تشدید بحران نیجر؛ خروج اتباع آمریکا و بریتانیا از کشور

روز پنجشنبه، سوم اوت (۱۲ مرداد) به مناسبت شصت و سومین سالگرد استقلال نیجر، صدها نفر در نیامی پایتخت این کشور گردهم آمدند تا حمایت خود را از حاکمان نظامی خودخوانده جدید نشان دهند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، با توجه به قدرت استعماری سابق فرانسه، آنها پوسترهایی با شعارهایی مانند "فرانسه از آفریقا خارج شو" را در دست داشتند.

پیشتر وزارت خارجه آمریکا در واکنش به کودتای نظامی در نیجر دستور خروج موقت همکاران خود از این کشور را صادر کرده بود. اعضای خانواده کارمندان نیز باید فعلا کشور را ترک کنند. سفارت آمریکا در نیامی برای خدمات اضطراری محدود به شهروندان ایالات متحده باز خواهد بود.

بایدن خواستار آزادی رئیس‌جمهور مخلوع نیجر شد

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا به مناسبت روز استقلال نیجر گفت، این کشور "با چالش بزرگی برای دموکراسی خود روبرو است". او از شراکت چند دهه‌ای ایالات متحده با این کشور تقدیر کرد که مبتنی بر ارزش‌های دموکراتیک مشترک و حمایت از دولت غیرنظامی بوده است.

بایدن خواستار آزادی فوری محمد بازوم، رئیس‌جمهوری مخلوع نیجر شد که بدنبال کودتای هفته گذشته نظامیان، هم‌اکنون در بازداشت محافظان گارد ریاست‌جمهوری است. آمريكا در نيجر یک پايگاه هوايي دارد.

بریتانیا بخشی از کارکنان سفارت خود را خارج می‌کند

پس از آمریکا، بریتانیا نیز بخشی از کارکنان سفارت خود را از نیجر خارج می‌کند. وزارت خارجه در لندن روز پنجشنبه سوم اوت اعلام کرد که سفارت بریتانیا در نیامی به دلیل وضعیت امنیتی، کارکنان خود را به طور موقت کاهش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: خروج اتباع آلمان و فرانسه از نیجر؛ در آستانه تشدید بحران؟

در بیانیه وزارت خارجه بریتانیا آمده است: «نظامیان در نیجر قدرت را در دست گرفته‌اند که منجر به اعتراضات و ناآرامی شده است.» گفته می‌شود، گروهی که تظاهرات ۳۰ ژوئیه را سازماندهی کرده، قصد تجمع دیگری در روز استقلال نیجر را دارد. این وزارتخانه گفته است: «اعتراضات می‌تواند خشونت‌آمیز شود و وضعیت می‌تواند به سرعت بدون هشدار قبلی تغییر کند.»

تخلیه شهروندان اروپایی

فرانسه و ایتالیا روز سه‌شنبه، اول اوت تخلیه اتباع خود و دیگر کشورهای اروپایی را از نیجر آغاز کردند. روز پنجشنبه وزارت خارجه فرانسه اعلام کرد که تخلیه اتباع این کشور از نیجر پایان یافته است.

کاترین کولونا، وزیر خارجه فرانسه شامگاه چهارشنبه اعلام کرد که پنجمین و آخرین پرواز برای اواخر این روز برنامه‌ریزی شده است. در چهار پرواز قبلی، فرانسه ۹۹۲ نفر را از این کشور به منطقه‌ای امن انتقال داد که ۵۶۰ نفر از آنها تبعه فرانسه بودند.

پاریس همچنین تخلیه اتباع اروپایی را با بسته شدن حریم هوایی نیجر توجیه کرد. علاوه بر این، گزارش‌هایی مبنی بر خشونت در برابر سفارت فرانسه در جریان اعتراضات طرفدار کودتا در آخر هفته منتشر شد. حکومت نظامی جدید نیجر فرانسه را به برنامه‌ریزی برای مداخله نظامی متهم کرده است.

بیشتر بخوانید: کودتا در نیجر؛ نگرانی فرانسه از پایان سلطه بر آفریقا

رئیس حکومت نظامی نیجر هرگونه تهدید علیه کسانی را که خارج شده‌اند رد کرد. ژنرال عبدالرحمان شیانی که پس از کودتای هفته گذشته خود را به عنوان حاکم جدید این کشور آفریقایی معرفی کرد، در یک سخنرانی تلویزیونی در روز چهارشنبه گفت، فرانسوی‌ها در نیجر هرگز با "کوچک‌ترین تهدیدی" مواجه نشده‌اند و "هیچ دلیل عینی برای ترک نیجر ندارند".

