تأکید مقام‌های ارشد ایران بر نظارت آیت‌الله خامنه‌ای بر مذاکرات هسته‌ای
۱۳۹۲ بهمن ۶, یکشنبه
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی گفته است: «رهبری نظام هم قبل و هم بعد از مذاکرات، تیم دیپلماسی و کارهایشان را تأیید کردند، ولی گروهی که اتفاقاً ادعای پیروی از ولایت دارند، هر روز برای مأیوس کردن مردم تلاش می‌کنند». به گفته اکبر هاشمی رفسنجانی، "اصرار بر القای شکست تیم دیپلماسی در مذاکرات هسته‌ای مصداق نگاه سیاسی و جناحی به منافع ملی" است.
برخی از جناح‌های تندرو در داخل ایران از آغاز دور جدید مذاکرات هسته‌ای به روش‌های مختلف به مخالفت با تیم مذاکره‌کننده پرداختند. این مخالفت‌ها با انتقاد از محرمانه‌ماندن جزئیات مذاکرات آغاز شد و با انتشار متن توافق‌نامه ژنو به اوج رسید. این اعتراض‌ها پس از آغاز مرحله اجرایی توافق‌نامه موقت ژنو – موسوم به "برنامه اقدام مشترک" – از سی‌ام دی‌ماه (۲۰ ژانویه) وارد مرحله تازه‌ای شد. منتقدان توافق‌نامه ژنو می‌گویند طرف ایرانی امتیازات فراوانی به قدرت‌های غربی داده و در برابر دستاورد ویژه‌ای نداشته است.
نمایندگان اصولگرای منتقد دولت در مجلس شورای اسلامی که عموما عضو "جبهه پایداری" هستند، اخیرا مدعی شدند که رهبر جمهوری اسلامی به توافق‌نامه ژنو "ایرادات اساسی" وارد کرده است. از جمله برخی سایت‌های اصولگرا فایل صوتی منتسب به حجت‌الاسلام محمود نبویان، نماینده مجلس را منتشر کردند. نبویان در جمع گروهی در شهر گنبد کاووس مدعی شده بود که توافق‌نامه ژنو از نظر آیت‌الله خامنه‌ای "ایرادات اساسی" دارد و "استقلال نظام" را هدف قرار داده است.
همزمان با این خبر فایل صوتی منتسب به جواد کريمی قدوسی٬ عضو کميسيون امنيت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی منتشر شد. وی هم مدعی شده بود که "علی خامنه‌ای در جلسه‌ای گفته که بعد از سه بار خواندن توافق‌نامه ژنو به اين نتيجه رسيده که حق غنی‌سازی ايران در آن ناديده گرفته شده است".
اکبر هاشمی رفسنجانی با اشاره به آرای حسن روحانی در انتخابات خرداد ۱۳۹۲ به‌طور تلویحی گفته که نظر جناح‌های منتقد توافق هسته‌ای ژنو در میان مردم خریداری ندارد. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) شامگاه یکشنبه (۲۶ ژانویه/ ۶ بهمن) به نقل از وی نوشت: «تفاوت آرای دکتر روحانی با نامزدهای دیگر ثابت کرده که مردم برای تصمیمات سیاسی به تبلیغات یک سویه بعضی از رسانه‌ها توجه ندارند».
ولایتی: مذاکره‌کنندگان به چارچوب تعیین‌شده پایبند هستند
علی اکبر ولایتی، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت، از دیگر مقاماتی است که همواره بر لزوم همکاری با تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران تأکید کرده است. موضع‌گیری‌های ولایتی از آن جهت اهمیت ویژه دارند که او مشاور علی خامنه‌ای در امور بین‌الملل است و پیش از این حتی اخباری از "مأموریت‌های ویژه" علی خامنه‌ای به او منتشر شده بود.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) شامگاه یکشنبه به نقل از ولایتی نوشت: «باید به دیپلمات های مذاکره کننده هسته ای مجال داده شود که بتوانند سیاست های جمهوری اسلامی ایران را که مبنای آن توسط رهبری مشخص شده ، به پیش ببرند». وی تصریح کرد که تیم مذاکره‌کننده ایران "تا کنون در مسیر درست" و همراستا با "منافع جمهوری اسلامی" حرکت کرده است: «بدون تردید مذاکره کنندگان ما در حوزه هسته ای نشان دادند که به چارچوب تعیین شده در نظام جمهوری اسلامی ایران در رابطه با حفظ حقوق هسته ای پای بند هستند».
ولایتی همچنین خواستار حمایت از هیئت ایرانی در آستانه "مذاکرات پیچیده و حساس پیش رو" شده است. اشاره مشاور علی خامنه‌ای به آغاز دور جدید گفت‌وگوهای ایران و ۱+۵ است. هدف این گفت‌وگوها رسیدن به توافقی جامع با غرب بر سر پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی است؛ گفت‌وگوهایی که قرار است از اواخر ماه جاری (بهمن) آغاز شوند و دو طرف مذاکره نیز بارها بر دشواری آنها انگشت تأکید گذاشته‌اند.
تأکید بعیدی نژاد بر حرکت در "چارچوب ساختارهای تعیین‌شده"
از سوی دیگر یک عضو تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی هم تأکید کرده که هیئت ایرانی خود را "موظف به حرکت در ساختارهای تعیین‌شده در نظام تصمیم‌گیری کشور" می‌داند. به گفته حمید بعیدی نژاد، مدیرکل سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، «نسبت به پیشبرد مذاکرات رویه سازمان دهی شده وجود دارد که مسوولان پرونده هسته ای به آن به طور کامل پایبند هستند و نهادهای مرتبط هم در جریان جزئیات امر قرار دارند».
بعیدی نژاد که ریاست دبیرخانه اجرای توافق‌نامه ژنو را بر عهده دارد، بر این نظر است که تیم مذاکره‌کننده ایران نباید "برای اثبات اقدامات خود" دائم از علی خامنه‌ای "هزینه کند".
او همزمان تصریح کرده که نتیجه مذاکرات در مراحل مختلف به "مقامات عالی‌رتبه نظام" از جمله علی خامنه‌ای گزارش داده می‌شوند: «این ایشان [آیت‌الله خامنه‌ای] هستند که تصمیم می گیرند در چه مراحلی چه نکات و مواردی را به نهادهای ذی ربط منتقل کنند که به تیم مذاکره کننده برسد».
عدم موضع‌گیری روشن رهبر جمهوری اسلامی در مورد تحولات اخیر، قضاوت در مورد ادعای جناح‌های مختلف را دشوار می‌کند. البته رهبر جمهوری اسلامی تاکنون یک بار به صراحت از تیم هسته‌ای ایران دفاع کرده است. وی دوازدهم آبان‌ماه گفت: «هیچکس نباید مجموعه مذاکره‌کنندگان ما را سازشکار بداند، اینها بچه‌های خود ما و بچه‌های انقلابند. یک ماموریت سختی را برعهده دارند و هیچکس نباید ماموری را که مشغول کاری است، تضعیف کند».
افزون بر این ناظران معتقدند که در مورد مسائل کلان در نظام جمهوری اسلامی، از جمله پرونده هسته‌ای، تصمیم‌گیری همواره زیر نظر شخص علی خامنه‌ای صورت می‌گیرد. علی اکبر ولایتی نیز پیش از این آیت‌الله خامنه‌ای را "تصمیم‌گیر اصلی" در پرونده هسته‌ای دانسته بود.