نشست سران اروپا: تغییر قوانین پناهجویی، پیروزی مهم مرکل

آلمان با اسپانیا و یونان به توافق مهمی دست یافت. بر این اساس، پناهجویانی که مشخصات‌شان در بدو ورود به اتحادیه اروپا در این دو کشور ثبت شده، در صورتی که راهی آلمان شده باشند، آلمان آنها را به اسپانیا و یونان بازمی‌گرداند. این پدیده که "مهاجرت ثانویه" خوانده می‌شود، یکی از مشکلات اصلی از جمله در آلمان است.

هورست زه‌هوفر، وزیر کشور آلمان که بر سر سیاست پناهجوپذیری با آنگلا مرکل دچار اختلاف نظر شدید شده، تهدید کرده بود که اگر از جمله با پدیده مهاجرت ثانویه در سطح اروپا برخورد نشود، مرزهای آلمان را به روی پناهجویانی خواهد بست که در کشور دیگری ثبت نام شده‌اند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

توافق آلمان با اسپانیا و یونان در حاشیه نشست سران سیاسی اتحادیه اروپا در بروکسل حاصل شد؛ نشستی که در آن تلاش می‌شود برای مشکلات ناشی از موج پناهجویی در اروپا راه حل‌هایی با مشارکت همه کشورهای اتحادیه ارائه شود. روز جمعه (۲۹ ژوئن/ ۸ تیر) از بروکسل خبر رسید که سران اتحادیه اروپا بر سر تغییرات مهمی در قوانین پناهجویی اتحادیه به توافق رسیده‌اند. از جمله در موارد زیر تصمیم‌گیری شده است:

مهاجرت ثانویه: پناهجویانی که مشخصات آنها در یک کشور اروپایی ثبت شده، اما به کشور دیگری می‌روند. در بیانیه نشست سران سیاسی اتحادیه اروپا در بروکسل از اعضا خواسته شده "مقدمات قانونی و اداری لازم در عرصه ملی" را فراهم کنند تا مهاجرت ثانویه متوقف شود و "برای رسیدن به این هدف با هم همکاری نزیک کنند". به این ترتیب سران سیاسی اروپا به صورت نمادین از آنگلا مرکل پشتیبانی کردند. مرکل خواستار قرادادهای "دو و سه‌جانبه" در سطح اروپا شده بود، برای بازگرداندن پناهجویانی که مشخصات‌شان در کشور دیگری ثبت شده است. نمادین به این دلیل که بستر قانونی عقد چنین پیمان‌نامه‌هایی مدت‌هاست که فراهم شده است.

گارد ساحلی لیبی: لیبی مبدأ اصلی حرکت پناهجویان از آفریقا به ایتالیاست. اتحادیه اروپا سال‌هاست به شکل‌گیری گارد ساحلی لیبی کمک می‌کند. وظیفه این گارد از جمله این است که پناهجویان را در آب‌های لیبی نجات دهد و به کشور بازگرداند. سران اتحادیه اروپا در نشست بروکسل تصمیم گرفتند کمک به گارد ساحلی لیبی تقویت شود. برخورد با قاچاقچیان انسان که کانون فعالیت‌شان در لیبی است، هم باید "تشدید شود".

عملیات نجات دریایی به دست سازمان‌های غیر دولتی: ایتالیا و مالت سال‌هاست از سازمان‌های غیر دولتی امدادرسانی که با کشتی‌های خود پناهجویان را در آب‌های لیبی نجات می‌دهند، انتقاد می‌کنند. این دو کشور سازمان‌های یادشده را به تسهیل فعالیت باندهای قاچاق انسان متهم می‌کنند. ایتالیا و مالت اخیرا در اعتراض به این موضوع بندرهای خود را به روی کشتی‌های این سازمان‌ها بستند. سران سیاسی اتحادیه اروپا در بروکسل تصمیم گرفتند: «همه کشتی‌های شناور در دریای مدیترانه باید تابع قوانین باشند و نباید مخل فعالیت گارد ساحلی لیبی باشند».

اردوگاه‌های پناهجویی خارج از مرزهای اتحادیه اروپا: سران اتحادیه خواستار بررسی امکان تأسیس اردوگاه‌های پناهجویان در خارج از اتحادیه شدند. این اردوگاه‌ها باید برای رعایت استانداردهای جهانی با "همکاری نزدیک" کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهجویان و سازمان بین‌المللی مهاجرت برپا شوند. تا کنون هیچ کشوری، مثلا در شمال آفریقا، حاضر نشده میزبان چنین اردوگاه‌هایی باشد.

اردوگاه‌های پناهجویی در داخل مرزهای اتحادیه اروپا: ایتالیا در تصویب این مورد نقش کلیدی داشت. این کشور به عنوان دروازه اصلی ورود پناهجویان به اتحادیه اروپا سال‌هاست گلایه می‌کند که تنها مانده است. سران اتحادیه اروپا در بروکسل توافق کردند که تنها ایتالیا میزبان نباشد، بلکه پناهجویان نجات‌یافته از دریا به اردوگاه‌هایی که کشورهای دیگر اتحادیه داوطلبانه برپا کرده‌اند، منتقل شوند. پناهجویانی که با درخواست پناهندگی‌شان موافقت می‌شود، از این مراکز به کشورهای دیگر اتحادیه منتقل می‌شوند؛ البته مشروط بر این‌که کشوری میزبانی آنها را بپذیرد. این بند از موافقت‌نامه سران اتحادیه اروپا ابهامات فراوانی دارد.

مرزبانان اتحادیه اروپا: آژانس مرزبانی اتحادیه اروپا (فرونتکس) هم باید "بیشتر تقویت شود"؛ هم برای حفاظت از مرزهای اروپا و هم برای دیپورت‌کردن پناهجویانی که با تقاضایشان موافقت نشده است. هم امکانات این آژانس و هم اختیارات آن قرار است مورد بازبینی قرار گیرد.

اصلاح قانون پناهجویی اتحادیه اروپا: سران اتحادیه اروپا قوانین پناهجویی را هم اصلاح کرده‌اند. بر این اساس، مزایای پناهجویان محدودتر می‌شود و پناهجویانی که به کشورهای دیگر عضو اتحادیه بروند، جریمه می‌شوند. همچنین قرار است مشخصات پناهجویان در بانک اطلاعاتی انگشت‌نگاری اتحادیه اروپا (Eurodac) با دقت بیشتری ثبت شود.

اعضای اتحادیه اروپا امیدوارند درباره "معاهده دوبلین" هم به توافقی جمعی برسند. بر اساس این معاهده، باید به درخواست پناهندگی پناهجویان در اولین کشوری که به آن وارد می‌شوند، رسیدگی شود. دروازه‌های ورودی پناهجویان خواستار تقسیم عادلانه پناهجویان در همه کشورهای اتحادیه هستند. کشورهای شرق اروپا اما سال‌هاست در برابر تغییر معاهده دوبلین مقاومت می‌کنند.