شصت سالگی انگ لی، فیلمساز همه فن حریف

انگ لی را می‌توان یکی از موفق‌ترین فیلمسازان دو دهه اخیر دانست. "حس و حساسیت"، "کوهستان بروکبک" و "زندگی پی" از جمله آثار این کارگردان موفق هستند که جوایز بیشماری را از آن خود کرده‌اند. کسب دو جایزه اسکار بهترین کارگردانی نیز از افتخارتی است که در کارنامه انگ لی ثبت شده است. وی همچنین تا کنون چندین بار در جمع هیات داوران جشنواره‌هایی معتبر چون ونیز و کن بوده است.

انگ لی در روز ۲۳ اکتبر ۱۹۵۴ در تایوان به دنیا آمد و در سال ۱۹۷۸ برای تحصیل در رشته فیلم و تئاتر راهی آمریکا شد. در سال ۱۹۹۳ بود که فیلم "ضیافت عروسی" نام او را بر سر زبان‌ها انداخت. این فیلم که از مایه‌های طنز بهره می‌برد جایزه خرس طلایی جشنواره برلین را از آن خود کرد و در سال ۱۹۹۴ نیز نامزد دریافت جایزه اسکار و گلدن گلوب برای بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان شد. تصویر: نمایی از فیلم "ضیافت عروسی".

یک سال بعد فیلم "بخور، بنوش، مرد، زن" به پرده‌ی سینما‌ها راه یافت که انگ لی در آن ارزش‌های سنتی، روابط در دنیای مدرن و نیز معضلات خانوادگی را به تصویر می‌کشد. این فیلم که سومین فیلم سینمایی لی محسوب می‌شود، با استقبال فیلم‌دوستان و منتقدان سینمایی روبرو شده و اگر چه نامزد دریافت جوایز معتبری چون اسکار و گلدن گلوب بود، اما هر بار دست خالی صحنه را ترک کرد. تصویر: نمایی از فیلم "بخور، بنوش، مرد، زن".

در سال ۱۹۹۵ بود که انگ لی با چهارمین اثر بلند خود جایگاهی مهم در هالیوود به دست آورد. فیلم "حس و حساسیت" که بر اثر رمان مشهور جین آستین ساخته شده، ۱۳۵ میلیون دلار فروش داشت. این فیلم از جمله جایزه خرس طلایی جشنواره برلین، جایزه گلدن گلوب برای بهترین فیلم را از آن خود کرد و یکی از نامزدهای جایزه اسکار برای بهترین فیلم بود. تصویر: اما تامسون و کیت وینسلت در نمایی از "حس و حساسیت".

ناگفته نماند که اما تامسون (راست در تصویر در کنار انگ لی) نه تنها از بازیگران اصلی فیلم "حس و حساسیت" بود، بلکه نوشتن فیلم‌نامه اقتباسی را نیز برعهده داشت؛ وظیفه‌ای که برای او در نهایت جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی را به ارمغان آورد.

پس از فیلم "حس و حساسیت" که انگ لی را در سراسر جهان مطرح ساخت، وی دو اثر هالیوودی دیگر را کارگردانی کرد که علیرغم استقبال منتقدان نتوانست از لحاظ گیشه موفق باشد: یکی فیلم "طوفان یخی"، محصول سال ۱۹۹۷ و دیگری ""همراه با شیطان بران" که در سال ۱۹۹۹ به نمایش درآمد. فیلم "طوفان یخی" دست کم در سطح جشنواره‌ها موفق بود و از جمله جایزه فستیوال کن برای بهترین فیلمنامه را به دست آورد.

انگ لی با فیلم "ببر خیزان، اژدهای پنهان" به جاده‌ی موفقیت بازگشت. این فیلم که اثری رزمی است، نه تنها در سال ۲۰۰۰ برنده‌ی جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان شد، بلکه سه اسکار دیگر از جمله برای بهترین فیلمبرداری به دست آورد. این اثر که انگ لی آن را با بودجه‌ای ۱۷ میلیون دلاری ساخته بود، بیش از ۲۱۳ میلیون دلار فروش داشت. تصویر: نمایی از "ببر خیزان، اژدهای پنهان".

فیلم "هالک" نیز از دیگر آثار معروف و پرفروش انگ لی محسوب می‌شود. این فیلم اگر چه با بودجه‌ای ۱۳۷ میلیون دلاری اثری پرهزینه بود، اما در نهایت حدود ۲۵۰ میلیون دلار فروش داشت. تصویر: انگ لی در هنگام اکران افتتاحیه "هالک".

