اکبر فلاح‌زاده: "کندو"

"سینما، عامل سرگرم‌کننده"

در میان انبوه فیلم‌های با ارزش که تماشایشان همیشه مغتنم است، تابستان گذشته چندتایی هم فیلم‌های قدیمی ایرانی گیرم آمد، که دیدنشان خالی از لطف نیست. گذشته از جنبه نوستالژیک قضیه، تعدادی از فیلم‌های قدیمی ایرانی که در دسته فیلم‌های هنری یا به اصطلاح "متفاوت" قرار نمی‌گیرند، هنوز که هنوز است، دیدنی هستند. ما گاهی یادمان می‌رود که سینما به عنوان یک هنر توده‌ای باید سرگرم کننده هم باشد. سینما باید بتواند مردم را به سالن سینما بکشند و در تاریکی در سالن بنشاند. از این نظر فیلم باید با مزه هم باشد.

بعضی از فیلم‌های قدیمی ایرانی هر چند تقلیدی از فیلم‌های خارجی هستند، اما با مزه هم هستند. این چیز کمی نیست. این همان چیزی است که سینمای امروز ایران تقریبا فاقد آن است. در فیلم "دنیای پر امید" که اواخر دهه چهل ساخته شده، صحنه‌ای که مچ میری را نیمه شب موقع قالی دزدی می‌گیرند واقعا بامزه است: او که نیمه‌های شب در یک خانه یک تخته قالی را لوله کرده و روی کول گرفته، هراسان مدعی می‌شود که می‌خواهد قالی را ببرد بشوید. تماشای این صحنه هنوز که هنوز است تماشاگر را از خنده روده بر می‌کند

داود رشیدی در "کندو"

بعضی فیلم‌های قدیمی دیگر که شاید حالا از یادها رفته باشند، وقتی دوباره دیده می‌شوند، هنوز پر کشش‌اند. از جمله این فیلم‌ها فیلم "کندو" است که فریدون گله در نیمه‌های دهه پنجاه ساخته: دو تا زندانی، یکی پیر (داود رشیدی) و یکی جوان (بهروز وثوقی) بعد از سال‌ها از زندان آزاد می‌شوند و باز به پاتوق سابق‌شان در یک قهوه خانه در جنوب شهر برمی‌گردند. هر دو آس و پاسند و ماجراجو. در یک شرطبندی قرار می‌شود که ابی (وثوقی) از پایین تا بالای شهر یکی یکی در همه میخانه‌ها وارد شود و تا می‌تواند بخورد و پول ندهد. چنین هم می‌شود و او هر جا می‌رود، تا می‌تواند می‌خورد، و در پی آن کتک مفصلی هم می‌خورد. از طریق او در میخانه‌های مختلف با افراد مختلف از طبقات مختلف آشنا می‌شویم. بدون توجه به این‌که فیلم تقلید از کدام فیلم خارجی است، انصاف حکم می‌کند که بگوییم، فیلم جالب و پر کششی است.

در میان فیلم‌های قدیمی ایرانی هرچند به بیشترشان به درستی انگ "فیلمفارسی" خورده، اما باز می‌شود به چیزهایی که درخور دیدن باشند، برخورد. برای شناخت سینمای امروز ایران باید گذشته آن را هم شناخت. همه فیلم‌ها را نباید دور ریخت. در میان تفاله‌ها، گاهی می‌شود به تحفه‌هایی هم دست یافت.