حلقه فشار گرد سوریه تنگ‌تر می‌شود
۱۳۹۱ اردیبهشت ۱, جمعه
بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز پنجشنبه (۱۹ آوریل) از بشار اسد، رئیس جمهور سوریه انتقاد کرد که به تعهدات خود در قبال طرح صلح کوفی عنان، نماینده ویژه سازمان ملل و اتحادیه عرب، در جهت برقراری آتش‌بس عمل نمی‌کند.
دبیرکل سازمان ملل که با نگرانی از ادامه خونریزی و کشتار در سوریه سخن می‌گفت، به شدت از بشار اسد انتقاد کرد و گفت که او نشان داده است قصد ندارد به تعهدات خود عمل کند. به گفته‌ی او شمار قربانیان در روزهای اخیر به شدت افزایش یافته است.
بان گفت که گزارش‌های متعددی نشان می‌دهد که رژیم سوریه قصد دارد همچنان با قهر و خشونت مخالفان خود را سرکوب کند.
بان کی مون بار دیگر درخواست کرد که شورای امنیت ناظران بیشتری برای نظارت بر اجرای آتش‌بس به سوریه اعزام کند. دولت سوریه در توافق با کوفی عنان با ارسال حداکثر ۲۵۰ ناظر بین‌المللی موافقت کرده است. اما با ادامه درگیری‌های خشونت‌آمیز در سوریه، کارشناسان و مخالفان رژیم سوریه معتقد هستند که برای نظارت بر آتش‌بس به تعداد بیشتری از ناظران بین‌المللی نیاز هست. تا کنون تنها ۳۰ نفر به سوریه اعزام شده‌اند.
"وضعیت فاجعه‌بار"
بان کی مون در گزارشی خطاب به شورای امنیت سازمان ملل درباره وضعیت انسانی در سوریه ابراز نگرانی کرد و آن را "فاجعه‌بار" دانست. او گفت که مردم سوریه به ویژه در مناطق مرزی کشور، در شرایط بسیار ناگواری زندگی می‌کنند. بر اثر ناآرامی‌های یک سال گذشته، تا کنون بیش از ۲۳۰ هزار نفر آواره شده‌اند و بیش از یک میلیون شهروند سوری به کمک فوری نیاز دارند.
دبیرکل سازمان ملل متحد تقاضا کرد که هرچه زودتر تعداد ناظران بین‌المللی به ۳۰۰ نفر برسد.
بسیاری از ناظران و دولتمردان عقیده دارند، در صورتی که شرایط مساعدی برای کار فراهم نشود، آنها نمی‌توانند کار زیادی از پیش ببرند. دولت سوریه در گفت‌وگو با کوفی عنان توافق کرده است که ناظران در مسافرت و نظارت بر جریان امور آزادی کامل داشته باشند و بتوانند با مخالفان رژیم گفت‌وگو کنند.
پتر ویتیگ، نماینده آلمان در سازمان ملل متحد، گفته است که برای فعالیت ناظران باید شرایط مساعدی فراهم شود؛ پیش از هر چیز درگیری و خشونت باید پایان یابد. آقای ویتیگ تصریح کرد: «بشار اسد متعهد شده است که با اجرای طرح صلح سازمان ملل همکاری کند، اما این قول باید با عمل همراه شود.»
احمد فوزی، سخنگوی کوفی عنان، نماینده ویژه سازمان ملل و اتحادیه عرب برای خاتمه دادن به خشونت در سوریه، اعلام کرد دولت سوریه و سازمان ملل بر سر "قواعد" فعالیت اولین گروه از ناظران بین‌المللی به توافق دست یافته‌اند.
در بیانیه آقای فوزی آمده است که این توافق‌نامه شامل نحوه فعالیت ۳۰ ناظر صلح است که مطابق طرح صلح ۶ ماده‌ای آقای عنان "بر چگونگی توقف خشونت مسلحانه در تمامی اشکال و توسط تمامی طرف‌های درگیر نظارت خواهند کرد."
"گزینه‌های دیگر"
آلن ژوپه، وزیر خارجه فرانسه، در سخنرانی خود در کنفرانس "دوستان مردم سوریه" که در پاریس برگزار شد به شدت به رژیم بشار اسد حمله کرد. او گفت که دولت سوریه تعهد کرده بود به خشونت پایان دهد، اما دیده می‌شود که «ارتش سوریه به تاکتیک سرکوب و کشتار ادامه می‌دهد.» او "شدیدترین اقدامات تحریمی" را علیه رژیم اسد تقاضا کرد.
آلن ژوپه در سخنرانی افتتاحیه کنفرانس، تأکید کرد در صورتی که اقدامات آشتی‌جویانه در چارچوب طرح صلح کوفی عنان، با شکست مواجه شود، سوریه را جنگ داخلی تهدید می‌کند. ژوپه گفت: «طرح صلح عنان تضمینی برای صلح و آزادی است. شکست این طرح یعنی رفتن سوریه به طرف جنگ داخلی یا حتی جنگ منطقه‌ای.»
وزیر خارجه فرانسه در حاشیه کنفرانس گفت در صورتی که طرح صلح کوفی عنان، با شکست مواجه شود، غرب باید خود را برای "گزینه‌های دیگر" آماده کند. او درباره نوع "گزینه‌ها" توضیحی نداد و تعیین شکل و نحوه آن را به شورای امنیت سازمان ملل واگذار کرد.
به نظر وزیر خارجه فرانسه، پیش از هر چیز ضرورت دارد که با قطعنامه تازه‌ای از سوی شورای امنیت، راه برای اعزام گروه بزرگتری از ناظران بین‌المللی به سوریه هموار شود. وی افزود «گروه اعزامی باید با برنامه مشخص و تجهیزات کافی به سوریه اعزام شود تا در اهداف خود موفق شود.»
