جايزه صلح اتحادیه ناشران آلمان براى پژوهشگر هولوكاست
۱۳۸۶ مهر ۲۲, یکشنبه
جايزه صلح نمايشگاه كتاب فرانكفورت امسال به ساول فريدلندر، تاريخدان اسرائيلى - آمريكايى تعلق گرفت. او در سال ۱۹۳۲ميلادى در پراگ در يك خانواده يهودى متولد شد. در ۱۹۳۹ بعد از تصرف پراگ توسط ارتش آلمان نازى به همراه خانواده به فرانسه مهاجرت كرد. والدينش در سال ۱۹۴۲ دستگير و در اردوگاه كار اجبارى آوشويتس توسط رژيم ناسيونال سوسياليست ها به قتل رسيدند. ساول فريدلندر با نام مبدل به يك مدرسه شبانه روزى كليساى كاتوليك در فرانسه فرستاده شد و به اين ترتيب از مرگ نجات پيدا كرد. فريدلندر كه اكنون ۷۵ ساله دارد، مجموعه پژوهش هاى تاريخى خود را در زمينه هولوكاست به انجام رسانده است. جايزه صلح نمايشگاه كتاب فرانكفورت يكى از مهمترين جوايز فرهنگى آلمان محسوب مى شود.
سبک کار فریدلندر
نگارش تاريخ با بيان خاطراتى آغاز مى شود كه تنها از آمار و ارقام تشكيل نشده اند و در اين زمينه هيچ اثرى به اندازه نوشته هاى ساول فريدلندر تاريخدان هولوكاست، بويژه كتاب ”رايش سوم و يهوديان“ تأثير گذار نبوده است. ولفگانگ فرووالد، زبان شناس آلمانى در مراسم روز یکشنبه (۱۴ اکتبر) و هنگام اعطاى جايزه صلح نمايشگاه كتاب فرانكفورت به فريدلندر در اين زمينه اظهار داشت، ارائه موضوع تاريخى در آثار اين پژوهشگر، با توجه به بيان خاطرات انسانى در آن، به ابعاد جديدى دست يافته است. سخنرانى فريدلندر در زمان ابراز سپاسگزارى از دريافت جايزه صلح، نمونه اى از این دست بود. او بخش هايى از نامه والدينش را براى حاضرين قرائت كرد كه در آن به داستان زندگى اين خانواده اشاره شده است.
نامه‌خوانی به جای سخنرانی
از جمله فريدلندر يكى از نامه هاى مادرش در سال ۱۹۴۲ را روخوانى كرد كه در آن از يك فرانسوى تقاضا شده پسرش را تحت حمايت خود قرار دهد:
”اگر ما مى بايد كشته شويم، لااقل خوشبختى بزرگمان اين است كه فرزند دلبندمان را نجات داده ايم. ما به اندازه كافى لباس و كفش و وسائل مورد نياز و همينطور پول براى او تهيه كرده ايم. من همه آن‌ها را در پيش شما مى گذارم. اگر فقط شما تنها اين قدم خير و گام توصيف ناپذير را برداريد و به من جواب مثبت بدهيد.“
خانواده ساول فريدلندر مانند هزاران يهودى ديگر در اردوگاه آشويتس به قتل رسيدند. هيچ تاريخدان ديگرى مانند فريدلندر تا به اين حد به نگارش خاطرات و تاريخ هولوكاوست نپرداخته است. اتحاديه ناشران آلمان در بيان دلايل اعطاى جايزه صلح نمايشگاه كتاب فرانكفورت به فريدلندر به اين موضوع اشاره كرد كه ”او به فغان و فرياد خاكستر انسان هاى سوزانده شده، نام و نشان بخشيد."
شنيدن آواى تك تك قربانيان
فريدلندر خود مى گويد: ”اگر ما به اين فرياد ها گوش فرا دهيم، نمى توانيم تنها به بيان رسمى خاطرات بپردازيم و يا تحت تأثير جانبدارانه وقايع روى داده قرار گيريم. آنچه كه بيشتر ما را به تكان در مى آورد، شنيدن آواى تك تك قربانيان بى پناه اين فجايع است. كسانى كه از سرنوشت فردى شان اطلاعى نداريم. در صورتى كه بسيارى درباره نتايج كلى اين فجايع آگاهى دارند و گاهى از چگونگى انجام آنان نيز با اطلاع بوده اند.“
در سخنرانى موثر فريدلندر در هنگام دريافت جايزه صلح، خاطرات دردناكى از دوران حكومت ناسيونال سوسياليست ها بيان شد. او از آخرين شاهدان هولوكاست است كه اين بخش از تاريخ دردناك آلمان را با بيان خاطرات شخص خود از آن مدلل مى سازد..