"تنبیه اجتماعی" ۸۰ دستگیرشده حوادث چهارشنبه‌سوری در مشهد
۱۳۹۵ اسفند ۲۶, پنجشنبه
سیدهادی شریعت‌یار، معاون دادستان عمومی و انقلاب مشهد در امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم، از مجازات‌های ویژه‌ای برای ۸۰ تن از دستگیرشدگان مراسم چهارشنبه‌سوری در این شهر خبر داد. او گفت، این افراد "با انجام اقدامات برهم زننده نظم، رعب و وحشت در بین شهروندان" به‌وجود آورده بودند.
"پنج تنبیه"
به گفته‌ی شریعت‌یار، این افراد «به منظور آگاهی از میزان خساراتی که به سطح شهر و اموال عمومی و خصوصی وارد آورده بودند، به این مناطق آورده شدند و مدتی به پاکسازی محل پرداختند».
دستگیرشدگان همچنین " برای پی بردن به آثار سوء رفتارهای پرخطر" خود به بیمارستان امام رضای مشهد برده شده تا از آسیب‌دیدگان دیدن کنند.
علاوه بر این، به گفته‌ی معاون دادستان مشهد، آنان به عنوان "افراد پرخطر" در ایام چهارشنبه‌سوری "شناسنامه‌دار" شده و در طول سال برایشان کلاس‌های توجیهی برگزار می‌شود.
شریعت‌یار مجازات دیگر دستگیرشدگان را فراخوانده شدن آنها در سال‌های آینده به دادسرا یک روز قبل از چهارشنبه‌سوری عنوان کرد و گفت که این افراد «تا پایان مراسم چهارشنبه پایان سال بازداشت خواهند بود».
معاون دادستان تهران افزود: «محرومیت این افراد از شرکت در مراسم چهارشنبه پایان سال تا هنگامی است که احساس شود دیگر خطری برای امنیت جامعه و شهروندان ندارند».
"اقدام تنبیهی" کم‌سابقه‌ی دادستانی مشهد علیه دستگیرشدگان مراسم چهارشنبه‌سوری در این شهر با حضور رسانه‌ها انجام گرفته و خبرگزاری‌های داخلی تصاویر متعددی را از "پاکسازی" شهر توسط آنها منتشر کرده‌اند؛ تصاویری که یادآور رفتار نیروی انتظامی در مقابله با پدیده‌ای است که مسئولان جمهوری اسلامی از آن با عنوان "اراذل و اوباش" نام می‌برند.
دستگیری ۱۲۹ نفر در مشهد
اندک زمانی پیش از انتشار خبر "تنبیه" ۸۰ جوان دستگیرشده در مشهد، فرمانده انتظامی این شهر از دستگیری ۱۲۹ زن و یک مرد در رابطه با چهارشنبه‌سوری خبر داده و گفته بود: «افرادی که رفتارهای خیلی پر خطر نداشته‌اند با دریافت تعهد آزاد خواهند شد، اما در رابطه با افراد دیگر با توجه به نوع تخلف برخورد لازم از طریق مراجع قضایی انجام خواهد شد».
سرهنگ محمد بوستانی گفته بود، در "هماهنگی" با مقام‌های قضایی قرار شده که دستگیرشدگان به نظافت محل‌هایی را که در آن "رفتار مخاطره‌آمیز" داشته‌اند، بپردازند.
به گفته‌ی فرمانده انتظامی مشهد، تعداد دستگیری‌ها نسبت به سال گذشته افزایش ۱۸۰ درصدی داشته است، زیرا پلیس "برخورد جدی و دستگیری را همراه با برخورد اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی در دستور کار" قرار داده بوده است. او در عین حال نتیجه‌ی "این برخورد جدی" را کمتر شدن "آسیب‌ها و صدمات" نسبت به سال‌های گذشته دانسته است.
بوستانی همچنین از توقیف ۵۰ دستگاه خودرو و ۶۱ دستگاه موتورسیکلت خبر داد و علت اصلی دستگیری‌ها و توقیف وسایل نقلیه را "سد معبر، ایجاد آلودگی صوتی، پرتاب ترقه و موارد اندکی کشف حجاب" عنوان کرد.
دستگیری ۱۴۳۷ نفر در ایران
رئیس پلیس پیشگیری نیروی انتظامی جمهوری اسلامی "ناجا" روز چهارشنبه (۲۵ اسفند/ ۱۵ مارس) اعلام کرده بود که در مراسم چهارشنبه‌سوری امسال در روز ۲۴ اسفند، در سراسر ایران ۱۳۸۹ مرد و ۴۸ زن دستگیر شده‌اند.
