مسافران هواپیمای اوکراینی "بعد از موشک اول زنده بودند"
۱۳۹۹ شهریور ۲, یکشنبه
نخستین گزارش رسمی از بازخوانی جعبه سیاه پرواز ۷۵۲ تهران کی‌یف، تصدیق می‌کند که مسافران و خدمه تا زمان اصابت موشک دوم زنده بودهاند و کروی پرواز کوشیده‌اند تا هواپیما را به فرودگاه برگردانند.
تورج زنگنه، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری و معاون وزیر راه و شهرسازی ایران، در نشستی خبری اعلام کرد: «در داخل کابین پرواز، سه نفر کرو و یک نفر معلم حضور داشتند که هر سه متوجه شرایط غیرعادی می‌شوند و تا آخرین لحظات مشغول کنترل و هدایت هواپیما بودند. معلم خلبان بعضی از راهنمایی‌ها را انجام می‌دهد و اعلام می‌کند که هر دو موتور هواپیما فعال است...»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
زنگنه گفت که ۱۹ ثانیه پس از موشک اول به هواپیمای اوکراین cvr و fdr قطع شده و دیگر هیچ صدایی موجود نیست: «موشک دوم که ۲۵ ثانیه پس از اولین موشک به هواپیما اصابت می‌کند، باعث می‌شود که دستگاه‌های ثبت صدای کابین و اطلاعات فنی پرواز هم‌زمان قطع شوند و از این به بعد، تحلیلی در مورد عملکرد و آثار موشک دوم موجود نیست.»
دستگاه ثبت اطلاعات فنی پرواز FDR و دستگاه ثبت صداهای کابین و هواپیما CVR در مجموع جعبه سیاه نامیده می‌شوند و جزییات پرواز را در طول مسیر ضبط می‌کنند.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری عنوان کرد که گزارش نهایی یک سال دیگر ارائه می‌شود و هم‌زمان از طرفین فاجعه خواست تا از مسئله استفاده سیاسی نکنند: «ایران از تمام ذینفعان می‌خواهد از هر نوع تحلیل و یا استفاده از این اطلاعات که در راستای ایمنی نباشد، خودداری کنند.»
زنگنه پیش‌تر نیز هرگونه "استفاده غیرمرتبط و بهره‌برداری سیاسی" از فرایند بررسی سانحه را در تعارض با اهداف و اصول ایکائو خوانده بود. او همچنین ایرلاین‌هایی را که پس از این واقعه از حریم هوایی ایران حذر می‌کنند، به بازگشت فراخواند و گفت: «اطمینان می‌دهم که این مسیر کاملا امن است و به این مسیر پروازی برگردند.»
این اشاره عمدتا متوجه انجمن خانوادههای بازماندگان پرواز ۷۵۲ است که کارزاری اینترنتی برای جمع‌آوری امضا به راه انداخته و با تاکید بر ناامن بودن آسمان ایران، از ایرلاین‌های اروپایی خواسته‌اند تا مراقب از سرگیری پروازهای خود در کریدور هوایی ایران باشند.
"تکرار پنهان‌کاری و دروغگویی"
حامد اسماعیلیون، نویسنده و دندانپزشک که همسر و دختر ۹ ساله‌اش را در این پرواز از دست داده، گزارش سازمان هواپیمایی کشوری را "نمایش مضحکی از پنهان‌کاری و دروغگویی دوباره" خواند و نوشت: «خلبانان بین دو شلیک زنده بودهاند. پس می‌خواستند برگردند به فرودگاه که دوباره به آنها شلیک کرده‌اند. جنایتکاران رذل! با زبان خوش کل گزارش را منتشر کنید.»
او پیش‌تر گفته بود که دادخواهی خانواده‌ها از روز انتشار گزارش جعبه سیاه شروع می‌شود؛ از قدم اول تحقیقات.
اسماعیلیون که سخنگوی انجمن خانواده بازماندگان پرواز است، تاکید مکرر سازمان هواپیمایی کشوری به پرهیز از استفاده سیاسی از گزارش را "تهدید کشورهای دیگر و خانوادههای قربانیان" دانسته و می‌گوید: «ما مطلعیم قوانین بین‌المللی در این باره ناقص و محدود است اما ابزارهای دیگری قطعا وجود دارد که می‌تواند هدایت این تحقیقات را از نهاد وابسته به حکومتی چون سازمان هواپیمایی کشوری ایران بگیرد و آن را به مرجعی باصلاحیت بسپارد. ضمن این‌که بی‌صبرانه منتظر واکنش تمام نهادها و کشورهای درگیر به این به اصطلاح گزارش سازمان هواپیمایی کشوری هستیم. ما دوباره از آنها می‌خواهیم حق حضور ما در تحقیقات و مذاکرات را به رسمیت بشمرند و اجازه دهند خانواده‌ها در تحقیق دربار‌ه‌این جنایت حضور داشته باشند.»
او در فیسبوک می‌نویسد: «راه ایمنی آسمان‌های دنیا از تنبیه کسانی می‌گذرد که به مسافران بی‌گناه شلیک می‌کنند و ماه‌ها بازماندگان آنها را با روایت‌های نادرست و تخیلی شکنجه می‌دهند. نگذارید هفته‌ها و ماه‌ها تبدیل به سال‌ها بشوند.»
مصونیت مسئولان فاجعه
پرواز تهران کی‌یف سحرگاه ۱۸ دی‌ماه گذشته دقایقی پس از اوج‌گیری با موشک‌های پدافند سپاه پاسداران سرنگون شد. کلیه ۱۷۶ مسافر و خدمه هواپیما از جمله ۲۹ کودک کشته شدند. جمهوری اسلامی تا سه روز واقعیت را پنهان کرد و پس از اذعان به آن، مسئله را ناشی از "خطای انسانی" خواند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
دادستانی نظامی تهران اعلام کرده است که سه نفر از جمله اپراتور سامانه پدافند در این رابطه دستگیر شده‌اند. خانوادههای بازماندگان اما خواهان شناسایی، معرفی و مجازان عاملان اصلی فاجعه و روشن شدن علت بازماندن آسمان ایران در شب عملیات نظامی هستند.
هنوز هیچیک از مسئولان پدافند موشکی و مقامات ارشد سپاه پاسداران زیر سوال نرفته و پاسخگوی کسی نبوده‌اند. در عوض، چند نفر از شهروندان و دانشجویان معترض به سرنگونی هواپیما، به زندان محکوم شده‌اند. امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده هوافضای سپاه، در این میان مورد تمجید و قدردانی نیز قرار گرفته است.