«دکمه‌ی هراس»؛ دفاع از اکتیویست‌ها در برابر دیکتاتورها
۱۳۹۰ فروردین ۲۳, سه‌شنبه
هر سیستم دگم و بسته سیاسی از نشت اطلاعات می‌ترسد؛ نه لزوما اطلاعات محرمانه و اسناد طبقه‌بندی‌شده یا اسرار حکومتی. حتی نشر منظم خبرها و گزارش‌ها هم حالا اقدامی است که ممکن است سیستم‌های انحصارگرا و تمامیت‌خواه سیاسی، مجازاتی هم‌سنگ جاسوسی برای آن در نظر بگیرند.
سیستم‌های خودکامه از شبکه‌سازی می‌ترسند. از ارتباط هدف‌مند و سیستماتیک گروه‌هایی که می‌توانند تاثیرگذار باشند و با گذشت زمان توان سازماندهی بیابند، می‌هراسند. تمام تلاش تیم‌های گوناگون رصد اطلاعات در کشورهایی هم‌چون ایران، چین، روسیه، کوبا و ... شناسایی همین شبکه‌ها است. شناسایی، گام اول برای اقدام در جهت تعقیب و سرانجام «انهدام» چنین گروه‌هایی است.
ماجرای پلیس سایبری و گشتی که قرار بود مشغول بازبینی تلفن‌های همراه شود، در ایران شناخته‌شده است. هدف همه این اقدامات در همه حکومت‌های خودکامه و توسط همه «دشمنان جامعه‌ی باز» یکی است، اگرچه ممکن است ابزارها و تکنیک‌هایی که برای تحقق آن به کار می‌گیرند، متفاوت باشد: سرکوب فعالان مستقل و تحول‌خواه و سدسازی در برابر تشکیل شبکه‌های اجتماعی برای به تاخیر انداختن تغییری که وقوعش در دنیای امروز اجتناب‌ناپذیر است.
فعالان اجتماعی و سیاسی (اکتیویست‌ها) در کشورهای توسعه‌یافته، همواره در صدد یافتن راه‌هایی برای کمک به همتایان تخول‌خواه خود در کشورهایی بوده‌اند که با رژیم‌های سرکوب‌گر و تمامیت‌خواه درگیرند. نتیجه بحث‌ها و جستجوها و پژوهش‌های مستمر فعالان دموکراسی‌خواه، ایجاد دکمه‌ای است که در قالب یک اپلیکیشن ارائه خواهد شد که با نصب و اجرای آن، کاربر می‌تواند با فشردن دکمه‌ی هراس (Panic Button) در شرایط خاص، اطلاعات خصوصی خود را از دسترس نیروهای امنیتی خارج کند؛ اقدامی برای ایمن‌سازی هم‌زمان داده‌ها، صاحبان داده‌ها و پایگاه‌های داده‌ها.
تسریع تغییر؛ تلاش برای ایمن‌سازی ارتباطات و شبکه‌سازی
وزارت خارجه آمریکا از حامیان اصلی این پروژه است که اگرچه ایده آن از مدت‌ها پیش مطرح شده، اما پس از رویدادهای اخیر در خاورمیانه و خیزش‌های خیره‌کننده مردمی در این منطقه «دیکتاتور زده» و نقش قابل توجه تکنولوژی‌های نوین، رسانه‌های اجتماعی و تلفن‌های همراه در ساماندهی اجتماعات و هدایت رسانه‌ای آن، حالا اجرای آن با سرعت بیشتری به پیش می‌رود.
استفاده از «دکمه هراس» در شرایط اضطراری که فرد در معرض خطر بازداشت و بازرسی قرار گرفته، تمام اطلاعات روی تلفن همراه - از جمله فهرست شماره‌های ذخیره‌شده - را پاک می‌کند و به افراد مشخصی که خودتان می‌توانید به این اپلیکیشن معرفی کنید، پیغام هشدار می‌فرستد.
هنوز تاریخ دقیق انتشار رسمی این اپلیکیشن مشخص نیست، اما برای سیستم‌های عامل مختلف ارائه می‌شود تا هم کاربران آی‌فون بتوانند از آن بهره ببرند و هم کاربران رو به فزونی اندروید و حتی گوشی‌های ارزان‌قیمت نوکیا که استفاده از آنها در میان کاربران خاورمیانه‌ای رایج‌تر است.
مساله اینجاست که تروریست‌ها یا گروه‌های سازمان‌یافته قاچاق مواد مخدر هم می‌توانند از این اپلیکیشن نیز مانند بسیاری از نوآوری‌های تکنولوژیک دیگر سوء استفاده کنند. مسئولان وزارت خارجه آمریکا گفته‌اند تلاش می‌کنند تا با توزیع کنترل‌شده آن در میان «فعالان دموکراسی‌خواه و صلح‌طلب» و در نظر گرفتن ملاحظات امنیتی، از ضریب خطا در بهره‌گیری از آن بکاهند.
ایالات متحده در سال ۲۰۰۸ بودجه‌ای ۵۰ میلیون دلاری به ترویج تکنولوژی‌های نوین برای فعالان اجتماعی اختصاص داد و این بودجه صرف «طراحی فناوری‌های عبور از سد سانسور و فیلترینگ رژیم‌های سرکوب‌گر و تدوین استراتژی‌هایی برای حفاظت از ارتباطات در برابر تهدیدات و نفوذهای دولتی» شد. حمایت‌های وزارت خارجه آمریکا از رسانه‌های نوین، از آن زمان به شکل‌های گوناگون ادامه یافته و با توجه به سخنرانی‌های هیلاری کلینتون درباره «آزادی اینترنت» و تاکید وزارت‌خانه تحت مدیریت او بر «تلاش برای تحقق و ترویج آن» در کشورهایی که سانسور و رهگیری ارتباطات به‌صورت سیستماتیک اجرا می‌شود، به نظر می‌رسد با جدیت بیشتری دنبال شود.
احسان نوروزی
تحریریه: یلدا کیانی