"تمدید قانون ایسا به معنای بازگشت تحریم‌ها علیه ایران نیست"
۱۳۹۵ آذر ۱۴, یکشنبه
دو نهاد قانونگذار مجلس نمایندگان و سنای ایالات متحده با اکثریت قاطع آرا تحریم‌های آمریکا علیه ایران را به مدت ده سال دیگر به تصویب رساندند. تمدید این قانون موسوم به ایسا (ISA) زمانی قانونی خواهد شد که به امضای رئیس‌جمهوری آمریکا برسد، اما این به معنای اجرای آن نخواهد بود.
قانون تحریم‌ها علیه ایران هم‌اکنون نیز اعتبار دارد و حال قرار است فقط تمدید شود. اما این قانون تاکنون مانع از اجرای توافق هسته‌ای با ایران، موسوم به برجام نشده است. بنابراین پرسش اینجاست که آیا تمدید قانون ایسا به معنای بازگشت خودکار تمامی تحریم‌ها علیه ایران خواهد بود؟
در پی تصویب تمدید ده ساله‌ی تحریم‌های مندرج در قانون ایسا از سوی کنگره آمریکا، اریک شولتز، سخنگوی کاخ سفید در ملاقات روزانه با روزنامه‌نگاران گفته است: «از نظر ما تمدید ۱۰ ساله تحریم‌ها علیه ایران ضروری نیست. ولی در عین حال معتقدیم که این گام مشکلی برای برجام ایجاد نمی‌کند.»
یک عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران نیز همین نظر را دارد، اگرچه او نیز همانند رئیس‌جمهور ایران نسبت به نقض احتمالی برجام هشدارهایی را به سوی آمریکا روان کرده است.
هشدار قاطع حسن روحانی به آمریکا
حسن روحانی صبح یکشنبه (۱۴ مهر/ ۴ دسامبر) به منظور تقدیم لایحه بودجه سال ۹۶ در مجلس شورای اسلامی حضور یافت و در سخنان خود نسبت به نقض برجام از سوی آمریکا هشدار داد.
به گزارش خبرگزاری ایلنا، رئیس‌جمهوری ایران گفت که کشورش به تمام تعهدات خود در چارچوب برجام عمل کرده و به آن پایبند است. او تأکید کرد که مصوبه اخیر مجلس نمایندگان و سنای آمریکا "به اعتقاد ما با برجام مغایرت داشته و ناقض آن است".
بیشتر بخوانید: واکنش مجلس و وزارت خارجه ایران به مصوبه کنگره آمریکا
حسن روحانی به آمریکا هشداری قاطع داده و گفت: «چنانچه این مصوبه به اجرا گذاشته شود، نقض فاحش برجام بوده و پاسخ قاطعانه ما را به دنبال خواهد داشت. حتی امضای آن توسط رییس جمهور آمریکا را خلاف تعهدات آمریکا می‌دانیم و با عکس العمل مقتضی روبرو خواهد شد. لذا در چارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی و مصوبه مجلس، در جلسه همین هفته هیأت نظارت بر برجام تصمیمات لازم را اتخاذ خواهیم کرد و به اطلاع مردم خواهیم رساند.»
به گفته اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور، در "هیأت نظارت برجام" از جمله رئیس مجلس، نماینده رهبر جمهوری اسلامی و شماری وزیران عضویت دارند و ریاست آن بر عهده رئیس‌جمهوری است. او افزوده است که در صورت نقض احتمالی برجام از سوی آمریکا این هیأت تصمیمات ضروری را اتخاذ خواهد کرد.
قانون‌های تحریمی آمریکا علیه ایران کدامند
حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در لندن و عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در پی تصویب قانون ایسا، در صفحه اینستاگرام خود توضیحات مبسوطی در این رابطه ارائه داده است. او می‌گوید از آنجا که در مذاکرات کارشناسی برجام حضور داشته، مایل است در این رابطه برای روشن شدن افکار عمومی به برخی مباحث فنی و حقوقی اشاره کند.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، بعیدی‌نژاد می‌گوید، آمریکا طی سال‌های گذشته قوانین متعددی در رابطه با تحریم ایران به تصویب رسانده است که از اعتبار حقوقی برخوردارند و لغو هم نشده‌اند. مهم‌ترین این قوانین و مبانی حقوقی تحریم آمریکا عبارتند از:
الف. قانون ایفکا
ب. سیسادا
ج. ایسا
مهلت زمانی قانون تحریمی ایسا ۳۱ دسامبر ۲۰۱۶ به پایان می‌رسد که مجلس و سنای آمریکا به تازگی مبادرت به تمدید آن کرده‌اند.
