«دیپلماسی فوتبال» میان ترکیه و ارمنستان

این مسابقه در چارچوب رقابت‌های مقدماتی برای شرکت در جام جهانی سال ۲۰۱۰ برگزار می‌گردد. شمار زیادی از گزارشگران ترک، مدت‌هاست در ایروان به سر می‌برند تا از آنجا برای هم‌میهنان خود، از یک کشور کاملا ناشناس گزارش دهند.

آرزویی که برآورده می‌شود

یک تیم گزارشگر تلویزیونی از استانبول، با یک ارمنی هوادار فوتبال گفت‌وگو می‌کند که پرچم‌های ارمنستان و ترکیه را در دست دارد. نام او «گارو آنادولیان» است و خانواده‌ی او از منطقه‌ی آناتولی در ترکیه می‌آیند. ولی خود او در حال حاضر در آمریکا زندگی می‌کند و برای دیدن این مسابقه به ایروان سفر کرده است.

گارو آنادولیان که ترکی هم صحبت می‌کند می‌گوید: «پدرم همیشه می‌گفت، گارو امیدواریم ما ارمنی‌ها یک روز مشترکا با ترک‌ها فوتبال بازی کنیم. پدرم پنج سال پیش درگذشت. اکنون آرزوی او برآورده می‌شود. من برای همین اینجا هستم».

از نسل‌ها پیش، میان ترک‌ها و ارمنی‌ها نفرتی واقعی ‌انبار شده است که ریشه‌های آن به سال ۱۹۱۵ در جنگ جهانی اول بازمی‌گردد. در آن زمان، ترک‌ها، ارمنی‌ها را از آناتولی بیرون راندند. ارمنی‌ها معتقدند که این اقدام قوم‌کشی بوده است و در جریان آن رویداد بیش از یک و نیم میلیون ارمنی جان‌باختند. ترکیه این اتهام را قاطعانه رد می‌کند و می‌گوید که در آن زمان درگیری‌های جنگی وجود داشته، ولی قوم‌کشی وجود نداشته است.

ذوب شدن دیوار یخ

بدین‌سان ۹۰ سال است که ارمنی‌های و ترک‌ها به گونه‌ای آشتی‌ناپذیر در برابر هم ایستاده‌اند. اکنون فوتبال این شانس را ایجاد کرده که سرانجام گفت‌وگویی میان دوطرف آغاز شود. در یکی از روزنامه‌ها این عنوان به چشم می‌خورد: «دیپلماسی فوتبال، دیوار یخ میان ترکیه و ارمنستان را ذوب‌می‌کند».

حسن جمال مفسر مطبوعاتی محبوب ترکیه نیز در ورزشگاه حضور خواهد داشت. وی می‌گوید: «من هم می‌خواهم ببینم که دیپلماسی فوتبال، چگونه دیوار بلندی را فروخواهد ریخت که ترک‌ها و ارمنی‌ها میان خود ایجاد کرده‌اند. من آرزو می‌کنم که این بازی نقطه‌ی عطفی در مناسبات میان دوکشور و برای گشایش دوباره‌ی مرزهای میان آن‌ها باشد».

البته نظریات دیگری هم وجود دارد. برای نمونه، حزب ملی‌‌گرای اپوزیسیون در ترکیه، این سفر را خیانت به مردم ترکیه خوانده است. ولی اکثریت بزرگ مردم ترکیه از این خط ‌مشی ناگهانی آشتی‌جویانه پشتیبانی می‌کنند.

در تاریخ هشتاد ساله‌ی جمهوری ترکیه، نخستین بار است که رییس‌جمهوری این کشور از ارمنستان دیدن می‌کند. با این که مدت اقامت عبدالله گل در ایروان بیش از پنج یا شش ساعت نخواهد بود، ولی رسانه‌ها از هم اکنون این دیدار را تاریخی ارزیابی می‌کنند.

Thomas Bormann / رادیو دویچه وله