دولت‌های کره‌ شمالی و ایران می‌خواهند جدی گرفته شوند

سایت هفته‌نامه‌ی آلمانی "فوکوس" (Focus) از قول سباستیان هارنیش (Sebastian Harnisch)، استاد روابط بین‌المللی در دانشگاه هایدلبرگ، می‌نویسد که آزمایش اتمی تازه‌ی کره‌ شمالی، تعادل قدرت در شبه جزیره‌ی کره را به هم نمی‌زند. هارنیش شک دارد که کره‌ شمالی بتواند بمب اتمی‌ای را بسازد که از مرحله‌ی آزمایش زیرزمینی فراتر رود و کارآیی مستقیم نظامی داشته باشد. از طرف دیگر کره‌ شمالی می‌داند، اگر زمانی از چنین بمبی استفاده کند، با یک مقابله به مثل فوراً درهم‌شکسته خواهد شد.

پس هدف از آزمایش اتمی چه بوده است؟

"فوکوس" می‌نویسد: «مدتهاست رژیم کره‌ شمالی حرص می‌خورد که چرا به پیونگ‌یانگ بی‌اعتنایی می‌کنند و به آن امتیازی نمی‌دهند، در مقابل این قدر به ایران توجه می‌کنند، به ایرانی که ظاهرا مواد تبدیل‌پذیر به بمب اتمی در اختیار ندارد. هارنیش می‌گوید: حال کره‌ی شمالی می‌خواهد نشان دهد که چیزی در چنته دارد.» به نظر هارنیش پیونگ‌یانگ هم می‌خواهد جدی گرفته شود و دیگران به کره‌ شمالی امتیاز دهند، هم می‌خواهد برای کالای اتمی‌اش مشتری جلب کند، مشتریانی که ممکن است ایران و سوریه باشند.

پرسش

روزنامه‌ی "فرانکفورتر آلگماینه" این پرسش را مطرح می‌کند که در برابر کره‌ شمالی چه باید کرد. «رژیم پیونگ‌یانگ در طول این سالها نتوانسته مواد غذایی لازم برای مردم خود تأمین کند، اما بی‌وقفه برنامه‌ی اتمی و پروژه‌ی موشک‌های قاره‌پیما را پیش می‌برد، آن هم از قرار معلوم با موفقیت، با وجود آن مذاکرات طولانی برای اینکه از برنامه‌ی اتمی‌اش دست بردارد و با وجود قطعنامه‌های تنبیهی سازمان ملل متحد. این خبر خوبی نیست. نه تنها اوباما، رئیس جمهور آمریکا، که به تازگی در پراگ امید به جهانی بدون سلاح‌های هسته‌ای را ابراز داشته است، بلکه مجموعه‌ی دولتهای جهان در برابر این پرسش قرار دارند که آیا در دو مورد حاد کره‌ شمالی و ایران می‌توان مانع از پیدایش دولتهای هسته‌ای تازه‌ای شد و اگر آری، چگونه.»

دوراهی اوباما

"هندلزبلات" (Handelbsblatt) نیز پرسش مشابهی را طرح می‌کند، پرسشی که به نظر این روزنامه‌ی سنجش‌گر توانایی‌های دیپلماتیک ایالات متحده‌ی آمریکا است.

در مقاله‌ای با عنوان «قدرت‌های اتمی: دوراهی اوباما» در "هندلزبلات" می‌خوانیم: «آزمایش اتمی دوم کره‌ شمالی و تلاش ایران برای ارتقای فناوری هسته‌ایش قابلیت‌های دیپلماتیک آمریکا را در برابر معضل تعیین‌کننده‌ای قرار می‌‌دهند. پرزیدنت اوباما به هر دو دولت پیام داده که خواهان گفت‌وگو است، ولی هیچ یک اعتنایی نمی‌کند. در کره‌ شمالی راه برای تغییری در قدرت هموار می‌شود. کیم جونگ ایل، رهبر ناخوش کره‌ی شمالی دارد عرصه را برای جانشینانش باز می‌کند و درست به همین خاطر نمایش قدرت می‌دهد. ایران در آستانه‌ی انتخابات ریاست جمهوری است. و این زمان خوبی نیست برای اینکه به دشمن قدیم یعنی آمریکا علامت تغییر منش داده شود.»

