قطع ارز دانشجویی و سرگردانی خانواده‌ها

دانشجويانی كه يكی دو سال پيش با ارزی دست‌كم نصف قيمت كنونی به خارج از كشور رفته‌اند، حالا با دو برابر شدن هزينه‌ها بين ماندن و برگشتن سرگردانند. روزنامه جام‌جم روز پنج‌شنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۱ در گزارشی نوشته است اين روزها با وجود اين‌كه قانون و دستورالعمل پرداخت ارز دانشجويی تغييری نكرده است، بانک‌‌ها از پرداخت ارز دانشجوی (با قيمت ۱۲۲۶ تومان) سر بازمی‌‌زنند.

"ارز دانشجویی"، ارزی به قیمت دولتی است که از سال‌ها پیش به همه دانشجويان مشغول به تحصيل در خارج از كشور داده می‌‌شد تا روند تحصيلی آن‌ها با نوسانات قيمت ارز دچار چالش نشود. براساس آمار و اطلاعات وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری، پر متقاضی‌ترین کشورها برای دریافت ارز دانشجویی آمریکا و مالزی هستند. ميزان ارز دانشجويی سالانه تا سقف ۱۵هزار دلار تعيين شده است که دانشجویان خارج از کشور می‌توانند با گواهی اشتغال به تحصیل تایید شده توسط سفارت ایران در کشور محل تحصیل آن را دریافت و صرف امور تحصیل خود کنند.

دلایل بانک‌ها برای عدم پرداخت ارز دانشجویی

بر اساس آمار رسمی وزارت علوم، ۳۷هزار نفر متقاضی دریافت ارز برای تحصیل در دانشگاه‌های خارجی هستند که از این میان ۴۰ درصد دانشجوی دکترا، ۴۳ درصد دانشجوی کارشناسی ارشد و ۱۷ درصد دانشجوی کارشناسی هستند.

با این همه، بنا به گزارش "روزنامه جام‌جم"، اين روزها خانواده‌هايی كه برای دریافت ارز دانشجویی به بانک‌‌ها مراجعه می‌‌كنند با پاسخ منفی روبه‌رو می‌‌شوند. بانک‌ها برای عدم پرداخت ارز دانشجویی به خانوده‌ها، دلایلی را مطرح می‌کنند که دستور بانک مرکزی و بخشنامه ‌داخلی بانک‌ها برای توقف پرداخت ارز دانشجویی از آن جمله است. این گزارش می‌افزاید اگر ارز دانشجويی رسما حذف نشده باشد فعلا خبری از پرداخت آن هم نيست، در واقع رديف بودجه ارز دانشجويی در بانک‌‌ها باز است اما ارز مربوط در جاهای ديگر و به قول دولتی‌‌ها برای مصارف ضروری‌تر خرج می‌‌شود.

نماینده مجلس: ارز دانشجویی غیرضروری است

زمزمه‌های حذف ارز دانشجویی همزمان با اعلام حذف ارز مسافرتی در مرداد ۱۳۹۱ آغاز شد. ارسلان فتحی پور رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس ۹ مرداد اعلام کرده بود، ارز دانشجویی جزو "ارزهای غیرضروری" به شمار می‌آید و باید حذف شود چون لزومی ندارد که افراد برای ادامه تحصیل به خارج از کشور بروند و از ارز دولتی استفاده کنند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران ادامه داده بود: «درشرایط فعلی که انواع تهدیدها و تحریم‌ها علیه کشورمان اعمال شده، باید این تهدیدها و تحریم‌ها را با تدبیر به فرصت تبدیل کنیم به‌طوری که با حذف ارز دانشجویی جلوی فرار مغزها را از کشور بگیریم. هرکسی که تمکن مالی دارد می تواند با استفاده از ارز با نرخ آزاد برای ادامه تحصیل به خارج از کشور برود.»

رئیس بانک مرکزی: ارز دانشجویی قطع نشده است

محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی ایران اما ۱۰ مرداد با بیان این‌که بانک مرکزی ارز کافی در اختیار دارد اعلام کرد ارز دانشجویی قطع نشده است.

علی‌رغم اظهارات رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر عدم قطع ارز دانشجویی اما بانک‌ها این ارز را به متقاضیان پرداخت نمی‌کنند. در همین زمینه محمود ملاباشی رئیس سازمان امور دانشجویان روز سه‌شنبه ۲۸ شهریور اعلام کرد وزارت علوم هیچ مسئولیتی در قبال عدم پرداخت ارز تحصیلی به دانشجویان از سوی بانک‌ها ندارد. رئیس سازمان امور دانشجویان ادامه داده بود: «به بانک مرکزی اعلام کرد‌ه‌ایم که اگر بنا ندارد ارز ارائه دهد، به دانشجویان اعلام کند.»

نوسانات شدید بازار ارز و سکه در ایران در ماه‌های گذشته و به دنبال تحریم‌های نفتی و بانکی اتحادیه اروپا و آمریکا آغاز شد. بانک ‌مرکزی با هدف مهار بحران، برای دلار نرخ ثابت ۱۲۶۲ تومانی اعلام کرد، اما این تدبیر نیز نتوانست مانع از نوسانات شود. هفته گذشته بهای هر دلار آمریکا در بازار ملتهب ارز رکورد شکست و به بیش از ۲۶۰۰ تومان رسید. پس از یک‌هفته قیمت دلار اندکی کاهش یافت و به ۲۴۲۰ تومان رسید.

روزنامه جام‌جم در گزارش اخیر خود درباره تاثیر نوسانات قیمت ارز روی زندگی شهروندان معمولی نوشته است، قیمت ارز كه بالا می‌‌رود خيلی‌‌ها نگران می‌‌شوند، يكی نگران خودروی وارداتی می‌‌شود كه حالا با پولش نمی‌‌خواند، يكی می‌‌ترسد قيمت بنزين بالا برود، يكی می‌‌داند كه قيمت ارز، تورم را بالا می‌‌برد و عدد و رقم اجاره‌خانه و هزينه‌های جاری جلوی چشمش رژه می‌‌رود؛ اما در ميان همه اين نگرانی‌‌های لوكس و غيرلوكس، نگرانی‌‌هايی از جنس ديگر وجود دارد كه از آن خانواده‌هايی است كه دلشوره فرزندان دانشجوی مقيم خارج از كشورشان را دارند.