کودتاچیان نظامی: تسلیم تهدیدها نمی‌شویم

شیانی با اشاره به تحریم‌هایی که روز یکشنبه ۳۰ ژوئیه توسط جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا (اکوواس) علیه نیجر اعمال شد، گفت که "شورای ملی حفاظت از میهن" (CNSP) تحریم‌ها را رد می‌کند و "از تسلیم شدن در برابر هر تهدیدی خودداری می‌کند". او افزود که تحریم‌ها "بدبینانه و ناعادلانه" و با هدف "تحقیر" نیروهای دفاعی و امنیتی و کشور و "غیرقابل حکومت کردن" کشور است. شیانی بار دیگر تاکید کرد، وخامت اوضاع امنیتی در نیجر باعث شده است که ارتش قدرت را در دست بگیرد.

در پی کوتای نظامی در نیجر، جامعه اقتصادی غرب آفریقا (Ecowas) دستور محاصره اقتصادی این کشور را صادر کرده و اعلام کرده بود، در صورتی که محمد بازوم، رئیس جمهور منتخب دموکراتیک که در ۲۶ ژوئیه از قدرت برکنار شد، ظرف هفت روز بازگردانده نشود، مداخله نظامی را "به عنوان آخرین راه حل" در نظر خواهد گرفت.

در همین حال، فرانسه حکومت نظامی را فراخواند، با توجه به اعلام اعتراضات بیشتر در برابر سفارت فرانسه در نیامی، امنیت سفارت این کشور را "به طور کامل تضمین کند".

بیشتر بخوانید: فرماندهان نظامی نیجر اعلام کودتا کردند

وزارت خارجه فرانسه امروز پنجشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که از نیروهای امنیتی نیجر خواسته است تا اقدامات احتیاطی لازم را برای تضمین امنیت حقوق دیپلماتیک خارجی و پرسنل دیپلماتیک اتخاذ کنند. این وزارتخانه در بیانیه خود به کودتاچیان یادآوری کرده است که "تعهدات حقوق بین‌الملل به ویژه کنوانسیون وین" را رعایت کنند.

نیجر قصد همکاری با مالی را دارد

ژنرال سالیفو مودی، معاون حکومت نظامی جدید نیجر، به کشور همسایه مالی قول همکاری خوب داده است. مودی روز چهارشنبه پس از دیدار با مقامات دولت در باماکو، پایتخت مالی گفت: «ما از نزدیکی با برادران‌مان در مالی خوشحالیم. در حال حاضر همکاری خوبی به ویژه در حوزه امنیتی وجود دارد.»

مودی گفت که ابراهیما ترائوره، حاکم نظامی بورکینافاسو نیز در نشست دیگری در روز چهارشنبه در ئواگادوگو، پایتخت این کشور، حمایت خود رااعلام کرده است. او افزود: «ما با هماهنگی برادران‌مان در بورکینافاسو، تصمیم گرفتیم یک سری اقدامات را برای حفظ امنیت مردم و کشورهایمان انجام دهیم.» مودی توضیح بیشتری در باره این اقدامات نداده است.

اکوواس تا چه اندازه به تهدید خود پایبند می‌ماند

پس از تحریم‌ها، به‌ویژه از سوی جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا، حاکمان جدید نیجر به دنبال متحدانی هستند. مالی و بورکینافاسو که از اعضای "اکوواس" هستند، پس از کودتای نظامی در این دو کشور نیز تحریم شده بودند. حال آن‌ها در کنار کودتاچیان نیجر قرار گرفته‌اند و به جامعه اقتصادی "اکوواس" نسبت به مداخله نظامی در نیجر هشدار داده‌اند.

با این حال کارشناسان می‌گویند، مشخص نیست که اعضای "اکوواس" تا چه اندازه به اجرای تهدید نظامی خود پایبند خواهند ماند. این نهاد، یک هفته به کودتاچیان نیجر فرصت داده است تا محمد بازوم، رئیس‌جمهوری منتخب مردم را به مقام خود بازگرداند، در غیر این صورت به عنوان آخرین گزینه به زور متوسل خواهد شد.

کریم یاهیاوی، کارشناس حوزه غرب آفریقا به کانال فرانس۲۴ گفته است که اکنون اکوواس در موقعیت تنگنا قرار دارد. در صورتی که کودتاچیان این مهلت را رعایت نکنند، آنگاه "اکوواس" ناچار است، به تهدید خود عمل کند زیرا در غیر این صورت اعتبار خود را از دست می دهد. 

افسران گارد ریاست جمهوری، محمد بازوم، رئیس جمهور منتخب دموکراتیک نیجر را هفته گذشته بازداشت و اعلام کردند که او برکنار شده است. فرمانده واحد نخبگان، ژنرال عبدالرحمان شیانی، متعاقباً خود را حاکم جدید معرفی کرد. اندکی پس از به قدرت رسیدن شیانی، کودتاچیان قانون اساسی را به حالت تعلیق درآوردند و همه نهادهای مشروع حکومتی را منحل کردند.

پس از کودتاهای نظامی در مالی و بورکینافاسو از سال ۲۰۲۰ بدین سو، نیجر آخرین کشور از سه کشور همسایه حوزه ساحل بود که توسط یک دولت منتخب دموکراتیک رهبری می‌شد.