به گفته‌ی سردار محمد شرفی، ۹۵۹ نفر از دستگیرشدگان به مراجع قضایی معرفی شده و مابقی پس از گرفتن "تعهد" آزاد شده‌اند.
"کاهش" دستگیری‌ها
با وجود افزایش "۱۸۰ درصدی" دستگیری‌ها در مشهد به نسبت سال گذشته، رئیس پلیس پیشگیری "ناجا"، روز چهارشنبه گفته بود، آمار دستگیری‌ها در سراسر ایران نسبت به "مدت مشابه در سال قبل" کاهش داشته است.
سعید منتظرالمهدی، سخنگوی ناجا، روز ۲۴ اسفند ۱۳۹۴ گفته بود که در ایام چهارشنبه‌سوری سال پیش ۱۳۰۴ نفر دستگیر شده‌اند.
سه قربانی در تهران و اصفهان
پیرحسین کولیوند، رئیس اورژانس ایران، گفته است که در حوادث چهارشنبه‌سوری ۳ نفر جان خود را از دست داده‌اند که یکی از آنها جوانی ۲۳ ساله در اصفهان و دو دیگری جوانی ۲۷ ساله و نوجوانی ۱۴ ساله در تهران بوده‌اند.
چهار روز پیش از مراسم چهارشنبه‌سوری نیز در زیرزمین خانه‌ای در اردبیل، ساخت ترقه‌های دست‌ساز به انفجاری شدید انجامید که بر اثر آن ۸ نفر کشته و ۲ نفر مجروح شدند.
مهرداد علی‌بخشی، جانشین رئیس سازمان مدیریت بحران ایران، چند روز پیش آمار کشته‌شدگان حوادث چهارشنبه‌سوری سال گذشته را ۱۷ نفر در سراسر کشور اعلام کرده بود که ۸ نفر از آنان تنها در استان تهران جان باخته بودند.
کاهش ۴۰ درصدی مصدومان
پیرحسین کولیوند، رئیس اورژانس ایران، شمار مصدومان حوادث چهارشنبه‌سوری را در سراسر ایران ۲۶۰۰ نفر اعلام کرده است. به گفته‌ی او، ۶۰۰ تن از این مصدومان در بیمارستان‌ها بستری شده‌اند.
با وجود این مجتبی خالدی، سخنگوی اورژانس، از کاهش ۴۰ درصدی شمار مصدومان نسبت به سال گذشته سخن گفته است.
خالدی همچنین اعلام کرده است که شمار بستری‌شدگان حوادث چهارشنبه‌سوری امسال نسبت به سال گذشته ۶۰ درصد کاهش داشته است.
با وجود تعدد حوادث و بازداشت‌های امسال، مسئولان ایران از کاهش شمار دستگیرشدگان، مصدومان و نیز بستری‌شدگان به نسبت سال پیش خبر داده‌اند. یکی از عوامل این کاهش می‌تواند ناشی از گرایش رو به رشد افکار عمومی به خشونت‌گریزی و همینطور به کمپین‌هایی باشد که در پی آتش‌سوزی و سپس فروریزی ساختمان پلاسکوی تهران به‌وجود آمدند.
مخالفت با جشنی بدون "مبنای شرعی"
مراسم چهارشنبه‌سوری یکی از جشن‌های دیرینه ایرانیان است که هر ساله از غروب آخرین سه‌شنبه سال آغاز می‌شود و تا ساعاتی پس از شروع چهارشنبه ادامه می‌یابد؛ جشنی که با وجود اذعان مقام‌های ایران به کاهش حوادث آن، کماکان با رویکرد منفی جمهوری اسلامی روبه‌روست.
مسئولان حکومتی و رسانه‌های تبلیغاتی جمهوری اسلامی می‌کوشند که با ابراز مخالفت با این جشن باستانی برگزاری آن را متوقف یا دست‌کم محدود کنند.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در این باره گفته است: «چهارشنبه‌سوری هیچ مبنای شرعی ندارد و مناسب است از آن اجتناب شود». دقیقاً این رویکرد سبب شده که چهارشنبه‌سوری ابعادی سیاسی بیابد و به کابوسی برای نیروهای انتظامی ایران بدل شود.
عدم ساماندهی و پیش‌بینی‌های لازم برای برگزاری هر چه آرام‌تر و شادتر این شب باعث شده که بسیاری از مردم دست به تهیه وسایل آتش‌بازی دست‌ساز و ناایمن بزنند؛ امری که خود بر شمار حوادث ناگوار در این شب می‌افزاید.