حریری در تهران؛ سایه جنگ بر بیروت
۱۳۸۹ آذر ۵, جمعه
سعد حریری، نخست وزیر لبنان روز شنبه ۲۷نوامبر(ششم آذر) از تهران دیدار خواهد کرد.
به گزارش خبرگزاری‌ها، دادگاه بین‌المللی رسیدگی به ترور رفیق حریری، نخست وزیر پیشین لبنان، به‌زودی اعلام جرمی را علیه بعضی از اعضای حزب‌الله لبنان به دنبال خواهد داشت. این گروه شبه‌نظامی شیعه در لبنان هرگونه دخالتی در ترور رفیق حریری را که فوریه سال ۲۰۰۵ میلادی صورت گرفت، رد می‌کند.
در این رابطه سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان نسبت به عواقب صدور چنین حکمی هشدار داده است. نصرالله دادگاه بین‌المللی را فاقد جایگاه قانونی می‌داند و از مردم لبنان خواسته است با این دادگاه همکاری نکنند.
این در حالی است که سعد حریری، پسر رفیق حریری، نخست وزیر فعلی لبنان و رهبر جریان ۱۴ مارس، بر ادامه کار دادگاه تاکید می‌کند.
سایه جنگ داخلی بر لبنان
جریانات سیاسی لبنان نگران‌اند که اعلام جرم دادگاه علیه اعضای حزب الله لبنان باعث بروز درگیری‌های داخلی میان گروه‌های مخالف شود. در برابر این تنش‌ها، عربستان سعودی و سوریه با حمایت ترکیه درتلاش‌اند تا از بروز یک جنگ داخلی در لبنان جلوگیری به عمل آورند. اما به نظر می‌رسد در این میان تهران نقشی کلیدی را بر عهده دارد.
حسن فحص، خبرنگار پیشین العربیه در تهران، در گفت‌وگویی با بخش فارسی دویچه وله اشاره می‌کند که برای ارزیابی دلایل سفر سعد حریری به تهران که روز شنبه، ۲۷ نوامبر (۶ آذر) شروع می‌شود، ابتد باید سفر وی به دمشق را بررسی کرد. فحص معتقد است که «سعد حریری می‌خواهد از کشورهای منطقه که بر لبنان اثر دارند استفاده کند تا شاید بتواند از فشار حزب‌الله بر دولت لبنان بکاهد و بگذارد دولت لبنان کار کند».
فحص می‌گوید که ایران از زمان تشکیل دادگاه بین‌المللی اعلام کرده، با هر اتهامی که متوجه حزب‌الله باشد مخالف است و این سفر تغییری در موضع ایران ایجاد نخواهد کرد.
به اعتقاد این کارشناس مسائل خاورمیانه، سعد حریری می‌کوشد ایران را ترغیب کند که جلوی عکس‌العمل حزب‌الله به رای دادگاه بین‌المللی را بگیرد و یا از شدت آن بکاهد.
حسن فحص یادآوری می‌کند که چندی پیش رهبر حزب‌الله گفته بود «آماده است در کل لبنان واکنشی سریع علیه دادگاه بین‌المللی انجام دهد».
جایگاه ایران در لبنان و منطقه
پس از ترور رفیق حریری و همچنین جنگ سی‌وسه روزه‌ی لبنان و اسرائیل، جریان ۱۴ مارس با حمایت عربستان سعودی و غرب سعی کرد از تاثیر و نفوذ ایران در لبنان بکاهد. آقای فحص معتقد است «از نقش ایران کاسته نشده است».
وی تصریح می‌کند که هرچه محور "اعتدال عربی" سعی کرد که بر روابط ایران و سوریه فشار وارد کند تا سوریه از تهران فاصله بگیرند، موثر نبود.
این خبرنگار شبکه العربیه، سفر سعد حریری به تهران را با موافقت عربستان سعودی ارزیابی می‌کند و می‌افزاید: «ما می‌بینیم و می‌دانیم که تهران دارد به عربستان سعودی در این مدت نزدیک می‌شود و نوعی گفت‌وگوی مستقیم و غیرمستقیم هم میان این دو وجود دارد. من فکر می‌کنم که منطقه و سعد حریری و عربستان سعودی واقعیت‌های سیاسی منطقه را اکنون درک می‌کنند و این سفر در راستای همان تماس‌هایی‌ست که بین تهران و ریاض انجام می‌شود.»
تغییر سیاست آمریکا در منطقه
در حالی که هنوز سعد حریری به تهران نرفته، برخی سایت‌های نزدیک به دولت ایران از سفر قریب‌الوقوع ولید جنبلاط رهبر دروزی‌های لبنان به ایران خبر می‌دهند. آقای جنبلاط به داشتن موضع سرسختانه علیه ایران و سوریه مشهور است. وی به شدت مخالف دخالت این دو کشور در مسایل لبنان و خصوصا حمایت آنها از حزب‌الله است.
حسن فحص می‌گوید که جنبلاط به تهران خواهد رفت: «وی آماده بود، ولی وقتش نبود. چون مقدماتی می‌خواست که دارد انجام می‌دهد. تهران هم از جنبلاط استقبال می‌کند.» وی می‌افزاید که ولید جنبلاط مخالف هر نوع درگیری داخلی در لبنان است، ولی از ادامه فعالیت دادگاه بین‌المللی نیز حمایت می‌کند.
خبرنگار العربیه، سفر ولید جنبلاط به تهران را ناشی از «درک صحیح» وی از تغییرات که در منطقه خاورمیانه به وجود آمده می‌داند. وی می‌گوید: «سیاست‌های آمریکا در منطقه تغییر کرده است. این تغییرات پس از تشکیل دولت عراق در پی توافق ایران و آمریکا مشخص‌تر شد. به نظر می‌رسد مشکلات لبنان باید از طریق تهران و واشنگتن هم حل شود.»
ایران در سال‌های اخیر به شکل علنی‌تری از حزب‌الله حمایت "مادی و معنوی" کرده است و این گروه شبه‌نظامی را به عنوان یک برگ با ارزش در سیاست خارجی خود می‌داند. به همین دلیل کارشناسان امیدوار نیستند که سفر حریری بتواند اثر تعیین کننده‌ای بر سیاست‌های ایران در لبنان داشته باشد.
مهدی محسنی
تحریریه: داود خدابخش