زنان ایرانی روی سکوهای ورزشگاه؛ دو پیروزی در یک شب

شماری از زنان ایرانی روز یکشنبه (۲۵ فوریه/ ۶ اسفند) به تماشای بازی بسکتبال تیم ملی ایران با تیم عراق نشستند؛ البته نه در خانه و پای تلویزیون، بلکه به طور زنده از داخل سالن ورزشگاه. طبق اعلام فدراسیون بسکتبال ایران، زنان ایرانی برای تماشای این بازی از نزدیک، اجازه ورود به سالن را یافته بودند.

بر خلاف رویه معمول پیشین که در مورد تماشاگران زن در بازی‌های والیبال و بسکتبال اعمال می‌شد، این بار در مورد تماشاگران زن که برای هواداری از تیم ملی بسکتبال به سالن "آزادی" آمده بودند، گزینشی صورت نگرفته بود. فدراسیون بسکتبال نیز پیش‌تر ضمن اعلام عدم گزینش تماشاگران زن، گفته بود حضور در این دیدار برای خانواده‌ها آزاد و رایگان است.

بخشی از طبقه دوم سالن آزادی در این دیدار به زنان اختصاص داده شده بود. گزارش‌ها حاکی از آن است که استقبال خانواده‌ها و بانوان از این بازی به قدر زیاد بود که تعداد چشمگیری از هواداران که برای تماشای بازی رفته بودند، پشت درهای بسته ماندند. به گزارش روزنامه وقایع اتفاقیه صدای تشویق هواداران تیم ایران چنان بلند بود که بازی بازیکنان تیم ملی عراق را تحت تأثیر قرار داده بود.

حق ورود به سالن‌های ورزشی یکی از مطالبات مهم زنان ایرانی در سال‌های اخیر بوده که تا کنون از سوی مسئولان جمهوری اسلامی مورد بی‌اعتنایی و مخالفت قرار گرفته است. حضور زنان در ورزشگاه از سوی محافظه‌کاران و روحانیون به‌ویژه مراجع تقلید قم "امری انحرافی" و "اولویتی ساختگی" توصیف می‌شود. جدال بر سر این موضوع میان فعالان حقوق زنان و مقامات حتی به صحنه بین‌المللی نیز کشیده شده است.

در سال ۲۰۱۵ به رغم‌ آنکه لیگ جهانی والیبال از ایران که میزبانی این رقابت‌ها را بر عهده داشت، خواسته بود تا به زنان اجازه تماشای بازی‌ها از نزدیک را بدهد، مقامات ایرانی از اجرای این خواسته خودداری کردند. در بازی صربستان با ایران، مسئولان فدراسیون از ترس محرومیت بین‌المللی به طور محدود و گزینشی به گروه کوچکی از زنان که شماری از آنان جزو بستگان بازیکنان بودند، اجازه ورود به سالن را دادند.

تا سال ۲۰۱۲ زنان می‌توانستند به عنوان تماشاگر در بازی‌های والیبال تیم ملی به سالن بیایند. اما در شش سال گذشته درها به روی آنان بسته شد. حضور زنان در ورزشگاه فوتبال آزادی اما هیچگاه تاب آورده نشده است. تابستان گذشته گفته شد زنان می‌توانند بازی ایران و سوریه را تماشا کنند و بلیت‌های اینترنتی نیز به آنان فروخته شد. اما در نهایت زنان ایرانی پشت درها ماندند و در عوض زنان سوری به ورزشگاه راه داده شدند.

حساسیت در مورد حضور زنان در ورزشگاه فوتبال آزادی موجب شد تا در سال ۲۰۰۳ در جریان بازی تیم ملی عراق با تیم ایران، مأموران حراست حتی از حضور مترجم زن عراقی در جایگاه تماشاگران ممانعت به عمل آورند (تصویر). این قائله در نهایت اینگونه خاتمه یافت که این مترجم زن از دیگران جدا شده و به جایگاه ویژه انتقال داده شد.

دو سال بعد در چارچوب بازی‌های مقدماتی رقابت‌های جام جهانی، مترجم زن ژاپنی نیز برای حضور در ورزشگاه فوتبال آزادی با پوشش چادر حاضر شد.

از معدود مواردی که زنان ایرانی اجازه ورود به ورزشگاه‌ها را یافته‌اند، در دوران رقابت‌های انتخاباتی بوده است. حسن روحانی اردیبهشت امسال در جریان رقابت‌های انتخاباتی همانند چهار سال پیش وعده داد فرصت‌های برابر برای حضور زنان در اجتماع از جمله در ورزشگاه‌ها ایجاد کند. محمود احمدی‌نژاد نیز در سال ۸۵ در نامه‌ای از سازمان تربیت بدنی خواست تا امکان حضور زنان در ورزشگاه‌ها فراهم شود.

پیش از دیدار بازی بسکتبال میان ایران و عراق، سایت "فرارو" به نقل از یک مدیر وزارت ورزش نوشته بود، این وزارتخانه "به دنبال یک روند طبیعی برای حضور زنان در مجموعه‌های ورزشی است". در این خبر به جزییات بیشتری از این "روند طبیعی" اشاره نشده بود.

تیم ملی بسکتبال ایران در میان تشویق گرم هواداران، حریف عراقی خود را با نتیجه ۸۳ بر ۵۳ شکست داد. علی، یکی از کاربران توییتر با اشاره به اینکه حضور در اجتماع "حق و سهم" زنان است، نوشت: «نه زیرساخت لازم داشت و نه زمین لرزه شد و نه به کسی تعرض. شهروندان ایرانی توان و ظرفیت کنار هم بودن را دارند.» روزنامه "ایران ورزشی" نیز روز دوشنبه تیتر زد: «سه امتیازی بانوان در آزادی»

بسیاری گشوده شدن درها به روی زنان برای تماشای بسکتبال را روزنه امیدی برای حضور بدون مانع آنان در ورزشگاه‌ها تعبیر کرده‌اند، به ویژه آنکه عربستان سعودی، رقیب سیاسی و مذهبی ایران در منطقه، نیز به تازگی در حرکتی انقلابی درهای ورزشگاه‌ها را به روی زنان گشود. حال باید دید آیا تیرماه ۹۷ زمانی که تیم ایران در تهران میزبان قزاقستان خواهد بود، زنان ایرانی باز هم اجازه تشویق بازیکنان در سالن را خواهند یافت؟