بعیدی‌نژاد می‌گوید: «حتی اگر این قانون تمدید نشود، قوانین تحریمی متعدد دیگر به اضافه دستورات اجرایی متعددی که در حوزه‌های متنوعی به تصویب رسیده‌اند، امکان اعمال تحریم در همان حوزه‌های قانون ایسا را که حوزه‌های نفت و پتروشیمی را پوشش می‌دهند به رئیس‌جمهور آمریکا می‌دهد.»
بیشتر بخوانید: رئيس سیا درباره لغو توافق اتمی با ایران هشدار داد
برداشت نادرست رسانه‌ها از تمدید قانون تحریمی ایسا
این عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران می‌افزاید، یکی از خواسته‌های ایران در طول مذاکرات هسته‌ای این بوده که با سررسید قانون ایسا در پایان سال ۲۰۱۶ این قانون تمدید نشود. نمایندگان آمریکا نیز گفته بودند تمایلی به تمدید این قانون ندارند اما از آنجا که این قانون باید به تصویب کنگره ایالات متحده برسد، دولت آمریکا نمی‌تواند از سوی مجلس و سنای آمریکا تعهد بدهد، با این حال تلاش خود را خواهند کرد: «هیات مذاکره‌کننده آمریکا در عین حال تاکید داشتند که دولت آمریکا متعهد است که در هر شرایطی (حتی در صورت تمدید ISA) اجرای مفاد تحریم این قانون را بر اساس مفاد برجام متوقف کند.»
از نظر این عضو هیئت مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، «بعضی از رسانه‌ها به نادرستی تمدید این قانون را به طور اتوماتیک به معنای برگشتن تحریم‌ها معنا کرده‌اند. این تفسیر قطعا ناصحیح است. درست است که در صورت امضای مصوبه مجلسین توسط رئیس جمهور، این قانون اعتبار قانونی خواهد داشت، اما برگرداندن تحریم‌های مندرج در ISA نیاز به تصمیم مستقل و جداگانه‌ای توسط دولت دارد که چنین تصمیمی اگر اتخاذ شود بی‌شک نقض برجام خواهد بود».
بیشتر بخوانید: دفاع جان کری از توافق اتمی با ایران
دولت آمریکا بر تعهدات خود پایبند بوده است
بعیدی‌نژاد تأیید می‌کند که دولت آمریکا از زمان اجرای برجام بدین سو بر تعهدات خود پایبند بوده و اجرای قانون تحریمی ایسا علیه ایران را، از جمله در حوزه‌های بیمه، نفت و گاز، پتروشیمی، تولید و حمل و نقل اورانیوم و استخراج معدن اورانیوم و غیره، متوقف کرده است.
او می‌افزاید: «همان‌طور که اجرای تحریم‌های مندرج در قانون ایسا با وجود اعتبار آن در یک سال گذشته با اجرای برجام متوقف شده است به همین صورت در سال‌های آتی هم با وجود برجام، حتی با تمدید آن قانون، اجرای مفاد آن باید متوقف بماند. اگر این‌گونه نبود اصلا امکان سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران در دوره پسابرجام وجود نمی‌داشت.»
بعیدی‌نژاد تأکید دارد، اگر دولت آمریکا بخواهد حتی از یکی از مفاد تعهدات خود در برجام تخطی کند و مفاد مندرج در ایسا را که به اعمال تحریم در حوزه نفت، انرژی و پتروشیمی مربوط می‌شود به اجرا بگذارد و بدین وسیله شرکت‌های خارجی را از سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و انرژی و پتروشیمی ایران بازدارد، بدون هیچ تردیدی مفاد تعهدات خود را نقض کرده است.