موافقت ایران با میانجیگری برزیل در مبادله سوخت اتمی
۱۳۸۹ اردیبهشت ۱۵, چهارشنبه
براساس گزارش منابع خبری داخل ایران، محمود احمدی‌نژاد با پیشنهاد برزیل درباره تبادل سوخت هسته‌ای به‌طور اصولی موافقت کرده است.
احمدی‌نژاد موافقت خود با پیشنهاد برزیل را در جریان گفت‌وگوی تلفنی خود با هوگو چاوز، رئیس جمهور ونزوئلا اعلام کرده است. خبرگزاری فارس به نقل از «دفتر امور رسانه‌های ریاست جمهوری» نوشته است، «پیشنهاد رئیس جمهور برزیل در خصوص مبادله سوخت هسته‌ای، محور اصلی مکالمه تلفنی محمود احمدی نژاد رئیس جمهور کشورمان با هوگو چاوز رئیس جمهور ونزوئلا بود که رئیس جمهوری اسلامی ایران موافقت اصولی خود را با این پیشنهاد اعلام کرد.»
درباره جزئیات پیشنهاد رئیس جمهور برزیل که ایران با آن موافقت کرده، گزارشی هنوز منتشر نشده است. پیش از این در خبرها بود که برخی اعضای غیردائم شورای امنیت، مثل ترکیه و برزیل برای میانجیگری میان ایران و غرب تلاش می‌کنند.
موضوع مرکزی اختلاف در بحران اتمی ایران در حال حاضر، اختلاف بر سر مبادله سوخت است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیشنهاد کرده که ایران ۱۲۰۰ کیلوگرم از اورانیوم کم‌غلظت خود را تحویل دهد و در ازای آن اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد برای مصرف در راکتور تحقیقاتی خود دریافت کند. فاصله تحویل سوخت تا دریافت آن در پیشنهاد آژانس یک سال است.
جزئیات هنوز مبهم است
ایران با اصل «مبادله سوخت» مخالفتی ندارد، اما می‌گوید این مبادله باید «هم‌زمان» و «در خاک ایران» صورت گیرد. آژانس و کشورهای غربی با این نظر ایران موافق نیستند.
تلاش کشورهایی نظیر ترکیه و برزیل آن بود که در چارچوب طرح مبادله‌ی سوخت آژانس، راهی برای سازش پیدا کنند. «نگهداری اورانیوم کم‌غلظت ایران در کشوری ثالث» از جمله‌ی این راه‌ها بود. ترکیه پیشنهاد کرده که حاضر است اورانیوم ایران را زیر نظر آژانس در کشور خود نگهداری کند.
احتمالا پیشنهاد برزیل نیز در همین چارچوب است. اما هنوز روشن نیست که موافقت اصولی احمدی‌نژاد با پیشنهاد و میانجیگری برزیل به معنای پذیرش نگهداری اورانیوم ایران در کشوری ثالث است یا نه؟
پایگاه اینترنتی روزنامه ترکی «حریت» نوشته است، پذیرش پیشنهاد برزیل از سوی جمهوری اسلامی ایران «فصل نوینی را در مساله هسته‌ای ایران خواهد گشود.»
وزیر خارجه برزیل در تهران
پذیرش پیشنهاد بزریل پس از آن اعلام شد که وزیر خارجه‌ی این کشور در سفری به تهران با منوچهر متکی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی دیدار و گفت‌وگو کرد.
در کنفرانس مطبوعاتی مشترک وزیران خارجه ایران و برزیل که روز چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت در تهران برگزار شد، منوچهر متکی راجع به مبادله سوخت و اتفاق نظر ایران با برزیل سخن گفت، اما این اظهارات نیز فراتر از کلیات پیش نرفت.
متکی با اشاره به گفت‌وگوهایش با وزیر خارجه برزیل گفت: «طرفین اتفاق نظر دارند که تبادل سوخت می‌تواند محوری اعتمادساز برای همه طرف‌ها ارزیابی شود و چنانچه این اراده در همه طرف‌ها جدی‌تر شود، می‌توان مکانیسمی را که بتواند نوعی ضمانت برای همه طرف‌ها در این رابطه تلقی شود، طراحی کرد که بتوانیم فاز عملیاتی و اجرایی شدن فرمول تبادل سوخت را در آینده نزدیکی شاهد باشیم.»
سفر وزیر خارجه برزیل به عنوان سفری برای تدارک سفر لولا د سیلوا، رئیس جمهور این کشور به ایران تلقی شده است. این سفر قرار است ظرف چند هفته‌ی آینده انجام شود. بعید نیست که توافق ایران با میانجیگری برزیل در این سفر شکل عملی‌تری به خود بگیرد.
پیشنهاد مبادله اورانیوم از اکتبر سال گذشته، با طرح مشخص آن در کنفرانسی در وین با هدایت البرادعی، مدیر کل وقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، موضوع بحث و مناقشه میان ایران و غرب است. به دلیل خودداری ایران از پذیرش پیشنهاد آژانس، دولت آمریکا در این مدت توانسته موافقت تقریبا تمام اعضای دائم شورای امنیت را برای اعمال دور جدیدی از تحریم‌ها علیه ایران جلب نماید. به نظر می‌رسد موافقت با پیشنهاد کشورهایی نظیر برزیل و ترکیه، آخرین فرصت ایران برای رهایی از تحریم‌های تازه‌ی شورای امنیت است، اما محافل دیپلماتیک غربی هنوز اطمینان ندارند که تهران بطور جدی آماده سازش در چارچوب پیشنهاد آژانس است.
MM/RN