«ششمین انقراض بزرگ در راه است»
۱۳۸۹ اردیبهشت ۲۴, جمعه
گزارش سازمان ملل متحد در مورد وضعیت تنوع زیستی جهان که با عنوان "دورنمای تنوع زیستی جهانی" منتشر شده است نشان می‌دهد که جهان از رسیدن به هدف خود یعنی کاهش چشمگیر روند نابودی تنوع زیستی در سال ۲۰۱۰ باز مانده است.
شاید کمتر گزارشی می‌توانست مانند این گزارش در تشریح وضعیت زیست‌بوم‌های جهان گویا باشد.
گزارش سازمان ملل متحد که وضعیت تنوع زیستی جهان را بازبینی کرده گزارشی ۱۰۰ صفحه‌ای است که شامل حدود ۵۰۰ مقاله و ۱۲۰ گزارش دولتی، آمارهای به‌روز شده و نمودارهای درخور توجه می‌شود.
گزارش "دورنمای تنوع زیستی جهانی" نشان می‌دهد که سازمان ملل به هیچ کدام از ۲۱ هدفی که ۸ سال پیش برای حفاظت هر چه بهتر از گونه‌های زیستی جهان مقرر کرد دست نیافته است. امروز نیز همان گونه‌های جانوری که ۸ سال پیش در معرض خطر قرار داشتند، همچنان در معرض خطرند و زیست‌گاه‌های طبیعی همانند گذشته کاهش می‌یابند، بخصوص تالاب‌ها، مناطق مردابی و صخره‌های مرجانی.
«ششمین انقراض بزرگ در پیش است»
توماس لاوجوی، مشاور ارشد تنوع زیستی سازمان ملل متحد، می‌گوید: «آنچه که امروز شاهد آن هستیم، نشانه‌هایی است از ششمین انقراض بزرگ در تاریخ زمین».
پنجمین انقراض بزرگ در تاریخ زمین ۶۵ میلیون سال پیش با از بین رفتن دایناسورها و بسیاری گونه‌های دیگر رخ داد.
لاوجوی معتقد است که پیامدهای مسیر فعلی جهان «فاجعه‌بار» خواهد بود. کارشناسان همچنین نسبت به «پیامدهای ناگهانی» هشدار داده‌اند. پاول لیدلی، از دانشگاه پاریس جنوبی، معتقد است که «انقراض‌های تدریجی فعلی به زیان‌هایی با ابعاد خانمان‌برانداز» خواهد انجامید. به عقیده‌ی او، این پیامدها غیر قابل پیش‌بینی است و همین مسئله وخامت اوضاع را نشان می‌دهد.
برآوردهای بیولوژیست‌ها حاکی از آن است که بقای جنگل‌های استوایی (بارانی) آمازون تحت تأثیر مجموعه عوامل جنگل‌زدایی، آتش زدن علفزارها و تغییرات آب و هوایی است. در حالی که به گفته‌ی لیدلی، هر کدام از این عوامل به تنهایی کافی است تا این سیستم را به سقوط کامل بکشاند.
«پیامدها اجتناب‌پذیرند»
گزارش سازمان ملل تأکید می‌کند که با وجود این «ما امروز با انتخاب‌های بیشتری نسبت به چند سال پیش روبرو هستیم» و پیامدهای نابودی تنوع زیستی اجتناب‌پذیر است.
توماس لاوجوی، از نویسندگان این گزارش، می‌گوید، برای مثال می‌توان از انواع مالیات بر آلاینده‌های کربنی نام برد. اگر این مالیات‌ها تنها محدود به منابع تأمین‌کننده‌ی انرژی شوند، نابودی جنگل‌ها همچنان ادامه خواهد داشت. جنگل‌ها کماکان نابود می‌شوند تا زمین‌های آن زیر کشت موادی بروند که می‌شود از آنها سوخت زیستی (بیودیزل) تهیه کرد. تنها در صورتی می‌توان جلوی این روند را گرفت که کشت گیاه برای تهیه‌ی بیودیزل نیز شامل مالیات شود.
لاوجوی بر لزوم تغییری جدی در سیاست زیست‌محیطی تأکید می‌کند و می‌گوید، حفظ و بقای طبیعت باید در صدر اهداف پیمان‌های زیست‌محیطی قرار بگیرد. لاوجوی یادآور می‌شود که تعیین مرز حداکثر ۲ درجه افزایش حرارت که در نشست کپنهاگ بر آن تأکید شد صحیح نیست و در صورتی که دمای کره‌ی زمین ۲ درجه افزایش یابد صخره‌های مرجانی از بین خواهند رفت.
قرار است که گزارش "دورنمای تنوع زیستی جهانی" در ماه اکتبر در نشست "تنوع زیستی" ناگویا مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.
آخیم اشتاینر، رئيس برنامه‌ی محیط زیست سازمان ملل، معتقد است، باید در کنار شورای آب و هوایی جهانی، شورای تنوع زیستی جهانی را نیز تأسیس کرد. او می‌گوید، این اقدام موجب می‌شود که در سیاست‌گذاری‌ها ملاحظات حفظ تنوع‌زیستی در نظر گرفته شود. به باور او، این اقدام بسیار مهم است، چون در این صورت سیاستمداران دیگر نمی‌توانند بگویند، معذرت می‌خواهیم، ما با علم سر و کار نداریم، علم برای ما بیش از اندازه پیچیده است!
FV/MM