بیت‌المقدس (اورشلیم) پنجاه سال پس از جنگ شش روزه

گردشگران در بالای کوه زیتون نمای بخش باستانی شهر اورشلیم (بیت‌المقدس) را ثبت می‌کنند. قبة‌الصخره، از مهم‌ترین آثار معماری اسلامی پس از مسجدالاقصی از بالای کوه زیتون به خوبی دیده می‌شود. قبة‌الصخره قدیمی‌ترین نمونه‌ی هنر معماری اسلامی است. کوه زیتون در گذشته درختان زیتون فراوانی در دامنه خود داشته و به همین دلیل نیز به این نام مشهور است.

حدود پنجاه سال پیش وضعیت کوه زیتون با شرایط امروز آن بسیار متفاوت بود. تنها دیوار شهر و قبة‌الصخره هستند که مشخص می‌کنند این عکس در هفتم ژوئن سال ۱۹۶۷ از بالای کوه زیتون گرفته شده است. یک گروه سرباز در جنگ شش روزه روی کوه زیتون موضع گرفته‌اند.

مسجدالاقصی در جنوب شرق بیت‌المقدس (اورشلیم) در بخش محله قدیمی شهر واقع شده است. مسجدالاقصی سومین زیارتگاه مسلمانان پس از مسجدالحرام و مسجدالنبی در مکه و مدینه ‌است. مسلمانان به ‌مکانی که مسجدالاقصی و قبة‌الصخره در آن واقع شده‌ است "حرم‌الشریف" می‌گویند. "حرم‌الشریف" برای یهودیان نیز مقدس است. دو معبد مقدس اولیه یهودیان در این منطقه قرار دارند. اسرائیل از سال ۱۹۶۷ امنیت این منطقه را به عهده دارد.

مسجدالاقصی بزرگ‌ترین مسجد اورشلیم (بیت‌المقدس) و معنی‌اش "دورترین مسجد" است. این بنا در آغاز سده هشتم میلادی ساخته شد. در صحن نمازخانه بزرگ مسجد الاقصی با هفت ردیف ستون، مکان برای حدود چهارهزار نمازگزار وجود دارد.

دروازه دمشق دروازه‌ای پرشکوهی است که دو بخش مسیحی و عرب بیت‌المقدس (اورشلیم) را از هم جدا می‌کند. با عبور از این دروازه وارد کوچه‌های تنگ و سرزنده بازارهای عربی می‌شوید. دروازه دمشق متاسفانه چندین سال است که مرکز سوءقصدهای انتحاری فلسطینیان شده است.

نام دمشق به این جهت برای این دروازه انتخاب شده، زیرا در مسیر جاده‌ای قرار گرفته که به دمشق منتهی می‌شود. دروازه دمشق یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین دروازه‌های دوران عثمانی سده ۱۶ میلادی است. اگر از خودروهای قدیمی این عکس که در ماه ژوئیه سال ۱۹۶۷ گرفته شده و تراکم جمعیت بگذریم، دروازه دمشق در مقایسه با شرایط کنونی تغییری نکرده است.

بخش مربع‌شکل قدیمی شهر اورشلیم (بیت‌المقدس) با کوچه‌های باریک و تودرتو مساحتی بالغ بر حدود یک کیلومتر مربع دارد. در این منطقه بخش‌های یهودی، عربی، مسیحی و ارمنی قرار دارند و دور بخش باستانی شهر از زمان‌های دور دیواری سنگی کشیده شده است. یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، بخش باستانی شهر اورشلیم (بیت‌المقدس) را جزو آثار میراث فرهنگ جهانی ثبت کرده است.

برخی صحنه‌ها گویی هیچ‌گاه تغییر نمی‌کنند. هنوز هم ۵۰ سال پس از این عکس که در سال ۱۹۶۷ گرفته شده، پسران در کوچه‌های بازار بخش قدیمی شهر اورشلیم (بیت‌المقدس) می‌گردند و نان‌های سنتی گرد و تازه را که دانه‌های کنجد و خشخاش رویشان خودنمایی می‌کنند می‌فروشند. قیمت این نان‌ها که مردم محلی آن را "بیگل" می‌نامند، حدود یک یورو است.

دیوار ندبه مقدس‌ترین مکان دینی برای یهودیان است. رسیدن به این مکان تنها با عبور از تدابیر شدید امنیتی ممکن است و زن و مرد به طور جداگانه در این مکان به نیایش می‌پردازند. زائران دعاهای خود را در شیارهای دیوار قرار می‌دهند. البته امروزه راه رسیدن به دیوار ندبه ساده شده است. به کمک اینترنت دعاها در اورشلیم چاپ شده و در شیارها و حفره‌های میان سنگ‌های دیوار قرار داده می‌شوند.

این عکس در نخستین روز ماه سپتامبر سال ۱۹۶۷ از دیوار ندبه برداشته شده است. در آن زمان دیدار از دیوار ندبه به تازگی برای زائران ممکن شده بود. این دیوار پیش از این تاریخ به مدت ۱۹ سال زیر نظارت کامل دولت اردن قرار داشت.