدین خاطر بسیار خوشحال شدم. “

پرفسور دکتر ولی‌الله محرابی از ایران به آلمان دعوت شده بود. وی که از بنیانگذاران انجمن دوستی ایران و آلمان است به نقش چنین اقدامهایی در ساختن آینده جوانان کشور اشاره کرد و گفت: “هدف از دریافت این جایزه نباید این باشد که آدم از آن سوء استفاده کند، بلکه باید قدمی باشد برای نسل آینده و راهی باشد برای جوانان مملکتمان. برای من مایه افتخار است که گروهی از همکاران جوان یک چنین برنامه‌ای را پیشنهاد کردند و اینها در گذشته به ایران آمدند. با توجه به مسئولیتهایی که من در ایران داشتم، حتی در ایران کاندید کرده بودند که این جایزه را به من بدهند، اما من به حکم ارتباطی که با این نسل دارم از گرفتن جایزه خودداری کردم و گفتم که به اینجا می‌آیم. برای من مایه افتخار است که از همکاران ایرانی و آکادمی دوسلدورف که پایه این مسائل را ریخته‌اند‌ جایزه را دریافت می‌کنم و به این جایزه افتخار می‌کنم.“