سفر نتانیاهو به آذربایجان و قزاقستان و سکوت ایران
۱۳۹۵ آذر ۲۵, پنجشنبه
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، سه‌شنبه ۲۳ آذر در سفر به جمهوری آذربایجان، با الهام علی‌اف رئیس جمهور این کشور دیدار و گفتگو کرد. در باکو چهار قرارداد غیرنفتی از جمله در حوزه کشاورزی بین طرفین امضا شد. اقتصاد آذربایجان به شدت به نفت وابسته است و این کشور قصد دارد از این وابستگی رهایی باید.
اسرائیل ۴۰ درصد از نفت آذربایجان را می‌خرد و متقابلا به جمهوری آذربایجان سلاح می‌فروشد. مقامات دو کشور تائید می‌کنند که آذربایجان حدود ۵ میلیارد دلار از اسرائیل اسلحه خریده است.
بیشتر بخوانید:خامنه‌ای: اسرائیل می‌تواند تا ۲۵ سال آینده وجود نداشته باشد
عدم حساسیت ایران نسبت به سفر نتانیاهو
به گفته دالغا خاتین‌اوغلو، مدیر اخبار ایران بخش انگلیسی خبرگزاری "ترند" آذربایجان، باکو در مناسبات خود با اسرائیل به منافع ایران هم توجه دارد و به رغم اینکه مناسبات اقتصادی خوبی با اسرائیل دارد، تاکنون سفارتخانه و کنسولگری در این کشور افتتاح نکرده است.
خاتین‌اوغلو ادامه می‌دهد: «ایران و جمهوری آذربایجان بیش از ۶۵۰ کیلومتر مرز آبی و زمینی مشترک دارند. اسرائیل در کشورهای مسلمان شوروی سابق که سنی هستند هم حضور دارد ولی ایران نسبت به آنها تابحال حساسیتی نشان نداده است. اسرائیل در ترکمنستان ده‌ها پروژه اجرا می‌کند و اعتراضی نکرده است ولی جمهوری اسلامی روی آذربایجان به دلیل شیعه بودن آن حساسیت نشان می‌دهد.»
به عقیده خاتین‌اوغلو ایران به دلیل مناسبات خوبی که با آذربایجان دارد، این بار در قیاس با سفرهای قبلی مقامات اسرائیل به باکو، رسما اعتراضی نکرده است.
این مسئله هم توجه کارشناسان را جلب کرد که حتی روحانیان نزدیک به حاکمیت نیز این بار سکوت را ترجیح دادند. رهبر ایران یک روز پس از دیدار نتانیاهو از آذربایجان با رمضان عبدالله، دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین دیدار کرد. خامنه‌ای در این ملاقات گفت که "اسرائیل می تواند در ۲۵ سال آینده وجود نداشته باشد". او اشاره‌ای به سفر نتانیاهو به کشورهای هم مرز ایران نکرد.
اعتراض بسیج دانشجویی به سفر نتانیاهو
اعتراض به سفر نتانیاهو به قول خبرگزاری فارس "به بیخ گوش ایران"، بیشتر در سطوح پائین نظام بود. همین خبرگزاری روز پنجشنبه از ارسال تابلوی اعتراضی به سفارت آذربایجان در ایران توسط بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق خبر داد. نوید عمیدی مسئول سیاسی بسیج دانشجویی به این خبرگزاری گفته است: «میزبانی از نتانیاهو ننگی ابدی برای حاکمان آذربایجان، و خیانت به همه مسلمانان است.»
بیشتر بخوانید: محاکمه طراحان حمله به سفارت اسراییل در باکو
مناشه امیر، کارشناس امور خاورمیانه از اسرائیل به دویچه وله در رابطه با اهداف سفر نخست وزیر اسرائیل به همسایه‌های شمالی ایران، از "خطر فزاینده جمهوری اسلامی ایران و تهدید همسایگان" می‌گوید. به نظر او این مسئله سبب نزدیکی کشورهای عرب و کشورهای مسلمان شوروی سابق به اسرائیل شده است.
