اینترنت رقیبی برای کتاب؟

در یک نظرسنجی البته غیررسمی که توسط یک مؤسسه‌ی آلمانی انجام شده است، ۳۹ درصد از سی‌هزار نفری که مورد پرسش قرار گرفته‌اند، عنوان کرده‌اند که امروز بیشتر از زمانی که اینترنت نداشتند کتاب می‌خوانند.

نتایج این نظرسنجی روز سه‌شنبه (۱۳ فوریه) در فرانکفورت منتشر شد. ۲۵ درصد سؤال شوندگان، ‌دلیل افزایش ساعات مطالعه‌ی خود را دسترسی‌راحت‌تر و سریع‌تر به کتاب‌ها از طریق اینترنت اعلام کرده‌اند. ۱۴ درصد نیز تازه‌های کتاب را در اینترنت پیدا می‌کنند. تازه‌هایی که خارج از دنیای مجازی وب، از انتشار آن‌ها هیچ‌گونه اطلاعی نداشته‌اند.

در این نظرسنجی غیررسمی، از هر دو نفر، یکی اعلام کرده که ساعات مطالعه‌اش با افزایش استفاده از اینترنت نسبتی نداشته است.

در مقابل ۱۱ درصد از استفاده‌کنندگان اینترنت، امروز کمتر از قبل مطالعه می‌کنند. کاهش ساعت کتاب‌خوانی این افراد نیز یا به‌دلیل این است که اطلاعات مورد نیاز خود را از اینترنت کسب می‌کنند (۷ درصد) یا این‌که گشت‌و‌گذار اینترنتی، زمان چندانی برای آنها برای مطالعه باقی نمی‌گذارد (۴ درصد).

این رابطه را از طرف دیگر هم می‌توان دید. آماری که سایت پرسه پورتال در اکتبر ۲۰۰۷ منتشر کرده است نشان می‌دهد که بیش از نیمی از کسانی که اصلاً مطالعه ندارند، هرگز به اصطلاح آنلاین نیز نبوده‌اند؛ نزدیک به ۶۲ درصد. بر اساس این آمار، کاربران حرفه‌ای اینترنت، یعنی کسانی که یا هر روز یا بیشتر روزها با اینترنت سروکار دارند، در ده ماهه‌ی اول سال ۲۰۰۷ سیزده کتاب خوانده بودند در حالی‌که این آمار برای غیرکاربران ۱۰ کتاب است.

کتابفروشی‌ها هم‌چنان در میدان رقابت مانده‌اند

نکته‌ی جالب دیگر در آمار پرسه پورتال این‌که نزدیک به نیمی از سؤال‌شوندگان که از اینترنت استفاده نمی‌کنند، پولی هم بابت خرید کتاب نمی‌پردازند، در حالی که یک‌سوم کاربران حرفه‌ای، مرتب کتاب می‌خرند.

دیگر این‌که برای اکثر قریب به اتفاق خوانندگان حرفه‌ای کتاب، (که بسیاری از آنها کاربران حرفه‌ای نیز هستند) کتاب و کاغذ دو مفهوم جدانشدنی هستند. یعنی این افراد فقط زمانی حس می‌کنند کتاب می‌خوانند که رقص واژه‌های سیاه را بر صفحه‌ی کاغذی سفید ببینند.

با وجود گسترش روز افزون کتاب‌های الکترونیکی و علیرغم این‌که صفحات نمایش رایانه‌ای روزبه‌روز زیباتر و متنوع‌تر می‌شوند، با وجود این‌که اینترنت هر روز مرزهای جدیدی را درمی‌نوردد و فشردن کلیدی کوچک، دنیایی از اطلاعات را به نمایشگر سرازیر می‌کند، بازار کتاب و کتابفروشی هم‌چنان گرم است.

کتاب‌های گویا هم نتوانسته‌اند جای چندانی میان بزرگسالان باز کنند و بیشتر طرفداران خود را در میان گروه سنی کودکان جسته‌اند. بدین ترتیب به‌نظر می‌رسد که پیش‌بینی‌ها برای به حاشیه رفتن کتاب توسط رایانه و اینترنت هنوز تحقق پیدا نکرده است.