روز جهانی زن در ایران
۱۳۸۶ اسفند ۱۸, شنبه
مشاور استاندار تهران در امور زنان سال گذشته به زنان قول داده بود که روز هشت مارس به عنوان روز همبستگی زنان ایرانی با زنان جهان به‌رسیمت شناخته شود و اجازه برگزاری مراسم در محافل و مجامع عمومی را به آنها بدهند. این قول که آن زمان در روزنامه‌ها به چاپ رسید، مایه خوشحالی بسیاری از زنان شد و آنها امیدوار شدند یک بار هم که شده بدون مزاحمت و درگیری هشت مارس را جشن بگیرند. این قول نه تنها عملی نگردید، بلکه امسال اجازه هیچ مراسمی به فعالان زن داده نشد. مینو مرتاضی، یکی از فعالان مدافع حقوق زنان می‌گوید:
« با وجود آنکه هم‌اندیشی زنان از سه هفته پیش تقاضای مجوز کرد برای اینکه یک ورزشگاهی یا نهادی را، یک جایی را به آن بدهند که بتواند در جایی سرپوشیده یک مراسم عمومی برگزار کند، متاسفانه موفق نشد.»
به گفته‌ی مینو مرتاضی این محرومیت باعث نشد که خود زنان هم روز جهانی زن را نادیده بگیرند و آنرا برگزار نکنند:
«محافل متعددی در خانه‌ها یا در سالن‌ها اجرا شد و بخش دیگری از آن هم در این هفته اجرا می‌شود که خانم‌ها در آن شرکت می‌کنند.»
مینو مرتاضی می‌گوید، در سال‌های پیش و به‌خصوص در "دوره اصلاحات" این روز با شکوه بیشتر و با شور وهیجان بیشتری در جامعه برگزار می‌شد، و زن‌ها فرصت‌های امنی پیدا کرده بودند که بیرون بیایند و راجع به مسائل خود صحبت کنند. در این فضا زنان توانستند بخشی از مطالباتشان و نظراتشان را برای جامعه مطرح کنند. مرتاضی ادامه می‌دهد:
« و در این زمینه آنقدر موفق شدند که امروز از سنتی و غیرسنتی، از اصلاح‌طلب و اصولگرا، مردی نیست که بخواهد راجع به اصلاحات صحبت کند و مسئله زنان را نادیده بگیرد. درواقع فرصتی بود برای زنان که این ناشنیده و نادیده شدن عمدی‌شان را جبران کنند.»
تغییر تاریخ "روز زن"
روز زن در ایران در تاریخ‌های متفاوتی جشن گرفته شده و می‌شود. تاریخ‌هایی که گاه فرمایشی‌اند و تاریخ‌هایی که از دل یک سنت کهن‌سال یا برگرفته شده از جنبش جهانی زنان به عنوان روز زن شناخته شده‌اند. قبل از انقلاب روز تولد مادر شاه جشن گرفته می‌شد، پس از انقلاب روز تولد دختر پیامبر اسلام و هشت مارس، روز جهانی زن، و درچند سال اخیر هم روز پنج اسفند که یک روز اسطوره‌ای در تاریخ ایران است به عنوان روز زن جشن گرفته می‌شود. مینو مرتاضی تاکید می‌کند:
«زن‌های ایران، به‌خصوص زن‌های حق‌خواه ایرانی که به دنبال برابری حقوق هستند، سعی می‌کنند از این سه روز استفاده کنند و مسئله زن را مطرح کنند. چون جامعه و افکار عمومی در روزهای خاصی این آمادگی را دارد که بعضی حرف ها را بشنود. این روزهای بزرگداشت و یادبود دقیقا برای همین چیزهاست.»
مینو مرتاضی معتقد است که پایمال شدن حقوق زنان، به معنی پایمال شدن حقوق نیمی از جامعه نیست:
«چون اینجا بحث کمی نیست. زنان به دلیل نقش مادری، نقش همسری وبه دلیل تاثیری که در تک تک اجزاء جامعه دارد، می‌توانیم بگوییم که یک نقش کیفی است و می‌تواند که سه روز هم کم باشد و روزهای بیشتری را باید به موضوع زنان اختصاص داد.»
خوبی "روز زن"های متعدد
آیا وجود سه "روز زن" در ایران نشانه این است که وضع زنان این کشور بسیار اسفبار است؟ مینو مرتاضی این نتیجه گیری را قبول ندارد:
«اینکه در کشورهای اروپایی تنها یک روز زن جشن گرفته می‌شود، به معنای این نیست که همه وجوه برابری زن محقق شده. تا زمانی که به هرحال یک روزی وجود دارد، نابرابری‌هایی هم وجود دارد که زن‌ها از این روز برای طرح آنها استفاده می‌کنند. اما اینکه ما سه روز در ایران داریم به معنای این نیست که ما خیلی بدبخت، بیچاره‌تر از جاهای دیگر هستیم. زنان ایرانی سعی می‌کنند برای طرح مسائلشان ازراه‌های متعددی استفاده کنند و بیش از پیش فرصت داشته باشند که بحث‌هایشان را در سطح جامعه مطرح کنند. از این زاویه اگر بخواهیم نگاه کنیم می‌توانیم ایران را با کشورهای هم سطح خودش مقایسه کنیم، می‌بینیم که زنان ایران توانسته‌اند از همین فضاها و روزنه‌ها استفاده کنند و بسیار بسیار جلوتر از زنان منطقه باشند در طرح مطالبات و تحقق مطالباتشان.»
فعالان زن در اعتراض به ندادن امکانی برای برگزاری هشت مارس می‌گویند، به جای این کار باید این حق به رسمیت شناخته می‌شد و برای امنیت زنان فکری می‌شد. خدیجه مقدم، یکی دیگر از فعالان دفاع از حقوق زنان می‌گوید:
«حق ماست که هشت مارس ما بیاییم توی خیابان و مثل همه‌ی مردم دنیا، مثل همه‌ی زن‌های دنیا بگوییم که ما هستیم، ما چه می‌خواهیم و صدایمان را به مردم و مسئولین برسانیم و پلیس این مملکت، نیروهای امنیتی بسیج بشوند که امنیت ما را برقرار بکنند. این حق ماست.»
مریم انصاری