بازخورد منفی حذف تصویر دختران از جلد کتاب‌های درسی
۱۳۹۹ شهریور ۲۱, جمعه
وزیر آموزش و پرورش ایران می‌گوید به رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی ماموریت داده که تغییرات در شکل و محتوای کتاب‌های درسی را "با حساسیت کامل رصد، اصلاح و گزارش" کند. محسن حاجی‌بابایی، وزیر آموزش و پرورش در توییتی می‌نویسد: «...به دغدغه‌های مردم اهمیت می‌دهم. دختران میهن شایسته احترام‌اند.»
روابط عمومی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، دلیل حذف تصویر دختران از روی جلد کتاب ریاضی سوم ابتدایی را "شلوغ بودن تصویر" و مبتنی بر "نظرات زیباشناسانه و روانشناسانه کارشناسان" عنوان کرده بود.
منتقدان و معترضان اما این تغییر را ادامه رویکرد انحصارگرا و ایدئولوژیک به تاریخ، هنر و حقوق زنان می‌دانند و تلاشی دوباره برای "تفکیک جنیستی" و تبلیغ زیرپوستی خانه‌نشینی و نقش‌های سنتی برای دختران.
مهدی احمدیان، کاریکاتوریست، تصویر مورد مناقشه را با نظر به دخترکشی‌های اخیر در ایران با طنزی سیاه بازسازی کرده و می‌نویسد: «در حق دختران و زنان ما به اندازه کافی اجحاف صورت گرفته، نمی‌توانید با این شامورتی بازی‌ها نیمی از این جامعه رو نادیده بگیرید.»
یک کاربر توییتر می‌نویسد: «تفکری که حتی تحمل نقاشی دختران با حجاب بر روی جلد کتاب دبستان را هم ندارد، اگر آنها را زنده به گور نمی‌کند یا در خانه حبس نمی‌کند یا محروم از تحصیل نمی‌کند، به این دلیل نیست که به این کارها اعتقاد ندارد؛ بلکه فقط برای آن است که هنوز رو و اعتماد به نفس لازم برای این کار را ندارد »
کاربری دیگری که خود معلم و ناشر است، هدف این تغییرات و دستکاری ادواری کتاب‌ها را تأمین منافع پیمانکاران، ازجمله طراحان گرافیک خودی می‌داند و می‌گوید علاوه بر تصویرهای بد، بچه‌ها با غلط‌هایی نگارشی چون "برعلیه" یا فاصله‌ها و نشانه‌های سجاوندی نادرست در متون درسی روبرو می‌شوند.
معصومه ابتکار، معاون ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده در واکنشی محتاطانه، حساسیت مردم را به جا دانسته و گفته است: «گرچه دو جلد کتاب ریاضی و علوم سال جدید را باید کنار هم دید، وزیر محترم آ.پ بررسی و اصلاح کتاب‌های درسی از زوایای مختلف از جمله عدالت جنسیتی را در دستور کار دارند.»
مسیح علی‌نژاد در پاسخ به معاون امور زنان روحانی می‌نویسد: «شرم خانم ابتکار! هم از دیوار بالا رفتن واپسگرایی است هم دیوار کشیدن میان زن و مرد. به این عکس دخترها جدا، پسرها جدا افتخار می‌کنید؟ اولین گام برای عدالت جنسیتی این است که شما بروید و کسانی بیایند که ساحل دریاها، اتوبوس ها، و حتی عکس روی جلد کتاب ها را دخترانه پسرانه نکنند.»
شماری از کاربران اما همین جلد کتاب‌های تجربی و ریاضی را، پیامی برای دخترانه پسرانه کردن این دو رشته دانسته‌اند. شهروندی می‌نویسد: «این که بدتر شد. دخترها تجربی، پسرها ریاضی.»
کاربری می‌گوید: با شعار اینکه دختران را به استادیوم میبریم، رای آوردید ولی الان...
"ملول" نیز توییت کرده است: تو مناظره‌های انتخاباتی، کی بود می‌گفت اگه رقیبم بیاد تو خیابون دیوار میکشه؟ تو یادته حسن؟
کاربری به نام حمید طرحی زده و از مریم میرزاخانی و بیوگرافی او جلدی برای کتاب سوم دبستان ساخته است. حماد، کاربر دیگر پیشنهاد داده که طرح خوبی با سایز مناسب تهیه شود و در اختیار همه قرار گیرد تا بچه‌ها کتاب‌های موجود را با آن جلد کنند:
این ایده، در شبکه‌های اجتماعی با استقبال زیادی روبرو شده و بسیاری دیگر نیز یشنهاد کرده‌اند تصویر مریم میرزاخانی جایگزین طرح فعلی شود.
هم‌زمان شماری معتقدند که بحث باید بر سر تبعیض‌ها و محرومیت‌های آموزشی در نقاط مختلف ایران باشد. کاربری می‌نویسد: «گيرم كه عكس اين دختركان به جلد كتاب برگشت، با دختركانی كه هرساله به خاطر فقر مالی و فرهنگی از تحصيل باز می‌مانند چه می‌كنيد؟»
بزرگمهر حسین‌پور، نقاش و کاریکاتوریست نیز در طرحی، پیش‌بینی کرده که در جلد کتاب سال آینده، پسرها در یک پیشرفت جهشی، به پدرانی ریش‌دار و بچه به بغل مبدل می‌شوند.
نسیم بهاری که تصویرگر جلد کتاب مورد مناقشه است، توضیح داده که این طرح را سال ۹۲ کشید که با سانسور بسیار روبرو شد: «اجازه ندادن یکی از دخترها بالای درخت باشد. مقام‌های آموزش و پرورش حتی جایی گفته بودند که انگار یکی از دخترهای روی جلد در حال رفتن به سمت یکی از پسرهاست که او را بغل کند پس طرح باید اصلاح شود.»