دورهی جادوگری به پایان میرسد
۱۳۸۶ تیر ۲۹, جمعهفولکر دگنر (Volker Degener)در سال ۱۹۴۱ در برلین به دنیا آمده است و رمان و داستان کوتاه برای کودکان و نوجوانان مینویسد. دگنر در آثار خود به زندگی واقعی جوانان آلمان، آرزوها، رویاها و نیز مسائل و ترسهایشان میپردازد. از او تا کنون ۲۰ اثر منتشر شده است. دگنر که اکنون عضو هیئت اجرایی "کانون نویسندگان آلمان" است، از سال ۱۹۷۸ تا ۱۹۹۵ دبیر اول این کانون در ایالت نورد راین وستفالن (Nordrhein-Westfalen) بود. او علاوه بر جوایز ادبی، به پاس خدماتش به دریافت "نشان عالی کشوری" نیز نائل آمده است.
دویچه وله: نویسندهی هری پاتر، خانم رولینگ گفته است: «کسی که برای بچهها مینویسد، باید یک آدمکش بیرحم هم باشد.» این حرف درست است؟
فولکر دگنر: نه! لازم نیست نویسنده، قاتل بیرحم هم باشد. منظور خانم رولینگ این است که نویسندهی کودکان به خلق لحظات هیجانانگیز نیاز دارد تا بتواند بچهها را هنگام خواندن میخکوب کند. این کشش باید ولی از منطق داستان ناشی شود، در غیر اینصورت تأثیر لازم را نمیگذارد. و آدم باید به طور بیرحمانهای بتواند خوب بنویسد.
هفده سال است که خانم رولینگ، فقط به این موضوع پرداخته: هری پاتر! این، نشان کاری فوقالعاده است یا عملی پولساز؟
اینکه آدم سالها یک موضوع را با خود حمل کند، آن را مرتب در ذهن بنویسد و بپروراند، غیرعادی نیست. در این حالت، مسئلهی تبلیغ و پول درآوردن اصلا مطرح نیست. برخی داستانها باید ابتدا پخته شوند و برای اینکه به موفقیت دست یابند، باید روح زمان را هم منعکس کنند و در واقع "رگ خواب" خواننده را به دست بیاورند.
خانم رولینگ تا به حال هر ۲۴ ماه یک بار، "یک کتاب جدید سرشار از تخیل" از زندگی قهرمانش به چاپ رسانده. آخرین کتاب از این سری، باید در پایان ماه ژوئیه به بازار آید. یعنی آیندهای بدون هری پاتر، خالی از تخیل است؟ چرا؟
آیندهی بدون هری پاتر، آنطور که خوانندگان و کتابفروشیها انتظار دارند، چندان تیره تار نیست. روشن است که خانم رولینگ با خلق هری، یک قهرمان فوقالعاده آفریده و دنیایی سرشار از فانتزی به وجود آورده است. در حال حاضر یک دوجین" پیرو" هم پیدا شدهاند که کتابهای با ارزش خوبی نوشتهاند. علاقمندان به هری، به این ترتیب، دچار خلاء نمیشوند. بهعلاوه، میتوان نتیجه گرفت که در حال حاضر شور و شوق برای خواندن کتابهایی که داستانشان در دنیای تخیل میگذرد، به تدریج رو به پایان میرود.
خالق هری پاتر میگوید که "رمانی آموزشی" نوشته است. آیا در این کار موفق بوده است؟ آیا کتاب قابل مقایسهای در این زمینه وجود دارد؟
اگر خانم رولینگ ادعا کرده باشد که یک "رمان آموزشی" نوشته است، در اینصورت حسابی اغراق کرده. بله، این درست است که او جوانان را به خواندن ترغیب کرده و به جهان افسانههای پر رمز و راز هم پرداخته، یعنی کاری فوقالعاده مهم انجام داده است. ولی آموزش، کاری پیچیدهتر از اینهاست.
داستانهای هری پاتر در کنار جادو گری و طرح نبرد بین نیروهای خیر و شر، به نیکی، دوستی، جسارت و همبستگی هم میپردازد، یعنی به موضوعاتی اخلاقی. تا به حال ۳۲۵ میلیون نفر در سراسر جهان این رمانها را خواندهاند و به شوق آمدهاند. این موفقیت را چگونه توضیح میدهید؟
اخلاق، انسانها را به حرکت در نمیآورد. به جای آن باید در نظر داشت که پشت موفقیت این داستان، یک نقشهی هوشیارانه و ماهرانهی بازاریابی بینالمللی خوابیده است. از سوی دیگر داستان هری پاتر، هماهنگی غریبی با روح زمان دارد: گریز از واقعیت، دنیاهای موازی با هم، نیروهای فرامعنوی، مبارزه و دوستی؛ همهی اینها مرهمی برای روح انسان مدرن کنونی محسوب میشود.