دلاوران سنگر دفاع از آزادی مطبوعات در جهان

هزاران خبرنگار صرفا به علت حرفه خود به زندان افتاده، شکنجه شده‌ و حتی به قتل رسیده‌اند. در بسیاری از کشورها آزادی مطبوعات و بیان پایمال می‌شود. در این گزارش تصویری، نگاهی داریم به شماری از فعالانی که در راه برقراری آزادی مطبوعات مبارزه کرده‌اند. بدیهی است که گزینش این افراد، جنبه نمادین دارد. در بسیاری از کشورها و از جمله در ایران، افراد بسیاری در ارتباط با آزادی مطبوعات به زندان افتاده‌اند.

اویجیت روی یک وبلاگ‌نویس بنگلادشی بود که رویکردی انتقادی به باورهای اسلامی داشت. خود را اومانیستی سکولار می‌نامید و دیگران او را به خاطر آزادگی‌اش می‌ستودند. خشم نیروهای افراطی و اسلامگرایان را برانگیخت. اویجیت روی در آمریکا زندگی می‌کرد. اما، در فوریه سال ۲۰۱۵، زمانی که برای شرکت در نمایشگاه کتاب به داکا سفر کرده بود، توسط اسلام‌گرایان مورد حمله قرار گرفت و به طرز وحشتناکی به قتل رسید.

میروسلاو بریچ روز ۲۳ مارس ۲۰۱۷ در اثر اصابت ۸ گلوله در برابر منزل خود توسط یک آدمکش حرفه‌ای به قتل رسید. گستره کار او گزارش‌دهی پیرامون فساد مالی و جنایات باندهای مواد مخدر در مکزیک بود. قاتل یک پیام هم در محل ارتکاب قتل به جای گذاشت: "مجازات یک خائن". میروسلاوا بریچ سومین خبرنگاری بود که ظرف ماه مارس در مکزیک به قتل رسید.

در خیابانی واقع در سان‌پترزبورگ مورد حمله قرار می‌گیرد. آندرشنکو، روز ۱۹ آوریل سال ۲۰۱۷ در اثر شدت جراحات جان می‌بازد. حوزه کار او گزارش‌نویسی پیرامون موارد نقض حقوق بشر و اقدامات جنایتکارانه بود. در آخرین گزارش مستند خود، آندروشنکو اعلام کرده بود که ولادیمیر پوتین در اثر همکاری بین سازمان اطلاعت روسیه (ک‌گ‌ب) و باندهای بزهکار به قدرت رسیده است.

روزنامه‌نگار سرشناسی که بارها به زندان افتاده است. پس از انتخابات مناقشه‌انگیز ۸۸، عیسی سحرخیز چند بار و هر بار در ارتباط با حکمی جدید به زندان افتاد. سحرخیز در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی، مدیرکل مطبوعات داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد بود.

شیفا گه‌ردی روز ۲۵ فوریه ۲۰۱۷ در جبهه‌های جنگ در شمال عراق و در اثر تماس با مین جان باخت. این گزارشگر ایرانی‌تبار برای آژانس خبری کردی رووداو در اربیل کار می‌کرد. گستره کار او گزارشدهی پیرامون نبرد با نیروهای وابسته به گروه تروریستی "دولت اسلامی" بود. بسیاری از خبرنگاران در اطراف موصل توسط نیروهای داعش ربوده شده و به قتل رسیده‌اند.

ده سال زندان و ۱۰۰۰ ضربه شلاق، محکومیت فعال اینترنتی عربستان سعودی، رائف بدوی بود. بدوی از سال ۲۰۱۲ تا کنون به اتهام "اهانت به اسلام" در زندان به سر می‌برد. در ژانویه سال ۲۰۱۵ برای نخستین بار به طور علنی و در ملاء عام شلاق خورد. کارزاری جهانی برای آزادی او به راه افتاده است. همسر و فرزندانش به کانادا پناه برده‌اند و در آن کشور زندگی می‌کنند.

از سال ۲۰۰۸ تا به امروز، رحمانوف زندانی است. به اتهام داشتن مواد مخدر، اتهامی ساختگی. بنا بر گزارش "گزارشگران بدون مرز" ماموران امنیتی به این بهانه کوشیده‌اند او را وادار به سکوت کنند. "جرم" اصلی رحمانوف، راه‌اندازی یک رسانه اینترنتی بوده است و در عین حال او اطلاعاتی در زمینه فساد مالی، نقض حقوق بشر و تخریب محیط زیست منتشر کرده است، از جمله در گفت‌وگو با "صدای آمریکا".

خبرنگار آلمانی ترک‌تبار، دنیز یوجل از فوریه ۲۰۱۷ تا کنون در ترکیه زندانی است. او که گزارشگر "دی ولت" است، به اتهام تبلیغ تروریستی و فراخوان به قیام زندانی شده است. اتهاماتی که ماموران تا کنون برای اثبات آن‌ها هیچ مدرک و دلیلی ارائه نکرده‌اند. به‌رغم اعتراضات گسترده آلمان، اردوغان گفته که یوجل را هرگز آزاد نخواهد کرد. از کودتای نافرجام سال گذشته تا کنون، بیش از ۱۴۰ خبرنگار در ترکیه زندانی ‌شده‌اند.

فشار دولت بر خبرنگار منتقد، بلاگر و فعال چینی، گائو یو کماکان ادامه دارد. این خبرنگار که از جمله با دویچه وله نیز همکاری داشت، سال ۲۰۱۴ دستگیر شد و در آوریل سال ۲۰۱۵ به اتهام افشای اسرار دولتی به ۷ سال زندان محکوم شد. به دنبال اعتراضات گسترده جهانی، چین او را از زندان آزاد کرد. گائو یو حال در حبس خانگی به سر می‌برد.

کبودوند روزنامه‌‌نگار کرد ایرانی است. او در کنار فعالیت‌های روزنامه‌نگاری خود در عرصه حقوق بشر نیز بسیار فعال است. کبودوند سال۸۶ به ۱۱ سال زندان محکوم شد. کبودوند تا کنون بارها به خاطر پایداری خود و دفاع از آزادی بیان و مطبوعات مورد تحسین نهادهای مدنی بین‌المللی قرار گرفته و موفق به دریافت جایزه شده است. از آن جمله: جایزه هلمن دیده‌بان حقوق بشر و جایزه "برترین خبرنگار سال ۲۰۰۹" بریتانیا.

حسینوف ناشر یک مجله اینترنتی سیاسی و اجتماعی بود. او گزارش‌هایی پیرامون فساد دولتی و نقض حقوق بشر در آذربایجان منتشر می‌کرد. او در شمار نام‌آشناترین ویدیوبلاگرهای آذربایجان است. او در رابطه با کمپین "شکار مسئولان فاسد" گزارش‌هایی درباره فساد مالی شماری از مسئولان ارشد این کشور منتشر کرده بود. حسینوف بارها مورد تهدید قرار گرفت و در ماه مارس ۲۰۱۷ به دو سال زندان محکوم شد.

فعالیت‌های افشاگرانه کزاروفسکی خشم مسئولان را برانگیخته بود. افشای بخشی از گزارش‌های داخلی پلیس مقدونیه و تحقیقات پیرامون پرونده قتل یک ژورنالیست از جمله مواردی بود که به بهای آزادی او تمام شد. کزاروفسکی در یک محاکمه ناعادلانه، در اکتبر سال ۲۰۱۳ به چهار سال و نیم زندان محکوم شد. در دادگاه تجدید نظر، مجازات او به ۲ سال حبس خانگی تغییر کرد. او در حال نوشتن کتابی درباره دوران زندان خود است.