بحران اوکراین: معاهده ژنو در سایه درگیری در اسلاویانسک
۱۳۹۳ اردیبهشت ۱, دوشنبه
دولت موقت کی‌یف اعلام کرده بود که شرق اوکراین در ایام عید مذهبی پاک، آرام خواهند بود و دستوری برای اقدام نظامی و خشونت مسلحانه علیه جدایی‌طلبان هوادار روسیه صادر نمی‌شود.
اما این آتش‌بس، در بامداد یکشنبه (۲۹ اوریل/۳۱ فروردین) شکسته شد و سنگر خیابانی شبه‌نظامیان متمایل به مسکو، در ساعت ۳ بامداد مورد حمله قرار گرفت. محل تیراندازی در روستای "بیل‌باسویک" در نزدیکی اسلاویانسک بود.
هنوز دلیل تیراندازی، عاملان آن و تعداد دقیق کشته شدگان روشن نیست. خبر این حمله نخست از سوی رسانه‌های نزدیک به کرملین و تلویزیون دولتی روسیه پخش شد.
منابع مختلف، آمار مختلفی از قربانیان این درگیری داده‌اند. رسانه‌های روسی به فوریت خبر کشته شدن ۵ نفر، شامل سه شورشی و دو عامل حمله را منتشر کردند اما رهبر یکی از گروه‌های هوادار مسکو گفته است که قربانیان ۴ نفرند.
وزارت کشور اوکراین تاکید کرده که این حمله یک کشته و دو مجروح داشته است.
گزارشگر رویترز عنوان کرده که شخصا جنازه دو نفر را در سنگر دیده که یکی لباس رزم و دیگری لباس عادی به تن داشته است.
تصاویر صحنه حمله، تعدادی خودروی سوخته را نشان میدهند که درهایشان با گلوله سوراخ شده است.
هم‌چنین گزارشگران رسانه‌هایی چون "ان تی‌وی" و "بی‌بی‌سی"، از پیدا شدن مقداری دلار و کارت شناسایی مربوط به گروه فاشیستی "رایت سکتور" در محل حادثه خبر داده‌اند.
بیشتر بخوانید: کشته شدن پنج نفر در درگیری روز یکشنبه در شرق اوکراین
وزارت کشور اوکراین بدون ذکر هر گونه جزییات اعلام کرده که این درگیری، نزاع میان دو گروه مسلح متخاصم بوده است. اما جدایی‌طلبان هوادار مسکو "رایت سکتور" را عامل این حمله معرفی کرده‌اند. این گروه دست راستی افراطی در جریان تظاهرات ماه فوریه در میدان استقلال کی‌یف و سقوط یانوکوویچ نقش قاطعی داشت.
رهبر شبه‌نظامیان مستقر در اسلاویانسک، روز یکشنبه (۲۰ آوریل/۳۱ فروردین) با تاکید بر عاملیت رایت سکتور در حمله یاد شده، از مسکو خواست که نیروهای حافظ صلح به منطقه اعزام کند.
پونوماریوف گفت این اقدام برای حفاظت جان مردم شرق اوکراین در برابر نیروهای گارد ملی کی‌یف و "رایت سکتور" ضرورت دارد.
او افزود: «آنها برادران ما را می‌کشند و تنها روسیه می‌تواند شهر ما را در امان نگاهدارد.»
خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش می‌دهد که پونوماریوف مقررات منع عبور و مرور شبانه در اسلاویانسک برقرار کرده است: «از ساعت دوازده شب تا شش صبح هرگونه تردد در خیابان‌های اسلاویانسک ممنوع خواهد بود.»
تکذیب ملی‌گرایان
وزارت خارجه روسیه، درگیری روز یکشنبه در اسلاویانسک را اقدامی "تحریک‌آمیز" خوانده و تاکید کرده که این رویداد نشانگر اراده اندک مقامات کی‌یف برای خلع سلاح و مهار ملی‌گرایان و افراط‌گرایان است.
بیشتر بخوانید: «ابتدا گروه‌های فاشیستی سلاح‌هایشان را تحویل دهند»
در اطلاعیه وزارت خارجه روسیه آمده که تعدادی از مردم بیگناه غیرنظامی در حمله افراد مسلح وابسته به "رایت سکتور" کشته شده‌اند. مستند این مدعا، عکس‌هایی هستند که توسط مردم در زمان حمله گرفته شده و آرم "رایت سکتور" را روی لباس مهاجمان نشان میدهند. مسکو اینک دولت اوکراین را متهم به نقض توافق ژنو و اهمال در تخفیف مناقشه در شرق می‌کند.
این در حالی است که سخنگوی ملی‌گرایان افراطی، اتهام مشارکت در حمله به اسلاویانسک را رد کرده و متقابلا نیروهای ویژه روسی را عامل چنین یورشی خوانده است.
مطالبات اشغالگران
نشست ژنو برای کاهش تنش در شرق اوکراین تصمیماتی گرفته که تاکنون توجهی به آنها نشده است. وزیران خارجه روسیه، آمریکا، اوکراین و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز پنجشنبه (۱۷ آوریل/۲۸ فروردین)، بر سر خلع سلاح گروه‌های شبه‌نظامی غیرقانونی و آزاد شدن ساختمان‌های اشغال شده توسط آنها به توافق دست یافتند.
بیشتر بخوانید: توافق در نشست ژنو پیرامون بحران اوکراین
اما گروه‌های مسلح و اونیفورم پوش هوادار روسیه تاکنون به فراخوان این نشست گردن ننهاده‌اند و همچنان مراکز و ساختمان‌های دولتی را تحت اشغال خود دارند. آنها گفته‌اند که امضای روسیه در پای این توافق برایشان الزام‌آور نیست.
این گروه‌ها برای پایان دادن به اشغال مراکز دولتی سه شرط عمده تعیین کرده‌اند که شامل خلع سلاح "رایت سکتور" و سایر گروه‌های فاشیستی در منطقه، برگزاری رفراندوم برای الحاق شرق اوکراین به روسیه و تخلیه میدان استقلال کی‌یف از نیروهای هوادار غرب می‌شود.
از سوی دیگر، عملیات "ضد ترور" واحدهای ویژه ارتش اوکراین موفقیتی در شرق این کشور نداشته‌اند و حتی برخی سربازان اوکراینی به هواداران روسیه پیوسته‌اند.
با این همه، آرسنی آواکف، وزیر کشور اوکراین در روز یکشنبه (۲۰ آوریل/۳۱ فروردین) اعلام کرد که سه نفر در لوهانسک با سلاح‌هایشان بدون خونریزی دستگیر شده‌اند.
سرویس امنیتی اوکراین نیز گفت که اعضای "رایت سکتور" در شهر "سشیتومیر" در شمال اوکراین، ۲۱ محموله مهمات خود را تحویل داده‌اند.
وزیر خارجه آلمان در این میان خواستار به کارگیری دیپلماسی برای کاهش تنش در شرق اوکراین شد. او به روزنامه "بیلد آم زونتاگ" گفت: «ما فرصت زیادی برای پایان مسالمت‌آمیز بحران اوکراین نداریم.»
فرانک والتر اشتاین‌مایر تاکید کرده که انجام تصمیمات نشست ژنو چندان هم ساده نیست زیرا گروه‌هایی مخاطب آن هستند که نه از کی‌یف حرف شنوی دارند و نه از مسکو.