به نظر مفسر "هندلزبلات" بر این قرار «اوباما بر سر یک دوراهی مانده است»، در مورد کره‌ی شمالی، یا باید از مذاکرات شش‌جانبه کنار بکشد و خود مستقیما با پیونگ‌یانگ وارد مذاکره‌ شود و با این کار به آن بها دهد، یا این که بر روسیه و چین تأثیر بگذارد تا آنها با پیونگ‌یانگ مذاکره کنند. چین در این فاصله دریافته است که در مورد کره‌ی شمالی ممکن است حساب کار از دستش دربرود.

در ادامه‌ی مقاله‌ی "هندلزبلات" آمده است: «اگر آمریکا همچنان به حالت کناره‌گیری‌ای که از زمان آزمایش اتمی اول کره‌ شمالی در اکتبر سال ۲۰۰۶ دارد، ادامه دهد، در این صورت در پوکر اتمی آخرین کارت پیروزی را از دست خواهد داد. دست و دل‌بازی در برابر پیونگ‌یانگ مسلما تهران را بر آن نمی‌دارد که داوطلبانه از تلاش برای تولید سلاح هسته‌ای دست بردارد.»

پیشنهاد نویسنده‌ی این مقاله به اوباما این است که صلابت نشان دهد و روسیه و چین را با خود همراه کند، تا با اراده‌ی جمعی مانع شکل‌گیری دولت‌های اتمی تازه‌ای شوند.

ایران، خطرناکتر از کره شمالی

در رسانه‌ها، آنجا که پای موشک و اتم در میان است، ایران و کره‌ شمالی را در کنار هم می‌نشانند. به دولت‌های هر دو کشور نسبت می‌دهند که می‌خواهند به قدرت اتمی تبدیل شده و به عنوان چنین قدرتی جدی گرفته شوند.

از نظر روزنامه‌ی "تاگس اشپیگل" ایران، خطرناک‌تر از کره شمالی است. کره‌ شمالی در نهایت یک قدرت منطقه‌ای با تأثیرهای محدود است، ایران اما کشوری است ایدئولوژیک در منطقه‌ای که حماس، حزب‌الله و طالبان و پاکستان اتمی از پدیده‌های دور و بر آن‌اند.

مقاله‌ی "تاگس‌اشپیگل" این نکته را نیز یادآور می‌شود که جمهوری اسلامی نه در دوران احمد‌ی‌نژاد تندرو، بلکه در دوران ملایم‌ها، یعنی هاشمی رفسنجانی و خاتمی، برنامه‌های اتمی خود را آغاز کرد و به جای تعیین‌کنند‌ه‌ای رساند.

چشم و هم چشمی

رسانه‌ها میان ایران و کره‌ شمالی نوعی چشم و هم چشمی می‌بییند. زمانی بر این تأکید می‌کردند که جمهوری اسلامی چشم به رفتار غرب با کره‌ شمالی می‌دوزد. اکنون معمولا عکس آن را می‌گویند و معتقدند که کره‌ شمالی − از آنجایی که تصور می‌کند دولت ایران در آستانه‌ی گرفتن امتیاز از غرب است − می‌کوشد با آزمایش‌های موشکی و اتمی توجه‌ها را به خود جلب کند.

این نظر را روزنامه‌ی "نویه تسورشر" (NZZ) چنین بیان کرده است: «کره‌ شمالی با دقت هرگونه نرمش واشنگتن در برابر ایران ... را زیر نظر دارد، از آن به نفع خود بهره می‌گیرد و تصور می‌کند که با یک رئیس جمهور نرمخو در آمریکا، بهتر می‌تواند بازی خود را پیش برد.»

RN/KG