تبادل پیام‌های ایران و عربستان توسط وزیر خارجه عراق
۱۳۹۵ دی ۲۵, شنبه
روابط تهران و ریاض که در سال‌های اخیر به شدت تیره شده از سال گذشته به مراسم حج نیز کشیده شد. مرگ شماری از زائران ایران در حادثه منا و حمله به سفارت و کنسولگری عربستان در تهران و مشهد این وضعیت را پیچیده‌تر کرد.
در سال جاری چند دور مذاکره میان مقام‌های دو کشور برای اعزام زائران ایرانی به عربستان بی‌نتیجه خاتمه یافت.
روز گذشته (جمعه ۲۴ دی) حمید محمدی، سرپرست سازمان حج و زیارت جمهوری اسلامی ابراز امیدواری کرد که اختلاف‌ها با عربستان بر سر این مسئله از طریق مذاکره حل شود.
ظاهرا برخی از کشورهای عربی برای میانجیگری میان تهران و ریاض گام‌هایی برداشته‌اند. ابراهیم جعفری، وزیر خارجه عراق که به تهران سفر کرده می‌گوید در این تلاش‌ها سهم دارد.
بیشتر بخوانید:مذاکرات ایران و عربستان پیرامون حج امسال بی‌نتیجه پایان یافت
تبادل پیام‌های شفاهی دو طرف
جعفری شنبه، ۲۵ دی درباره میانجیگری میان تهران و ریاض به خبرگزاری صدا و سیما گفت: «این اقدامات از سال گذشته ادامه دارد و من پیام‌هایی میان دو کشور رد و بدل کرده‌ام زیرا عربستان و ایران در غرب و شرق عراق قرار دارند و هر گونه بحران در روابط ایران و عربستان، عراق را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد و نزدیکی روابط این کشورها به نفع عراق نیز خواهد بود.»
او افزود در سفرش به تهران حامل پیامی کتبی مسئولان عربستانی نیست اما "پیام‌هایی شفاهی را طی ماه‌های اخیر میان مسئولان این کشورها رد و بدل کرده‌ام و تلاش خواهیم کرد مواضع آنها را به هم نزدیک کنیم".
عراق خود با عربستان اختلاف‌هایی دارد که بخشی از آنها بی‌ارتباط با حضور نظامیان ایرانی در این کشور و سازمان‌دهی و آموزش شبه‌نظامیان شیعه نیست.
بیشتر بخوانید: ایران و عربستان در سال ۲۰۱۶: خصومت شدید، همگرایی محدود
حضور "مستشاری" سپاه در عراق
عادل جبیر، وزیر خارجه عربستان اوایل دی‌ماه گروه "حشد شعبی" را یک گروه فرقه‌ای در عراق خواند که به گفته‌ی او توسط سپاه پاسداران فرماندهی و هدایت می‌شود.
وزیر خارجه عراق هدف از حضور نظامیان ایرانی در این کشور را "کمک مستشاری" عنوان کرد و گفت: «این کمک بر اساس درخواست رسمی دولت عراق است، همچنانکه دیگر کشورها نیز در این امور فعال هستند.»
او ضمن ابراز امیدواری نسبت به بهبود روابط بغداد و ریاض خاطر نشان کرد: «روابط ما با کشورهای همسایه بر اساس واقعیت‌های منطقه و احترام به حاکمیت ملی و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر تعریف شده است و امیدواریم این روابط با احترام به حقوق یکدیگر گسترش یابد.»
هنوز از میزان تاثیر میانجیگری عراق میان ایران و عربستان گزارش دقیقی منتشر نشده، اما شواهد نشان می‌دهد که دو طرف آماده‌اند دست‌کم برای حل معضل اعزام زائران به مذاکره بنشینند.
بیشتر بخوانید: لغو حج ایرانی‌ها؛ خواسته‌های ایران در تقابل با محدودیت‌های عربستان
دعوت‌نامه عربستان برای مراسم حج
مسئولان عربستان حدود دو هفته قبل اعلام کردند که مطابق معمول هر سال دعوت‌نامه مراسم حج را برای ده‌ها کشور از جمله جمهوری اسلامی ارسال کرده‌اند.
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری ۱۳ دی ماه خود این خبر را تکذیب کرد و گفت، دعوتنامه‌های عربستان برای ۸۰ کشور ارسال شده و "ایران از این باب مستثنی است".
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، علی قاضی عسگر، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در امور حج و زیارت چند روز بعد دریافت دعوت‌نامه و مذاکرات مقدماتی میان نمایندگان ایران و مسئولان عربستان را تائید کرد.
مهرماه سال ۹۴ در جریان انجام بخشی از مراسم حج در منا بر اثر ازدحام و سراسیمگی جمعیت شمار کثیری زائر جان خود را از دست دادند.
مسئولان سازمان حج و زیارت جمهوری اسلامی مقامات عربستان را به اهمال و سوءمدیریت در این حادثه متهم کرده و تعداد زائران ایرانی کشته شده را ۴۶۱ نفر اعلام کرده‌اند.
ایران چند ماه پیشتر در اعتراض به "بدرفتاری و تعرض" ماموران فرودگاه با دو نوجوان ایرانی، اعزام زائران به مراسم حج عمره را متوقف کرده بود.
پس از یورش به دفترهای نمایندگی دیپلماتیک عربستان در ایران در دی ماه سال گذشته که به قطع روابط دو کشور منجر شد مسئله صدور ویزا برای زائران نیز با مشکلاتی روبرو شده است.
با این همه ناظران اختلال در اعزام زائران را جلوه‌ای از تنش‌های شدید میان ایران و عربستان می‌دانند که هر یک دیگری را به ناامن‌کردن منطقه و دخالت در امور داخلی دیگر کشورها متهم می‌کند.