توافق ایران با آژانس برای تحقق پنج گام عملی دیگر
۱۳۹۳ خرداد ۱, پنجشنبه
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه چهارشنبه (۳۰ اردیبهشت/ ۲۰ مه) اعلام کرد ایران پذیرفته تا در گام‌های آتی به ابهامات موجود پیرامون پژوهش برای ساخت بمب هسته‌ای پاسخ دهد. خبرگزاری رویترز اعلام کرده که در پی نشست روز چهارشنبه مقامات ایران و آژانس در تهران٬ گام مثبت بزرگی در پرونده برداشته شده و ایران قرار است درهای بسته مرتبط با پژوهش‌های ساخت بمب اتمی را به روی متخصصان آژانس بگشاید تا اتهامات و ابهامات را برطرف کند.
به گزارش رویترز این تصمیم که در جریان گفت‌وگوهای غیرعلنی و محرمانه آژانس و ایران اتخاذ شده می‌تواند بن‌بست موجود را بگشاید و امکان بررسی دقیق‌تر از سوی آژانس را فراهم کند و در نهایت می‌تواند بستری برای حصول توافق نهایی میان ایران و شش قدرت جهانی بسازد تا یک دهه تقابل و تخاصم بر سر این موضوع برطرف شود.
اختلافات ایران و غرب بر سر مساله هسته‌ای بیش از یک دهه است که بر نگرانی‌ها درباره احتمال وقوع جنگی دیگر در منطقه خاورمیانه افزوده است.
در سال ۲۰۱۱ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارشی منتشر کرد که بخشی از آن شامل گزارش‌های اطلاعاتی بود و به کوشش‌‌ها و آزمایش‌های مرتبط با توسعه تسلیحات هسته‌ای می‌پرداخت٬ اما ایران از آن زمان تا کنون همواره دنبال کردن چنین طرحی را انکار کرده است.
پاسخ‌گویی به سوالات آژانس٬ زمینه‌ساز حصول توافق جامع
آژانس در گزارش روز چهارشنبه خود تاکید کرده که ایران باید درباره دو مساله ذکرشده در این گزارش که مهم‌ترین آن مساله چاشنی‌های انفجاری است٬ تا ۲۵ اوت اطلاعات مورد نظر خود را ارائه کند. یکی از مهم‌ترین مسائل اظهاراتی است که درباره راه‌اندازی برنامه مواد انفجاری مطرح شده٬ از جمله آزمایش چاشنی‌های انفجاری در مقیاسی عظیم در ایران.
بیشتر بخوانید: پرونده هسته‌ای ایران
گذشته از این٬ ایران باید در گام‌های آتی درباره برخی مطالعات صورت گرفته و مقالات علمی منتشر شده مرتبط با انتقال نوترو‌ن‌ها و محاسبات و مدل‌های پیرامون آن و کارآیی و ارتباط آنها با مواد فشرده توضیحات مبسوطی ارائه کند.
اطلاعاتی که در این مرحله توسط ایران ارائه می‌شود از سوی آژانس به‌عنوان آزمونی جدی برای سنجش آمادگی این کشور در تعامل با جامعه جهانی و تلاش برای کمک به بررسی‌ها درباره آنچه "ابعاد نظامی احتمالی" برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی خوانده می‌شود در نظر گرفته خواهد شد.
مقامات آمریکایی بار دیگر تاکید کرده‌اند که رفع نگرانی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ایران امری حیاتی است و در صورت تحقق این امر٬ ایران و شش قدرت جهانی در روز ۲۰ ژوئیه توافق بلندمدت بر سر برنامه هسته‌ای ایران را نهایی خواهند کرد.
آژانس از پیشرفت مذاکرات می‌گوید
گفت‌وگوهای ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ربط مستقیمی به مذاکرات مجزای جاری میان ایران و شش قدرت جهانی ندارد. اما این گفت‌وگوها مکمل یکدیگرند و هر دوی آنها بر هراس از اقدامات پنهانی ایران برای تولید تسلیحات هسته‌ای در پوشش برنامه‌های پژوهشی و تولید انرژی متمرکزند.
دو طرف در گفت‌وگوهای روز چهارشنبه بر سر فراهم کردن امکان دیدار بازرسان آژانس از مرکز تحقیقات و توسعه سانتریفیوژ در ایران و نیز تکمیل تدابیر حفاظتی مرتبط با رآکتور IR-40 به توافق رسیدند.
علی واعظ٬ از پژوهشگران گروه بحران بین‌المللی٬ در گفت‌وگو با رویترز گفت مذاکرات جاری میان ایران و آژانس در واقع پیمان تفاهم ایران با موقعیت حیاتی‌ای است که با آن روبرو است و می‌تواند با رفع نگرانی‌های موجود پیرامون "ابعاد احتمالا نظامی" به بحران هسته‌ای پایان دهد.
یک دیپلمات غربی آگاه از روند مذاکرات گفته است که انتظار بیشتری از گفت‌وگوهای جاری داشته است: «ایرانی‌ها بارها گفته‌اند که می‌خواهند به سرعت مسائل را حل‌وفصل کند. بنابراین آنها باید سرعت عمل به خرج دهند٬ چون در غیر این صورت تبدیل به فرآیندی بسیار زمان‌بر خواهد شد.» دو مساله‌ای که ایران اکنون برای حل‌وفصل آن توافق کرده بخشی از پنج اقدامی است که باید تا آخر ماه اوت انجام می‌داد.
آژانس نسبت به پیشرفت مذاکرات ابراز خرسندی کرده و گفته هفت اقدام دیگر هم از سوی ایران تا ۱۵ مه انجام شده است. با این حال هنوز مشخص نیست که مقامات آژانس از نحوه پیش‌برد و دست‌آوردهای این مذاکرات رضایت کامل دارند یا نه. این مذاکرات به زودی ادامه خواهد یافت تا تکلیف توافق جامع و نهایی در ۲۰ ژوئیه مشخص شود.