سقوط قیمت نفت ادامه دارد

براثر ادامه و گسترش دامنه‌ی بحران مالی، قیمت نفت وست‌تگزاس آمریکا برای تحویل در ماه نوامبر به کمتر از ۸۰ دلار سقوط کرد. این قیمت ۷ دلار کمتر از روز قبل بود. در همین روز، در بازار بورس مواد معدنی لندن، بهای نفت برنت دریای شمال به ۷۵ دلار رسید که حدود ۷ دلار نسبت به روز قبل کاهش داشت.

فروشندگان نفت نگران آن‌اند که اقتصاد جهان در اثر ادامه و گسترش بحران مالی، به یک رکود عمیق دچار گردد. چنین رکودی، در صورت وقوع، به معنای کاهش مداوم تقاضای نفت در بازارهای جهان خواهد بود. بهای نفت در اوایل تابستان گذشته حدود ۱۴۰ دلار در هر بشکه بود.

بنا به ارزیابی آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، در حال حاضر تقاضا برای نفت به سطح سال ۱۹۹۳ سقوط کرده است. همه‌ی پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که کشورهای صنعتی جهان، که مصرف‌کننده عمده‌ی نفت هستند، دست‌کم تا آینده‌ی نزدیک، نفت کمتری خریداری خواهند کرد. علاوه‌براین، کاهش قمیت نفت، به کاهش و یا حتی توقف سرمایه‌گذاری در این صنعت منجر خواهد شد.

مارتین لوییس، تحلیل‌گر "دویچه‌بانک" می‌گوید: کاهش مداوم رشد اقتصادی جهان، قیمت نفت را به شدت کاهش داده است. بدتر شدن چشم‌انداز رشد اقتصادی جهان، موجبات سقوط بازهم‌ بیشتر قیمت نفت را فراهم خواهد آورد. به گفته این تحلیل‌گر، ممکن است قیمت نفت به ۶۰ دلار نیز برسد.

عوامل سقوط بهای نفت

دو عامل در سقوط بهای نفت موثر است. یکی بهبود برابری دلار در برابر یورو و دیگری رکود اقتصادی در کشورهای بزرگ صنعتی جهان. تاثیر تعیین‌کننده را البته رکود اقتصادی دارد. تا یکسال پیش، موسسات تحقیقاتی آلمان در پیش‌بینی اینکه رشد اقتصادی آلمان دستکم ۵/۲ (دو و نیم) درصدی خواهد بود تردیدی نداشتند. در هفته‌های اخیر اما همین موسسات، نخست صحبت از نیم درصد رشد کردند و حال می‌گویند صفر درصد. یعنی هیچ رشدی در کار نیست. این درحالی است که اقصاد آلمان در قیاس با دیگر کشورهای بزرگ صنعتی، کمتر در معرض تلاطم‌های بحران مالی بین‌المللی قرار دارد.

چالش بزرگ ایران

سقوط ادامه‌دار بهای نفت اکنون به چالش اصلی و مهم اقتصاد ایران تبدیل شده. غلامحسین نوذری، وزیر نفت ایران خواستار اتخاذ سیاست‌هایی برای تثبیت بهای نفت است. او می‌گوید، تثبیت بهای نفت هم به سود تولیدکنندگان و هم مصرف‌کنندگان است.

درآمدهای کلان و بی‌سابقه ناشی از افزایش بهای نفت در دو سال گذشته، موجب تزریق میلیاردها دلار به اقتصاد ایران شد. اما این دلارها به جای افزایش رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال، تورم ۳۰ درصدی به ارمغان آورد. اکنون کاهش بهای نفت و تقریبا نصف شدن آن نسبت به شش ماه پیش، اقتصاد وابسته به نفت ایران را در برابر چالش خطرناک تازه‌ای قرار داده است.

احمد جنتی، امام جمعه تهران، دو هفته پیش، بحران مالی را "گوشمالی خدا" برای کشورهای غربی نامید. اگر چنین تعبیری درست باشد، اکنون نوبت ایران است. تحلیل‌گران می‌گویند، پیامدهای بحران اقتصادی در سطح جهان برای ایران قطعاً خردکننده‌تر از آثار آن در غرب خواهد بود.