تلاش ایران برای جلب حمایت بیشتر روسیه
۱۳۹۰ آبان ۲۱, شنبه
خبر پیشنهاد ایران به روسیه برای احداث چند نیروگاه هسته‌ای جدید روز پنجشنبه (۱۹ آبان / ۱۰ نوامبر) منتشر شد. سرگئی كریینكو، مدیرعامل شركت دولتی "روس اتم"، با تایید این خبر اعلام کرد روسیه این پیشنهاد را بررسی خواهد کرد. یک روز پس از انتشار این خبر علی باقری، معاون امور بین‌الملل دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، در دیدار با همتای روسی‌اش در مسکو یک "توافق‌نامه‌ی راهبردی" میان دو کشور را امضا کرد.
همکاری امنیتی، سیاسی و اقتصادی با مسکو
خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا روز جمعه (۲۰ آبان / ۱۱ نوامبر) از قول باقری نوشت: «این سند حاوی ابعاد مختلف همکاری میان شوراهای امنیت ملی ایران و روسیه در زمینه‌های امنیتی، اقتصادی و سیاسی است.» او می‌گوید در این سفر در مورد گزارش اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز که روز سه شنبه منتشر شد با مقام‌های روسی تبادل نظر کرده است.
روزنامه "زود دویچه تسایتونگ" در گزارشی که روز شنبه (۲۱ آبان / ۱۲ نوامبر) منتشر شد نوشت، تمام این تحولات در روزهایی اتفاق می‌افتد که کشورهای غربی تشدید تحریم‌ها علیه ایران را تدارک می‌بینند و مسکو با این اقدام مخالفت می‌کند. بنابر این گزارش سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، الکساندر لوکاشویچ، روز جمعه در واکنش به گمانه‌زنی‌ها در مورد یک حمله احتمالی نظامی به تاسیسات هسته‌ای ایران مخالفت کشورش را با چنین اقدامی اعلام کرد و آن را اشتباهی بزرگ خواند.
افشای نام دانشمند روسی همکار ایران
در گزارش تازه‌ی آژانس، جمهوری اسلامی متهم می‌شود که در فعالیت‌های هسته‌ای خود اهداف نظامی را دنبال می‌کند و درصدد ساخت بمب اتمی است. روسیه این گزارش را اغراق‌آمیز ارزیابی می‌کند. گفته می‌شود یکی از علت‌های ناخشنودی روسیه از گزارش آژانس اشاره به همکاری یکی از دانشمندان هسته‌ای این کشور با ایران در دهه‌ی نود میلادی است.
به نوشته "زود دویچه تسایتونگ" مسکو تلاش فراوانی کرد تا دست‌کم نام این فرد در گزارش فاش نشود. اما رسانه‌های خبری روسیه نام دانشمند روس را افشا کردند. این روزنامه می‌نویسد ناخشنودی شدید روسیه نمی‌تواند تنها به علت نتیجه‌گیری‌های مدیرکل آژانس در گزارش اخیرش، یا همکاری‌های اقتصادی مسکو و تهران باشد. این کشور بارها با شدت گرفتن تحریم‌های غرب علیه ایران مخالفت کرده، اما به هر چهار قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی رای مثبت داده است.
روسیه نگران جایگاه خود در منطقه
روسیه در تبعیت از جدیدترین قطعنامه‌ی تحریمی علیه تهران از فروش سامانه دفاع موشکی اس ۳۰۰ به جمهوری اسلامی خودداری کرده است. این کشور همچنین بارها مخالفت خود را با دست یافتن ایران به سلاح اتمی ابراز کرده است. از سوی دیگر مسکو به تهران اعتماد کامل ندارد و رئیس کمیسیون دفاعی پارلمان روسیه، ایگو بارینف، ایران را "شریکی دشوار" ارزیابی می‌کند. او می‌گوید ایران وقتی احساس خطر کند دست به بازی می‌زند و وعده‌های فراوان می‌دهد، اما به محض اینکه اوضاع ثبات پیدا کرد همه چیز را به فراموشی می‌سپارد.
روزنامه آلمانی یادشده با توجه به این واقعیت‌ها نتیجه می‌گیرد یکی از انگیزه‌های مهم روسیه در حمایت از ایران نگرانی این کشور در از دست دادن موقعیت خود در منطقه است. مخالفت روسیه با صدور قطعنامه علیه سوریه نیز با انگیزه‌ی مشابهی صورت می‌گیرد. مسکو که موقعیت خود را در عراق و لیبی از دست رفته می‌بیند قصد دارد جلوی این اتفاق را در سوریه و ایران بگیرد.
ایران، شریک غیرقابل کنترل
آرن شگونز، رئیس "اتحادیه تجاری روسیه – لیبی"، پس از سقوط حکومت معمر قذافی گفته است، ما لیبی را از دست دادیم و هر کس طور دیگری فکر می‌کند خود را فریب می‌دهد. رئیس موسسه مطالعات خاورمیانه مسکو، یوگنی ساتانوفسکی، نیز معتقد است پس از وقایعی که در لیبی رخ داد کشورهای غربی نباید دیگر روی حمایت روسیه حساب کنند.
به نوشته‌ی "زود دویچه تسایتونگ" ساتانوفسکی در عین حال ایران را "شریکی غیرقابل کنترل" می‌خواند و می‌گوید به همین دلیل اگر تهران حمایت روسیه را بخواهد باید بابت آن بهای سنگینی بپردازد. او خاطرنشان می‌کند که جمهوری اسلامی نباید تصور کند که با مخالفت روسیه با تشدید تحریم‌ها همه چیز خاتمه یافته است. به نظر می‌رسد پیشنهاد اخیر تهران به روسیه که منابع روسی ارزش آن را حدود ۴۰ میلیارد دلار برآورد کرده‌اند بخشی از بهای سنگین جلب حمایت روسیه باشد. گرچه با توجه به تعلل و تاخیر طولانی این کشور در تکمیل و راه‌اندازی نیروگاه بوشهر بسیاری از ایرانیان نیز این کشور را شریک قابل اعتمادی نمی‌دانند.
BK/KG