مناشه امیر ادامه می‌دهد: «خطر اول این بود که حکومت اسلامی ایران قصد تولید بمب هسته‌ای را دارد. بمبی که تمام امیرنشین‌های حوزه خلیج فارس و کشورهای عرب همسایه به‌ویژه عربستان سعودی، یمن، مصر و دیگر کشورها را تهدید می‌کند. خطر دوم این بود که حکومت‌های عرب که سنی مذهب هستند دریافتند که یک رژیم شیعه در ایران که از مساحت بزرگ و امکانات مالی گسترده برخوردار است و اقلیت‌های شیعه در عراق، لبنان، کویت و بحرین وجود دارند. حکومت ایران می خواهد با استفاده از این امکانات تسلط خود را بر جهان اسلام برقرار کند. موضوع سوم این بود که کشورهای عرب دریافتند که اسرائیل یک دشمن برای آنها نیست و مسئله فلسطینیان مهم‌ترین مسئله منطقه نیست. اینها همه عواملی بودند که باعث نزدیکی کشورهای منطقه به اسرائیل شد. همین تحول در جمهوری های مسلمان نشین شوروی سابق هم رخ می دهد.»
امکان واگذاری پایگاه قبله به اسرائیل
این کارشناس اسرائیلی در رابطه با نزدیکی جمهوری آذربایجان و قزاقستان به اسرائیل هم می‌گوید آذربایجان با این که یک کشور شیعه مذهب است احساس می‌کند که تحت تهدید حکومت اسلامی ایران قرار دارد: «عوامل حکومت ایران بارها به فتنه‌گری پرداختند. آنها در آذربایجان بازداشت شدند. این جمهوری آینده خود را در همکاری با غرب می‌داند و به اسرائیل نفت می‌فروشد و از اسرائیل اسلحه می‌خرد. آذربایجان و قزاقستان به کمک‌های اسرائیل در پزشکی و کشاورزی که به رایگان در اختیارشان می‌گذارد نیاز دارند. اینها همه عواملی است که باعث نزدیکی بیشتر این دو کشور مسلمان به اسرائیل شد.»
برخی کارشناسان احتمال تحویل پایگاه راداری قبله به اسرائیل را هم مطرح کردند. مناشه امیر در این رابطه به دویچه وله می‌گوید با تحویل پایگاه قبله بین دو کشور یک نوع همکاری امنیتی و نظامی ایجاد می‌شود که درباره جزئیات آن نمی‌توان صحبت کرد.
مناشه امیر معتقد است که اعتراض ایران به سفر نتانیاهو در قیاس به سفر های قبلی مقامات اسرائیلی به آذربایجان و کشورهای مسلمان آسیای میانه شدید نبوده است.
به گفته دالغا خاتین اوغلو، آذربایجان پایگاه راداری قبله را در اختیار اسرائیل قرار نخواهد داد. ایران و روسیه نیز با آن به شدت مخالفت خواهند کرد. از طرف دیگر کشورهای ساحلی خزر در سال ۲۰۰۹ قرارداد امنیت خزر را امضا کردند که طبق آن کشورهای ساحلی هرگز اجازه نخواهند داد از خاک این کشورها علیه یک کشور دیگر ساحلی استفاده شود.
پیام نتانیاهود به ایران: ما خرگوش نیستیم ما ببریم!
نخست وزیر اسرائیل بعد از آذربایجان به قزاقستان رفت تا با نورسلطان نظربایف، رئیس جمهور قواقستان هم دیدار کند. او روز پنجشنبه ۱۵ دسامبر به کشورش بازگشت.
بعد از فروپاشی شوروی ۶ جمهوری مسلمان در قلمرو شوروی سابق استقلال یافتند. اسرائیل کشورهای مسلمان شوروی سابق را به رسمیت شناخت و در ظرف ۲۵ سال گذشته مناسبات نزدیکی از جمله با قزاقستان را با آنها برقرار کرد.
در سفر نخست وزیر اسرائیل به آستانه، نظربایف از احتمال همکاری اتحادیه اقتصادی اوراسیا با اسرائیل خبر داد. رئیس جمهور قزاقستان همچنین پیشنهاد کرد که بین دو کشور پروازهای مستقیم انجام بگیرد و ویزا نیز حذف شود.
روزنامه اسرائیلی "جروزالم پست" می‌نویسد نتانیاهو در پاسخ به این پرسش رئیس جمهور قزاقستان که در سفر هفته آینده حسن روحانی به کشورش چه پیامی از جانب او به رئیس جمهور ایران برساند، گفت: «به او بگوئید ما را تهدید نکنید، ما خرگوش نیستیم ما ببر هستیم و با تهدید به نابودی ما، خودتان را به خطر می اندازید.»
نخست وزیر اسرائیل همچنین تاکید کرده که اگر ایران "سیاست خصمانه‌اش" را تغییر دهد، اسرائیل نیز حاضر است سیاست خود را تغییر دهد.