میخائیل گورباچف و "گناه از هم پاشیدن اتحاد جماهیر شوروی"

«آن‌ها که در سال ۱۹۹۱ در کرملین حکومت می‌کردند و این سرزمین پهناور را نابود کردند، مسئول کشته‌های اوکراین هستند.» این‌سخنان را امروز (پنج‌شنبه ۱۰ آوریل) میخائیل دگریاریوف، یکی از نمایندگان "حزب لیبرال دمکرات روسیه" در پارلمان این کشور در رادیو "اکو"ی مسکو بر زبان آورد.

به گزارش "ایزوستیا" دگریاریوف همراه با چهار نماینده دیگر، دو نماینده از حزب "روسیه متحد" که حزب حاکم در مجلس است و دو نماینده از "حزب کمونیست‌ فدراسیون روسیه"، خواهان انجام تحقیق درباره نقش گورباچف در از هم گسیختن "اتحاد جماهیر شوروی" پیشین شده‌اند.

میخائیل دگریاریوف گفته است که گورباچف ۸۴ ساله را کسی به زندان نخواهد انداخت اما "بدون محاکمه او ملت و کشور ما نمی‌تواند جلو برود".

همه آن‌ها که به انحلال رای دادند

میخائیل گورباچف آخرین رهبر حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی و در عین حال اولین رئیس جمهوری آن در سال‌‌های ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۱ بود. برنامه اصلاحات او سوت پایان "جنگ سرد" و هم‌چنین پایان عمر اتحاد جماهیر شوروی را کشید. گورباچف در ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱، یعنی درست چهار روز پس از آن که پارلمان روسیه (دوما) به انحلال اتحاد جمهوری‌های شوروی رای داد، از مقام خود کناره گرفت.

گورباچف به رادیوی "اکو"ی مسکو گفته است که "نیازی به محاکمه نیست"، همه نمایندگانی که به انحلال رای دادند باید بر "قطاری سوار شوند که به سوی ماداگون می‌رود". ماداگون اردوگاه کار اجباری در شرق روسیه بوده است.

این نمایندگان یادآوری می‌کنند که در چهارم نوامبر سال ۱۹۹۱ دادستانی کل خواهان تحقیق و تفحص درباره گورباچف شد، اما فردای آن روز تحت فشار گورباچف درخواست خود را پس گرفت.

پس‌‌لرزه‌های فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی

یوگنی فیودورف از حزب "روسیه متحد" اطمینان می‌دهد که با گذشت ۲۳ سال، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی هم‌چنان موضوع روز است، موضوعی که با توجه به حوادث اوکراین باید بررسی شود. به نظر او یک داوری حقوقی درباره آن‌چه ۲۳ سال پیش رخ داد برای ارزیابی کانون‌های قدرت کنونی اهمیت دارد. بیشتر بخوانید

این نمایندگان گورباچف را متهم به تشکیل شورای دولتی اتحاد جماهیر شوروی می‌کنند که در قانون اساسی وجود نداشت. این شورا استقلال کشورهای حوزه بالکان را پذیرفت، اگرچه حتی یک حکومت قانونی هم اجازه چنین کاری نداشت.

این نمایندگان امیدوارند که این تحقیقات به اولین ارزیابی درست از حوادث دو دهه اخیر در تاریخ معاصر این حوزه بیانجامد. به باور آن‌ها فاکت‌ها "نشان از یک اقدام برنامه‌ریزی شده دارند" و "گناهکاران، از جمله گورباچف باید مجازات شوند" زیرا پیامدهای آنچه رخ داده ‌هم‌چنان ادامه دارد و "مردم در کیف به خاطر تصمیمات کسانی کشته می‌شوند که در کرملین به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی رای دادند".

مارینا بوبوکف، تاریخدان از آکادمی علوم روسیه، می‌گوید حقوقدانان باید به این پرسش پاسخ دهند که آیا این فروپاشی قانونی بود یا نه. او می‌گوید اولین نفری که این رخداد را درست ارزیابی کرد ولادیمیر پوتین بود که آن را "یک فاجعه بزرگ ژئوپلیتیک" خواند.

به باور این کارشناس می‌توان نظرات گوناگونی در این باره داشت. اما نسبت به این ارزیابی نمی‌توان شک کرد که "حکومتی خود به نابودی خود رای داد".