با فیلم "کوهستان بروکبک" بود که انگ لی هالیوود را فتح کرد. این فیلم که در سال ۲۰۰۵ به نمایش درآمد پیچیدگی‌های روابط احساسی و جنسی بین دو مرد همجنس‌گرا در آمریکا را در دهه شصت تا هشتاد میلادی به تصویر می‌کشد. "کوهستان بروکبک" نخستین اسکار بهترین کارگردانی را برای انگ لی به ارمغان آورد و در مجموع نیز ده‌ها جایزه معتبر بین‌المللی را از آن خود ساخت، از جمله جایزه گلدن گلوب و شیر طلایی جشنواره ونیز.

انگ لی (وسط) در کنار جیک جیلنهال (راست) و هیت لجر بازیگران اصلی فیلم "کوهستان بروکبک". ناگفته نماند که این فیلم با بودجه‌ای ۱۴ میلیون دلاری تهیه شد، اما بیش از ۱۷۸ میلیون دلار در سراسر جهان فروش داشت.

انگ لی پس از "کوهستان بروکبک" بار دیگر به سوژه‌ای چینی پرداخت و فیلم بعدی خود را که "شهوت و خطر" نام داشت، بر اساس داستانی کوتاه به همین نام از "ایلین چانگ"، نویسنده چینی ساخت. این فیلم ماجرای عاشقانه در اواخر دهه سی میلادی و در حین تسخیر شانگای توسط امپراتوری ژاپن در جنگ جهانی دوم را به تصویر می‌کشد.

فیلم "شهوت و خطر" در پاییز سال ۲۰۰۷ به جشنواره‌ها راه یافت و از جمله جایزه شیر طلایی جشنواره ونیز را به دست آورد. این فیلم انگ لی را به کارگردانی بدل ساخت که در طی سه سال توانسته دو بار شیر طلایی ونیز را شکار کند.

در سال ۲۰۰۹ بود که انگ لی (وسط) بار دیگر راهی جشنواره ونیز شد، البته نه برای نمایشی اثری تازه، بلکه به عنوان رئیس هیئت داوران این جشنواره که این چهره‌ها را در برمی‌گرفت: آنوراگ کاشیاپ، ساندرین بونر، جو دانته، لیلیان کاوانی، سرگئی بودرف و لوچیانو لیگابوئه (از چپ).

فیلم "زندگی پی" که در سال ۲۰۱۲ به اکران درآمد، آخرین اثر انگ لی محسوب می‌شود. این فیلم اثری اقتباسی از رمانی به همین نام، نوشته یان مارتل است. . داستان فیلم درباره زندگی پسری ۱۶ ساله به نام "پی" است که از یک سانحه غرق شدن کشتی نجات می‌یابد و با یک ببر بنگال در اقیانوس آرام در یک قایق به‌سر می‌برد. تصویر: نمایی از فیلم "زندگی پی".

"زندگی پی" که در مجموع نامزد ۱۱ جایزه اسکار شده بود، چهار جایزه را از آن خود کرد، از جمله جایزه اسکار بهترین کارگردانی برای انگ لی. این فیلم هم با استقبال منتقدان روبرو شد و هم از لحاظ گیشه موفق بود. تصویر: انگ لی در هنگام دریافت جایزه اسکار از مایکل داگلاس، ستاره مشهور هالیوود.

درخور توجه آنکه انگ لی ناگزیر شده بود که تهیه‌کنندگان را راضی سازد تا ۱۲۰ میلیون دلار در ساخت این فیلم سه‌بعدی سرمایه گذاری کنند. البته این فیلم در نهایت بیش از ۶۰۰ میلیون دلار در سراسر جهان فروش داشت و سود درخور توجهی برای سرمایه‌گذاران به همراه داشت.

نمایی دیگر از فیلم "زندگی پی".

انگ لی در سال ۲۰۱۳ در جشنواره کن حضور یافت و یکی از اعضای هیئت داوران بود که ریاست آن را استیون اسپیلرگ (راست) برعهده داشت. تصویر: انگ لی در کنار اسپیلبرگ و نیکول کیدمن (وسط)، یکی دیگر از اعضای هیئت داوران.

عشق همواره از موضوعاتی است که انگ لی به آن توجه داشته است. او درباره عشق می‌گوید: «اگر ما می‌دانستیم که عشق چیست و اگر می‌توانستیم آن را تعریف کنیم، همان ۲ هزار سال پیش از خلق داستان‌های عاشقانه دست می‌کشدیم. ما به عشق نیاز داریم، چرا که نیازمند آن هستیم که چیزی را باور داشته باشیم.»