«نباید به بهانه حفظ نظام جلوی آزادی تفکر و بیان گرفته شود»
۱۳۹۲ مهر ۲۰, شنبه
علی مطهری که با وبسایت خبری "فرارو" گفت‌وگو کرده براین نظر است که «ممیزی کتاب باید صرفا شامل مطالب غیراخلاقی و مصادیق کذب باشد. یعنی یکی در مواردی که به اخلاق جامعه و عفت عمومی آسیب می‌رسد و دیگر در جایی که دروغ و خلاف واقع در کار باشد باید از نشر آنها جلوگیری شود چرا که موجب فریب مردم خواهد شد.»
مطهری افزوده «بنابراین در غیر این موارد نباید سخت گیری شود و به بهانه مصالح انقلاب یا حفظ نظام و مانند آن نباید جلوی آزادی تفکر و بیان در حوزه مسائل اجتماعی، سیاسی، اعتقادی و تاریخی گرفته شود.»
اظهارات مطهری در این گفت‌وگو مشارکت در بحثی است که پیرامون سانسور کتاب در ایران از هنگام روی کار آمدن دولت حسن روحانی میان نویسندگان، ناشران و مقام‌های دولتی درگرفته است.
حسن روحانی پیش از انتخابات بر این نظر بود که دولت باید خود را از ممیزی کتاب دور نگاه دارد. علی جنتی وزیر ارشاد او نیز در نخستین روزهای پس از حضور در وزارتخانه گفت، ممیزی کتاب باید به ناشران سپرده شود. اما ناشران گفتند حاضر نیستند مسئولیت سانسور کتاب را بر عهده بگیرند و معتقدند که سانسور کتاب باید کامل کنار گذاشته شود.
از سوی دیگر ۲۱۴ نویسنده و شاعر و مترجم اخیرا در نامه‌ای سرگشاده خطاب به وزیر ارشاد اعلام کردند که خود مسئولیت آثار خود را بر عهده می‌گیرند و در صورت برچیده‌شدن کامل سانسور، متعهد می‌شوند که پاسخگوی نوشته‌هایشان در برابر دادگاه باشند.
واکنش علی جنتی به خواسته نویسندگان برای برچیدن سانسور منفی بود. او گفت، «ما بر اساس قوانین موجود در شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی نمی‌توانیم این کار را بکنیم.»
با این‌حال جنتی از وضعیت ممیزی کتاب در سال‌های اخیر انتقاد کرد و آن را "سلیقه‌ای" نامید. او گفت، «من فکر می‌کنم اگر قران وحی منزل نبود آن را به ممیزان اداره کتاب می‌سپردیم مجوز انتشار برای آن صادر نمی‌کردند و می‌گفتند برخی از کلمات با عفت عمومی در تناقض است.»
درخواست خوب نویسندگان
علی مطهری هم درباره وضعیت ممیزی کتاب در سال‌های گذشته با وزیر ارشاد هم‌نظر است. او به فرارو گفته: «مثلا دیده شده است که یک مطلب مربوط به تاریخ انقلاب چون نامی از آیت‌الله منتظری یا مهندس بازرگان برده شده، دچار مشکل شده است درحالی که واقعیت تاریخی بوده است. یا در حوزه مسائل اعتقادی ممکن است کسی نظریات خاصی از روی تفکر و اندیشه درباره توحید و نبوت و معاد داشته باشد. در اینجا نباید از نشر آنها جلوگیری شود. بلکه دیگران به او پاسخ می‌دهند و این باعث نشاط علمی و آشکارتر شدن گوهر معارف اسلامی می‌شود.»
مطهری درباره درخواست نویسندگان برای پذیرش مسئولیت آثار خود در صورت برچیده‌شدن کامل سانسور گفت: «بعید می‌دانم که ناشران با این درخواست موافق باشند چون موجب خسارت مالی به آنها خواهد شد.»
مطهری معتقد است «درخواستی که برخی نویسندگان مطرح کردند اگرچه ممکن است در مورد خود آنها صادق باشد اما همه اینطور نیستند که رعایت کنند. به عبارت دیگر اکثر نویسندگان قواعد و قوانین را رعایت می‌کنند اما چون عده‌ای رعایت نمی‌کنند و موجب خسارت معنوی به مردم و خسارت مالی به ناشران خواهند شد، بهتر است قبل از نشر، نظارت در همان حدی که گفته شد وجود داشته باشد.»
بااین‌حال علی مطهری با درخواست نویسندگان و ناشران برای رسیدگی به جرم‌های احتمالی در نشر کتاب توسط دادگاهی با حضور هیئت منصفه‌ای که توسط قانون تعیین می‌شود، موافق است و آن را "درخواست خوبی" می‌داند.