پیش از این نیکلا سرکوزی، رئیس جمهور فرانسه به شدت به بشار اسد حمله کرده، گفته بود که رهبر سوریه "قصد دارد شهر حمص را از نقشه جغرافیا حذف کند". بنا به پیشنهاد آقای سرکوزی باید در سوریه منطقه‌ای آزاد برای حمایت از نیروهای مخالف رژیم اسد تشکیل شود.
"اقدامات تحریمی"
هیلاری کلینتون، وزیر خارجه ایالات متحده، اظهار داشت که شورای امنیت باید در چارچوب فصل هفتم منشور سازمان ملل، سوریه را تحت اقدامات تحریمی شدیدی قرار دهد. او توضیح داد که طبق منشور سازمان ملل، در صورتی که کشورهای عضو به این نتیجه برسند که یکی از اعضا صلح را به خطر انداخته است، می‌توانند به اقداماتی تا حد اقدام نظامی دست بزنند.
خانم کلینتون خود اعتراف کرد که چنین رویکردی با مخالفت روسیه مواجه خواهد شد. بنابراین کشورهای "دوستدار مردم سوریه" باید همچنان به فشارهای سیاسی و اقتصادی ادامه دهند. او گفت که با تدابیری مانند تحریم‌های مالی و بانکی، ممنوعیت سفر و تحریم تجارتی به ویژه محاصره تسلیحاتی، باید رژیم اسد را به همکاری برای اجرای طرح صلح کوفی عنان وادار کرد.
در آمریکا، لئون پانه‌تا، وزیر دفاع، بار دیگر نسبت به مداخله نظامی هشدار داد و گفت: «باید بدانیم که دخالت نظامی شرایط پرتنش کنونی را وخیم‌تر کرده، خطر بیشتری برای مردم عادی به همراه خواهد داشت.» او که در برابر کمیسیون نظامی کنگره سخن می‌گفت، اظهار داشت: «هیچ داروی معجزه‌آسایی وجود ندارد.» او گفت که مشکلات پیچیده‌ی سوریه را امریکا و هیچ کشور دیگری به تنهایی نمی‌توانند حل کنند.
ایالات متحده قصد دارد با ارسال دارو و تجهیزات ارتباطی از فعالیت مخالفان رژیم اسد حمایت کند. امریکا تا کنون مبلغ ۲۵ میلیون دلار برای کمک به شهروندان نیازمند سوری اعانه داده است.
"ناکارایی طرح عنان"
به گفته مقامات فرانسه، دو کشور چین و روسیه نیز به "کنفرانس دوستان سوریه" دعوت شده بودند، اما دو عضو اصلی شورای امنیت از شرکت در کنفرانس یادشده خودداری ورزیدند.
روسیه حمایت کامل خود را از طرح صلح کوفی عنان برای برقراری آتش‌بس در سوریه اعلام کرده است. در همین رابطه ویتالی چورکین، نماینده روسیه در سازمان ملل اظهار داشت که شورای امنیت می‌تواند به زودی قطعنامه‌ای صادر کند که کار ناظران در سوریه را تسهیل خواهد کرد.
روسیه دیدگاه غرب در برخورد با بحران سوریه را یک‌جانبه می‌داند. مسکو معتقد است که مخالفان رژیم اسد نیز در وخامت اوضاع سوریه مقصر هستند. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفته است که به توفیق طرح صلح کوفی عنان امیدی ندارد و «این طرح مسلما شکست خواهد خورد».
"تقاضای مداخله نظامی"
در "کنفرانس دوستداران سوریه" که دومین دور آن در پاریس برگزار شد، وزرای خارجه گروهی از کشورهای اروپایی و اعضای "اتحادیه عرب" در کنار عده‌ای از سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی شرکت دارند. هدف این کنفرانس کمک به برقراری صلح و ثبات در سوریه و یاری به مردم این کشور در شرایط ناامنی و بحران اعلام شده است.
همزمان با برگزاری کنفرانس، "ارتش آزاد سوریه" از مخالفان اصلی رژیم اسد، خواهان دخالت نظامی شد و گفت که برای انجام این امر به قطعنامه شورای امنیت نیازی نیست. ژنرال مصطفی احمد الشیخ، فرمانده شورای نظامی این گروه، در پیامی ویدیویی تقاضا کرده است: «کشورهای دوست مردم سوریه باید به تشکیل ارتشی متحد کمک کنند که بتواند بنیادهای اصلی رژیم را منهدم کند.»
"سقوط اسد: بسیار مثبت!"
اهود باراک، وزیر دفاع اسرائیل گفت که بشار اسد مشروعیت خود را از دست داده است و برکناری او "بسیار مثبت" خواهد بود. او گفت که این امر به تضعیف جمهوری اسلامی در منطقه منجر خواهد شد. به گفته آقای باراک با سقوط بشار اسد، محور ضداسرائیلی در لبنان و غزه ضعیف می‌شود.
آقای باراک روز پنجشنبه (۱۹ آوریل) در گفت‌وگویی با شبکه خبری سی‌ان‌ان گفت: «سقوط اسد ضربه بزرگی برای ایران خواهد بود و بسیار مثبت است، زیرا اسرائیل ایران را بزرگترین خطر برای موجودیت خود می‌بیند.» اهود باراک کشورهای ایران و سوریه را "متحدان نزدیک" خواند. او افزود که جامعه بین‌المللی باید برای طرد رژیم اسد بیشتر تلاش کند.